Đại biểu băn khoăn vấn đề xét tuyển, đề nghị có khung tiêu chí chung trong đánh giá viên chức

Một trong những điểm mới của dự án Luật Viên chức (sửa đổi) là đổi mới công tác tuyển dụng viên chức theo hướng quy định rõ hình thức thi tuyển cạnh tranh, xét tuyển công khai, bình đẳng và hình thức tiếp nhận đối với nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thảo luận tổ, sáng 22/10, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Trương Xuân Cừ (Hà Nội) nhấn mạnh: "Về vấn đề xét tuyển, tôi cực kỳ băn khoăn. Chúng ta đưa ra các tiêu chuẩn xét tuyển nhưng không công khai, minh bạch thì ví dụ, những người tốt nghiệp xuất sắc mà không công khai ra, cứ có một hồ sơ xuất sắc thì xét chưa chắc đảm bảo công bằng. Trong số những người tốt nghiệp xuất sắc phải được kiểm tra với nhau, đây là tất yếu để chọn ra người xuất sắc thực sự có kiến thức, kỹ năng".

Đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ.

Đại biểu đề nghị, nên xét tuyển và kiểm tra năng lực. 2-3 năm rồi tuyển sinh các trường đại học có phần kiểm tra năng lực cực kỳ hiệu quả. Hay như vấn đề cử tuyển có hàng trăm người, để chọn được 1 người cử tuyển giỏi nhất thì phải kiểm tra năng lực, vì tất cả đối tượng hiện nay dù xét hay thi đều rất đông, làm sao mình chọn được người tốt nhất.

"Tôi có nhiều thời gian làm việc ở nước ngoài, chưa bao giờ người ta tuyển 1 người qua hồ sơ, ít nhất là phải qua vòng phỏng vấn, tôi thấy rất hay, người ta xem mặt mũi, nói năng, trình bày các vấn đề như thế nào...", đại biểu dẫn chứng và đề nghị làm rõ, phân cấp như thế nào, gắn trách nhiệm của người sử dụng viên chức để đảm bảo hiệu quả...

Cho rằng, đối với cán bộ công chức hiện nay khó nhất là vấn đề đánh giá, ông bày tỏ ủng hộ dự thảo luật quy định việc ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để theo dõi, đánh giá, xếp loại viên chức, vì máy móc sẽ chính xác hơn. Song, để làm được điều này thì nghị định của Chính phủ sau này nên đi vào thực chất, chứ "người trần mắt thịt" với nhau nhiều khi cũng khó đánh giá, vì có thể ảnh hưởng bởi yếu tố cảm tình, nể nang... Và nếu chúng ta đánh giá không đúng thì việc vận dụng, bố trí việc làm sẽ gặp khó khăn.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy.

ĐBQH Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) cho rằng, Điều 24, Điều 25 dự thảo luật đã đưa ra rất nhiều quy định mới liên quan đánh giá viên chức, đây cũng là vấn đề được các cấp có thẩm quyền hết sức quan tâm. Mới đây nhất, Quy định số 366 của Bộ Chính trị về việc kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng đối với tập thể, cá nhân cũng yêu cầu về đánh giá, xếp loại theo kết quả đầu ra và phạm vi đánh giá có cả các đơn vị sự nghiệp công lập, chứ không chỉ các tổ chức Đảng. Kết luận số 198 ngày 8/10/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương đánh giá đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị cũng quy định rõ là đánh giá dựa theo kết quả đầu ra, coi đây là căn cứ chủ yếu trong sử dụng, bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức nói chung.

Thế nên, để đảm bảo với đồng bộ với chủ trương chung, cũng như nâng cao tính khả thi thì việc thực hiện đánh giá viên chức nên có những quy định cụ thể hơn. "Ví dụ, kết quả đánh giá đầu ra sẽ chiếm bao nhiêu phần trăm so với tỷ lệ đánh giá đối với cả viên chức nói chung. Rồi vai trò trực tiếp của kết quả đánh giá tại Điều 25. Kết quả đánh giá phải là căn cứ trực tiếp để quyết định tiền lương, thưởng, thu nhập, tăng thêm quy hoạch, bổ nhiệm, đào tạo hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc...", đại biểu nêu.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng.

Theo ĐBQH Nguyễn Phương Thủy, dự thảo luật đã giao Chính phủ ban hành khung tiêu chí đánh giá đối với viên chức tại các đơn vị sự nghiệp. Tuy nhiên, bà vẫn muốn cần phải có một khung tiêu chí về KPI thống nhất toàn quốc và thiết lập hệ thống đánh giá điện tử viên chức đồng bộ, tạo thành cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm tính minh bạch và có thể kiểm chứng được.

"Chúng ta cũng có quy định liên quan đến khiếu nại đối với việc đánh giá này, và không chỉ giới hạn trong các đơn vị sự nghiệp công lập và viên chức. Bây giờ, viên chức có thể chuyển đổi sang làm công chức, có thể ra ngoài hệ thống viên chức, có thể chuyển từ đơn vị nọ sang vị kia...; nếu có hệ thống đánh giá một cách công khai và có cái chuẩn chung thì sẽ thuận lợi hơn cho công tác này", nữ đại biểu hiến kế.

Cũng liên quan quy định mới về đánh giá, xếp loại viên chức theo hướng định lượng, đa chiều, gắn kết quả với thu nhập và nhân sự, bắt buộc cập nhật dữ liệu đánh giá lên hệ thống quản lý tập trung, ĐBQH Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) khẳng định, điều này sẽ giúp nâng cao tính công khai, minh bạch và khuyến khích đổi mới sáng tạo. Song, ông đề nghị nêu rõ các tiêu chí tối thiểu mang tính bắt buộc như: kết quả đầu ra, mức độ hoàn thành nhiệm vụ, chỉ số hài lòng của người dân, mức độ chuyển đổi số và hiệu quả quản lý tài chính - nhân lực.

Về tiền lương theo vị trí việc làm, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm ban hành khung lương mới, quy định biên độ, nguồn lực và lộ trình thực hiện; đồng thời có mốc đánh giá giữa kỳ để bảo đảm việc thực thi thực chất, tránh hình thức...

Quỳnh Vinh