Đặc sản Tây Ninh - cầu nối du lịch và văn hóa vùng đất thánh

Du khách tham quan, mua sắm các sản phẩm đặc sản Tây Ninh. (Ảnh: Giang Phương/TTXVN)

Nằm giữa vùng Đông Nam Bộ, Tây Ninh được mệnh danh là "vùng đất thánh," nơi vừa là trung tâm của đạo Cao Đài, vừa hội tụ những giá trị văn hóa, tín ngưỡng và ẩm thực độc đáo.

Không chỉ nổi tiếng với núi Bà Đen hùng vĩ, hồ Dầu Tiếng mênh mông hay những công trình tâm linh uy nghi, Tây Ninh còn chinh phục du khách bằng những món đặc sản dân dã, đậm đà hương vị địa phương.

Đặc sản Tây Ninh vì thế không chỉ làm phong phú trải nghiệm du lịch mà còn trở thành "sợi dây" kết nối con người, văn hóa và hành trình khám phá vùng đất "linh thiêng" này.

Từ đặc sản đến cầu nối văn hóa

Tây Ninh có đường biên giới dài gần 369km tiếp giáp Campuchia, nằm giữa hai vùng Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ, tạo nên sự giao thoa độc đáo trong văn hóa ẩm thực.

Với nguồn nguyên liệu phong phú từ thiên nhiên, người dân nơi đây đã sáng tạo nên nhiều đặc sản giản dị mà hấp dẫn như muối ớt, bánh tráng, bánh canh, chao, mật ong, mãng cầu Bà Đen...

Mỗi món ăn đều mang trong mình hương vị riêng, phản ánh sự cần cù, sáng tạo và tình yêu quê hương của người dân.

Nói đến đặc sản Tây Ninh, hình ảnh bánh tráng phơi sương Trảng Bàng luôn là niềm tự hào của người dân địa phương. Nghề làm bánh tráng phơi sương đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2015.

Mỗi chiếc bánh được làm thủ công, phơi sương vào buổi sáng sớm để giữ độ mềm, dẻo và hương thơm đặc trưng. Khi cuốn cùng thịt luộc, rau rừng và chấm nước mắm chua ngọt, hương vị trở nên trọn vẹn, tinh tế và khó quên.

Chị Nguyễn Thị Minh Ngọc, du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: "Tôi từng nghe nói nhiều về bánh tráng phơi sương Trảng Bàng, nhưng chỉ khi đến tận nơi xem người dân làm bánh và tự tay cuốn với rau rừng thì mới cảm nhận hết cái hay của món ăn này. Đây là một trải nghiệm rất đáng nhớ."

Theo chị Ngọc, chính những món đặc sản dân dã đã giúp du khách hiểu hơn về con người và văn hóa bản địa, vì mỗi hương vị đều gắn liền với đời sống lao động của người dân.

"Khi tham quan và tự tay làm thử, tôi cảm nhận được sự khéo léo và tình yêu nghề của họ. Đó không chỉ là món ăn ngon, mà là câu chuyện về quê hương được kể qua từng lát bánh tráng, từng hạt muối tôm," chị nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, muối tôm Tây Ninh cũng là đặc sản không thể thiếu trong hành trình khám phá ẩm thực địa phương.

Nghề làm muối ớt tại Tây Ninh đã được công nhận là Di sản Văn hóa Phi Vật thể Quốc gia năm 2023, khẳng định giá trị văn hóa, ẩm thực đặc sắc của vùng đất này.

Hạt muối nhỏ hòa quyện vị mặn, cay, ngọt cùng mùi tôm khô, sả, tỏi, ớt, khiến ai đã nếm thử đều nhớ mãi. Muối tôm không chỉ là món ăn kèm trái cây, mà còn là "đại sứ" đưa hương vị Tây Ninh lan tỏa khắp cả nước và ra thế giới.

Du khách Phạm Quốc Hưng, ngụ Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: "Tôi đặc biệt ấn tượng với muối tôm Tây Ninh, bởi nó mang trên mình sự khác biệt về ẩm thực. Những món đặc sản như muối tôm hay bánh tráng chính là cầu nối giữa ẩm thực và văn hóa, giúp du khách không chỉ ‘ăn’ mà còn ‘hiểu’ về vùng đất mình đến."

Một món đặc sản khác thể hiện rõ nét văn hóa vùng biên là mắm chua Tây Ninh được làm từ cá cơm, cá sặc hoặc tép nhỏ, ủ cùng thính, ớt, tỏi. Mắm có vị đậm đà, cay nồng, mặn mà giống tính cách phóng khoáng, nghĩa tình của người Tây Ninh.

Cùng với đó, mãng cầu Bà Đen, loại trái cây được trồng dưới chân núi Bà Đen cũng đang trở thành điểm nhấn du lịch. Du khách được thưởng thức tại chỗ, tham quan vườn và trải nghiệm hái quả, hòa mình vào đời sống nông nghiệp bản địa.

Kết nối du lịch và sản xuất

Ngày nay, nghề làm bánh tráng và muối ớt truyền thống không chỉ được bảo tồn qua nhiều thế hệ mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Nhiều tour du lịch đã đưa hoạt động tham quan làng nghề vào hành trình, giúp du khách tận mắt chứng kiến quy trình làm bánh tráng phơi sương hay rang muối tôm, từ khâu chọn nguyên liệu đến đóng gói sản phẩm. Những trải nghiệm ấy vừa thú vị, vừa giúp du khách hiểu sâu hơn về giá trị văn hóa, lao động của người dân địa phương.

Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đổi mới để nâng tầm đặc sản quê hương, đưa bánh tráng và muối ớt trở thành sản phẩm mang thương hiệu quốc gia.

Công nhân phân loại bánh tráng. (Ảnh: Giang Phương/TTXVN)

Song song đó, để đưa sản phẩm nông nghiệp, nhất là đặc sản Tây Ninh đến tay du khách, người tiêu dùng, tỉnh đã có nhiều chính sách hỗ trợ được triển khai đồng bộ.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh, đến nay, toàn tỉnh đã được cấp 415 mã số vùng trồng (16.731ha) và 179 mã số cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Australia, New Zealand và EU.

Hơn 130 cơ sở chế biến nông sản đạt các tiêu chuẩn quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP, ISO 22000, HALAL, BRC… góp phần nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cho sản phẩm.

Trong khi đó, Chương trình "Mỗi xã Một sản phẩm" (OCOP) cũng tạo dấu ấn mạnh. Đến nay, toàn tỉnh có 392 sản phẩm OCOP; trong đó 1 sản phẩm 5 sao, 73 sản phẩm 4 sao và 318 sản phẩm 3 sao, cùng 11 điểm trưng bày thương mại, góp phần quảng bá hàng Việt và thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

Đồng thời, ngành nông nghiệp Tây Ninh còn ứng dụng công nghệ số trong quản lý và tiêu thụ sản phẩm, đã hỗ trợ 3,24 triệu tem QR truy xuất nguồn gốc cho 42 doanh nghiệp, hợp tác xã. Việc minh bạch nguồn gốc giúp người tiêu dùng an tâm, đồng thời khẳng định uy tín thương hiệu nông sản Tây Ninh.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh Trương Tấn Đạt, việc thực hiện chính sách liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản vừa qua đã giúp các sản phẩm của nông dân được bao tiêu ổn định, tránh bị ép giá, mở rộng quy mô sản xuất và từng bước hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Qua đó, nhiều mô hình hiệu quả đã được hình thành, như liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo chất lượng cao theo hướng VietGAP, hay trồng dưa lưới ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao.

Những mô hình này không chỉ nâng cao giá trị nông sản, mà còn mở ra hướng phát triển mới, bền vững, đó là du lịch trải nghiệm nông nghiệp, gắn kết giữa văn hóa, ẩm thực và sản xuất. Từ đó, mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp Tây Ninh đều có thể góp phần giữ gìn hồn cốt truyền thống trong hơi thở hiện đại, biến những món ăn dân dã như bánh tráng, muối ớt không chỉ là đặc sản, mà còn là cầu nối văn hóa và niềm tự hào cho vùng đất Tây Ninh./.

(TTXVN/Vietnam+)