Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump - Nhân tố giúp đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza

Ông Steve Witkoff. Ảnh: Getty Images

Theo kênh NBC News, sinh ra tại Bronx, tỷ phú phát triển bất động sản Steve Witkoff có xuất thân khác biệt hoàn toàn so với các nhà ngoại giao Mỹ thường tham gia vào các thỏa thuận quốc tế phức tạp. Ông Witkoff, 67 tuổi, lớn lên ở Long Island và từng được đào tạo làm luật sư bất động sản trước khi lấn sân vào lĩnh vực phát triển bất động sản tại New York, nơi nổi tiếng đầy thách thức và cạnh tranh.

Ông đã quen biết ông Trump trong nhiều thập kỷ, là người tài trợ cho đảng Cộng hòa và từng phục vụ trong nhóm Công nghiệp Hồi sinh Kinh tế Mỹ của ông Trump để đối phó với tác động của đại dịch COVID-19. Ông cũng là một trong những diễn giả tại buổi mít tinh trước lễ nhậm chức của ông Trump vào ngày 20/1.

Tại cuộc họp báo ngày 15/1 Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani đã đề cập rõ ràng đến ông Witkoff, người gốc Do Thái và đã từng kinh doanh khắp Trung Đông, khi xác nhận rằng đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Hamas và Israel.

Ông Sheikh Mohammed, một nhà trung gian quan trọng trong các cuộc đàm phán, phát biểu trước các phóng viên và các nhân vật cấp cao, bao gồm cả ông Witkoff: “Những gì chúng tôi thấy từ Mỹ trong những ngày qua, sự hợp tác của cả hai chính quyền, là minh chứng rõ ràng cho cam kết của Mỹ nhằm đạt được thỏa thuận này. Và tôi thực sự muốn cảm ơn cả hai đặc phái viên, những người đã có mặt trong những ngày cuối cùng và đóng vai trò quan trọng để đạt đến thời khắc này”.

Một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ cũng nói rằng ông Witkoff đã rất hữu ích, đặc biệt trong việc giải quyết một vài vấn đề trong thỏa thuận rất phức tạp này. Họ nói thêm rằng ông đã phối hợp thuận lợi cùng ông Brett McGurk, điều phối viên Trung Đông và Bắc Phi của Nhà Trắng.

Quan chức này nói: “Tôi phải nói rằng, ông Brett McGurk đã rất may mắn khi có ông Steve Witkoff tham gia trong 96 giờ qua trong một mối quan hệ đối tác lịch sử và quan trọng giữa hai người họ để giải quyết một số thỏa thuận cuối cùng”.

Một người quen thuộc với các cuộc đàm phán cũng nhận xét: “Ông ấy đã mang đến một nguồn năng lượng và động lực mới”, đồng thời cho rằng ông Witkoff rất nhiệt tình và tâm huyết.

Theo kênh Al Jazeera ngày 19/1, ông Steve Witkoff đã đóng vai trò quan trọng trong truyền đạt thông điệp đến Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng ông Trump muốn thỏa thuận được thực hiện trước khi ông nhậm chức vào ngày 20/1.

Ông Witkoff đã là bạn của ông Trump suốt bốn thập kỷ qua. Hai người thường chơi golf cùng nhau. Ông Witkoff cũng ở cạnh ông Trump khi xảy ra một âm mưu ám sát tại sân golf của ông Trump ở Florida vào tháng 9/2024. Hiện nay, ông Witkoff là đặc phái viên Trung Đông của ông Trump.

Ngoài phong cách kinh doanh và lợi ích cá nhân ở Trung Đông, ông Witkoff có tính cách mạnh mẽ giống ông Trump.

Ngày 18/1, khi các nhà đàm phán tiến gần đến thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza, ông Witkoff đã liên lạc với văn phòng Thủ tướng Netanyahu để hoàn tất thỏa thuận, nhưng các trợ lý nói rằng không thể làm phiền Thủ tướng Israel trong ngày Shabbat - ngày nghỉ của người Do Thái. Ông Witkoff, cũng là một người Do Thái, đã đáp lại thẳng thắn rằng ông không quan tâm đó là ngày gì. Ông Netanyahu đã đồng ý.

Sau đó, ông Witkoff nói với các phóng viên về thỏa thuận: “Tôi nghĩ họ đã nghe rõ: cần hoàn thành trước lễ nhậm chức”. Ông Witkoff cũng ca ngợi ông Trump vì giao quyền “tốt hơn bất kỳ ai khác”.

Ông Trump đã thông báo bổ nhiệm ông Witkoff làm đặc phái viên Trung Đông ngay sau khi thắng cử vào tháng 11/2024. Dù chính quyền của ông Trump chưa nhậm chức nhưng ông Witkoff đã nhanh chóng vào cuộc và đến Doha (Qatar) để tham gia các cuộc đàm phán ngừng bắn kéo dài nhiều tháng.

Dù ông Witkoff không có kinh nghiệm và không được đào tạo về chính sách đối ngoại, nhưng bổ nhiệm ông Witkoff phù hợp với xu hướng của ông Trump khi chọn những người không theo lối mòn cho các vị trí quan trọng. Ông Trump nói về người bạn mình: “Chúng ta có những người biết mọi thứ về Trung Đông... ông ấy là một nhà đàm phán tuyệt vời”.

Sau khi thỏa thuận được công bố, ông Trump nói ông Witkoff sẽ tiếp tục làm việc chặt chẽ với Israel và các đồng minh của Mỹ để đảm bảo Gaza không bao giờ trở thành nơi trú ẩn của khủng bố một lần nữa.

Ông Witkoff đã có mặt nghe bài phát biểu năm 2024 của ông Netanyahu tại Quốc hội Mỹ và ca ngợi bài phát biểu này là mạnh mẽ. Ông nói: “Thật tuyệt vời khi có mặt trong căn phòng đó”.

Khi Tổng thống Joe Biden tạm dừng viện trợ quân sự cho Israel năm 2024, ông Witkoff đã tận dụng thời điểm này để gây quỹ cho chiến dịch tranh cử của ông Trump.

Bà Zaha Hassan, một nhà phân tích chính trị tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, bình luận rằng mối quan hệ thân thiết kéo dài hàng thập kỷ giữa ông Trump và ông Witkoff thể hiện sự tin tưởng và lòng trung thành sâu sắc. Điều này sẽ tạo cho ông Witkoff không gian rộng rãi để xử lý vấn đề hòa bình Trung Đông.

Bà Hassan cũng lưu ý rằng, mặc dù những người khác được ông Trump đề cử vào các vị trí quan trọng trong chính quyền thường có quan điểm ủng hộ Israel mạnh mẽ, nhưng xu hướng của ông Witkoff vẫn chưa rõ ràng. Bà nói: “Những gì chúng ta biết bây giờ là ông ấy đã thành công trong giúp đàm phán một lệnh ngừng bắn, điều mà chính quyền ông Biden không thể làm được trong 15 tháng”.

Bà Hassan cũng cho rằng các giao dịch kinh doanh của ông Witkoff với các quốc gia vùng Vịnh có thể là nền tảng giúp ông trở thành người hòa giải tốt cho hòa bình khu vực.

Bà bình luận: “Bởi vì ông Trump mong muốn thực hiện một thỏa thuận bình thường hóa giữa Saudi Arabia và Israel, cùng với điều kiện của Saudi Arabia rằng thỏa thuận này phải bao gồm một nhà nước Palestine hoặc một lộ trình không thể đảo ngược dẫn đến thành lập nhà nước Palestine, nên một số người hy vọng rằng không giống ông Biden, ông Trump sẽ sử dụng quyền lực của chức vụ tổng thống để đạt được một 'thỏa thuận thế kỷ' thực sự”.

Sau khi đạt được thỏa thuận ở Gaza, chính quyền ông Biden đã miêu tả các cuộc đàm phán là một nỗ lực lưỡng đảng, nhưng nhóm của ông Trump cho rằng chỉ có thể đạt được thỏa thuận cho đến khi ông Witkoff can thiệp.

Theo hãng tin AP, các quan chức trong chính quyền ông Biden nói họ muốn ông Witkoff tham gia các cuộc đàm phán để đảm bảo thỏa thuận giành đuợc ủng hộ lâu dài của Mỹ sau khi ông Biden rời nhiệm sở.

Thùy Dương/Báo Tin tức