Đại biểu đề xuất bảo vệ trẻ em khỏi nội dung độc hại trên livestream bán hàng
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định nền tảng thương mại điện tử phải kiểm soát, phân loại nội dung livestream theo độ tuổi, hiển thị cảnh báo khi nội dung có yếu tố nhạy cảm, nguy hiểm hoặc không phù hợp với trẻ em.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Quang Vinh
Chiều 13/11, Quốc hội thảo luật tại Hội trường về dự thảo luật Thương mại điện tử (sửa đổi). Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) cho rằng, hoạt động livestream bán hàng hiện nay không chỉ đơn thuần là hoạt động thương mại mà đã trở thành một dạng nội dung giải trí, thu hút lượng lớn người xem, trong đó có cả trẻ em và trẻ vị thành niên.
Việc tiếp cận các livestream hiện nay đều quá dễ dàng với tất cả các lứa tuổi. Thậm chí, nhiều trẻ còn sử dụng thành thạo, tham gia tương tác tích cực trên các livestream và có phát sinh các giao dịch mua hàng. Tuy nhiên, trong dự thảo luật chưa có quy định riêng để bảo vệ nhóm đối tượng này khi tham gia các livestream bán hàng.
Để bảo vệ nhóm đối tượng là trẻ em, trẻ vị thành niên trước những livestream có nội dung không phù hợp, giới thiệu các sản phẩm không đúng lứa tuổi, thậm chí độc hại đối với trẻ em, đại biểu Việt Nga đề nghị, cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định nền tảng thương mại điện tử phải kiểm soát, phân loại nội dung livestream theo độ tuổi, hiển thị cảnh báo khi nội dung có yếu tố nhạy cảm, nguy hiểm hoặc không phù hợp với trẻ em.
“Dự thảo luật cần quy định yêu cầu người livestream và người bán lựa chọn chế độ phân loại độ tuổi có thể tiếp cận đối với các phiên livestream bán với các sản phẩm không phù hợp với từng độ tuổi. Khi phát hiện các livestream có nội dung không phù hợp với thuần phong mỹ tục, văn hóa, quy định pháp luật, gây hại cho trẻ em cần có cơ chế báo cáo, phối hợp giữa nền tảng và cơ quan quản lý để gỡ bỏ nhanh đối với nội dung livestream đó” bà Nga nêu ý kiến.
Liên quan đến trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử trong hoạt động livestream bán hàng, dự thảo yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử phải lưu trữ toàn bộ dữ liệu hình ảnh, âm thanh của hoạt động livestream bán hàng trong thời gian ít nhất 1 năm kể từ thời điểm bắt đầu truyền phát.
Tuy nhiên, theo đại biểu nên cân nhắc, bởi các video livestream thường có dung lượng rất lớn, thực tế có những phiên live bán hàng có thời gian lên tới vài ngày. Trong bối cảnh hiện nay, mỗi ngày trên một nền tảng thương mại điện tử đều diễn ra rất nhiều phiên livestream. Việc yêu cầu lưu trữ hình ảnh, âm thanh của tất cả các phiên livestream trong thời gian ít nhất một năm sẽ kéo theo chi phí rất lớn đối với doanh nghiệp kinh doanh nền tảng thương mại điện tử.
“Yêu cầu này vượt xa khả năng của nhiều doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp nhỏ, các doanh nghiệp startup trong lĩnh vực công nghệ thông tin, tạo nên thách thức cạnh trạnh giữa các nền tảng thương mại điện tử của Việt Nam với các nền tảng thương mại điện tử quốc tế xuyên biên giới có nguồn lực vượt trội” đại biểu Việt Nga nói.
Cho rằng việc lưu trữ các video sẽ kéo theo vấn đề về bảo mật dữ liệu cá nhân, rủi ro rò rỉ thông tin, đại biểu đề nghị quy định cho phép lưu trữ có chọn lọc theo loại hàng hóa bán tại các phiên livestream, mức độ rủi ro về khiếu nại của người mua sau phiên livestream. Không áp dụng yêu cầu lưu trữ tràn lan và cào bằng đối với tất cả các phiên livestream, các loại hàng hóa. Bên cạnh đó, có thể cho phép chủ quản nền tảng thương mại điện tử sử dụng bản ghi tóm tắt để lưu trữ thay vì lưu giữ toàn bộ video và bổ sung quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong quá trình lưu trữ.
Góp ý về trách nhiệm của các bên trong hoạt động livestream bán hàng, đại biểu Việt Nga cho rằng Dự thảo Luật quy định nhiều trách nhiệm của các bên đối với hoạt động livestream bán hàng bao gồm: trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử, của người bán, người livestream, của tổ chức cung cấp dịch vụ tiếp thị liên kết, người tiếp thị liên kết trong thương mại điện tử. Điều này là vô cùng cần thiết và cần tiếp tục rà soát các nghĩa vụ khác cần tuân thủ của từng chủ thể trong hoạt động livestream để đảm bảo quyền lợi của các bên, đặc biệt là của người mua hàng trong các phiên livestream.
Tuy nhiên, việc quy định cần xác định rõ, vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể như việc người bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng, nguồn gốc hàng hóa; Người livestream chịu trách nhiệm trong phạm vi nội dung mà họ trình bày hoặc khẳng định, quảng cáo. Nền tảng thương mại điện tử chịu trách nhiệm khi không thực hiện biện pháp kỹ thuật theo quy định, không phải là cơ quan tiền kiểm nội dung, không biến nền tảng thương mại điện tử thành “cơ quan thẩm định quảng cáo”, vì điều này vừa không đúng chức năng, vừa không khả thi.
