Đà Nẵng – thách thức duy trì danh hiệu 'thành phố môi trường' sau sáp nhập:Bài cuối: Lời giải nào cho mục tiêu 'Thành phố môi trường' sau sáp nhập?

Sau sáp nhập, Đà Nẵng phải đối diện với hàng loạt thách thức: hạ tầng xử lý nước thải chưa đồng bộ, rác thải sinh hoạt vẫn chủ yếu chôn lấp, nhiều cụm công nghiệp Quảng Nam chưa có hệ thống xử lý, làng nghề ô nhiễm kéo dài. Nếu không có giải pháp căn cơ, danh hiệu “thành phố môi trường” khó duy trì. Các chuyên gia cho rằng cần bước đột phá về công nghệ và quy hoạch.

Nhiều thách thức đặt ra sau sáp nhập

Tại buổi làm việc với UBND TP. Đà Nẵng mới đây, thay mặt Đoàn giám sát chuyên đề của Quốc hội về môi trường, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan ghi nhận thành phố đã có nhiều cách làm sáng tạo, triển khai đồng bộ từ chỉ đạo, điều hành đến tổ chức thực hiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan thị sát Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Khánh Sơn.

Trong đó, nhiều mô hình hay đã được áp dụng như: phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn với tỷ lệ đạt trên 95% hộ dân, khắc phục các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng, kiểm soát các điểm nóng về xả thải và triển khai Đề án “Xây dựng Đà Nẵng – Thành phố môi trường” giai đoạn 2021 - 2030 với 31 chỉ tiêu cụ thể.

Tuy nhiên, việc sáp nhập tỉnh tạo ra những không gian phát triển mới nhưng cũng đặt ra những đòi hỏi mới về bảo vệ môi trường. Đoàn giám sát cũng ghi nhận một số tồn tại, hạn chế như: việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để triển khai thực hiện Luật bảo vệ môi trường còn chậm; hệ thống quan trắc môi trường chưa hoàn thiện;

Công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực môi trường còn chưa đáp ứng yêu cầu; vẫn còn tồn tại bãi rác chôn lấp không hợp vệ sinh, công nghệ xử lý chủ yếu vẫn là chôn lấp trong khi khối lượng rác thải ngày càng tăng; hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung chưa bao phủ toàn bộ khu vực đô thị…

Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia khuyến nghị Đà Nẵng cần đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ hiện đại như đốt rác phát điện, thay thế dần phương pháp chôn lấp; đồng thời phát triển các khu công nghiệp sinh thái, áp dụng kinh tế tuần hoàn để giảm thiểu phát thải. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu khí nhà kính phục vụ kiểm kê, giám sát cũng là yêu cầu cấp thiết để đáp ứng cam kết quốc tế về giảm phát thải.

Cần đột phá công nghệ, cơ chế và sức mạnh cộng đồng

Qua khảo sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, TP. Đà Nẵng cần tập trung vào năm nhóm giải pháp lớn để vượt qua thách thức. Trước hết là rà soát, cập nhật hệ thống văn bản pháp luật, quy hoạch, chiến lược bảo vệ môi trường, mạnh dạn kiến nghị sửa đổi những điểm bất cập từ thực tiễn.

Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Khánh Sơn.

Bên cạnh đó, việc phát triển hạ tầng xử lý chất thải và nước thải, ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển đổi số trong quan trắc môi trường phải được đẩy nhanh.

Thứ ba, thành phố cần nhân rộng các mô hình phân loại rác tại nguồn, khuyến khích đầu tư vào nhà máy xử lý rác bằng công nghệ tiên tiến, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

Cộng đồng phải được trao quyền giám sát, phản ánh vi phạm để nâng cao hiệu quả quản lý. Thực tiễn tại một số địa phương đã cho thấy, sự tham gia của người dân là yếu tố quyết định để các chính sách môi trường phát huy hiệu quả.

Ngoài ra, nguồn lực tài chính và nhân lực cho ngành môi trường phải được tăng cường. Ngân sách cần được bố trí minh bạch, gắn với hiệu quả chi tiêu công. Song song, hệ thống tổ chức bộ máy từ thành phố đến phường xã cần được kiện toàn, đủ năng lực thực thi nhiệm vụ.

Một yếu tố quan trọng khác là tận dụng cơ chế, chính sách đặc thù từ Nghị quyết 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm phát triển Đà Nẵng. Đây là cơ hội để thành phố xây dựng những cơ chế đột phá, đặc biệt trong lĩnh vực môi trường, nhằm thu hút đầu tư, áp dụng công nghệ mới và huy động nguồn lực xã hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, kế thừa kết quả đạt được cùng tiềm năng và tinh thần đổi mới, Đà Nẵng hoàn toàn có thể tiếp tục đi đầu trong công cuộc bảo vệ môi trường, phát triển xanh, bền vững và đáng sống.

Giữ vững thương hiệu “thành phố môi trường” vừa là mục tiêu cấp bách, vừa là nhiệm vụ lâu dài. Chỉ khi kết hợp đầu tư công nghệ, quy hoạch hợp lý, huy động nguồn lực xã hội và phát huy vai trò cộng đồng, Đà Nẵng mới có thể vượt qua thách thức sau sáp nhập và tiếp tục khẳng định vị thế đô thị xanh hàng đầu Việt Nam.

Tấn Tài