Đại biểu Quốc hội băn khoăn về tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng

Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội thảo luận tại tổ. Ảnh: media.quochoi.vn

Về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn Hà Nội) cho biết, về điều kiện thu hồi đất, điểm a khoản 3 của Điều 3 quy định điều kiện thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với dự án khác nếu được trên 75% người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất.

Điều kiện trên 75% là tỷ lệ cao, khó đạt được trong thực tế, đặc biệt với các dự án lớn có nhiều hộ dân bị ảnh hưởng nên có thể dẫn đến tắc nghẽn và kéo dài thời gian thực hiện dự án. Để tránh trường hợp này xảy ra, đại biểu đề xuất sửa đổi, rút từ 75% xuống còn 50% số lượng người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất và có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự kiến đã được lấy ý kiến công khai (trừ trường hợp Chính phủ quyết định thu hồi đất theo đề nghị của UBND cấp tỉnh).

Đại biểu Hoàng Văn Cường thảo luận tại tổ. Ảnh: media.quochoi.vn

Cũng về nội dung này, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) nêu, quy định tại dự thảo Nghị quyết thỏa thuận để nhận quyền sử dụng đất khi đã đạt 75% về số người sử dụng đất và 75% diện tích sử dụng đất (cả 2 điều kiện), khi hết thời gian thực hiện, Nhà nước đứng ra thu hồi là phù hợp. Tuy nhiên, quy định hiện nay là thu hồi thì giá bồi thường bằng bảng giá nhân với hệ số điều chỉnh; còn thỏa thuận thì giá do hai bên thỏa thuận với nhau. Như vậy, 75% là một giá, còn 25% thu hồi lại là giá khác nên rất dễ dẫn tới khiếu kiện.

Từ phân tích đó, đại biểu đề nghị, khi đạt 75% thì được quyền thu hồi, nhưng khi thu hồi phải áp dụng giá đã thỏa thuận (giá này không được thấp hơn bảng giá nhân với hệ số giá), thì sẽ tránh được khiếu kiện; người bị cưỡng chế cũng được hưởng mức tương đương người thỏa thuận.

Đại biểu thảo luận tại tổ đại biểu thành phố Hà Nội. Ảnh: Quochoi.vn

Đề cập đến căn cứ tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất ao, vườn, để bảo đảm tính công bằng và dễ thực hiện, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn Hà Nội) cho biết: Điểm c khoản 2 Điều 10 quy định mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở được tính theo tỷ lệ phần trăm chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp (30-50% chênh lệch), tùy thuộc vào hạn mức giao đất ở.

Việc quy định tỷ lệ phần trăm chênh lệch phức tạp có thể dẫn đến chênh lệch lớn về số tiền phải nộp giữa các địa phương. Ví dụ, 30% nhưng ở đô thị, nhất là đô thị lớn, đô thị đặc biệt, có thể cao hơn 100% chênh lệch so với nông thôn. Đồng thời, quy định này dễ mâu thuẫn với Điều 121 của Luật Đất đai.

“Tôi đề nghị quy định nên thống nhất một tỷ lệ để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn. Tuy nhiên, tỷ lệ này phải bảo đảm hợp lý, dễ thực hiện và công bằng giữa các địa phương”, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà đề xuất.

Quan tâm đến vấn đề tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) nêu thực tế, hiện nhiều người có đất thổ, đất vườn liền kề xin chuyển sang đất ở phải nộp rất nhiều tiền, bảng giá đất cao khiến họ không kham nổi. Việc dự thảo Nghị quyết quy định: Nếu diện tích chuyển đổi từ đất nông nghiệp, thổ cư liền kề mà diện tích nằm trong hạn mức đất ở thì chỉ nộp 30% tiền sử dụng đất theo bảng giá đất; phần vượt hạn mức nộp 50%; vượt quá một lần hạn mức thì nộp 100%, là phù hợp.

Tuy nhiên, hiện còn tình trạng bất hợp lý là nhiều người đã sử dụng đất ở hợp pháp từ lâu nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận; khi cấp giấy lần đầu lại phải nộp đúng khung giá đất. Trong khi người khác chuyển mục đích sử dụng đất thì chỉ nộp 30%. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung trường hợp cấp giấy chứng nhận sử dụng đất lần đầu cũng áp dụng mức 30% - 50% - 100% tương tự trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí phát biểu. Ảnh: quochoi.vn

Bày tỏ đồng tình giá đền bù đất phải được Nhà nước quyết định, tuy nhiên ở chừng mực nào đó cũng phải có sự tham gia của người có đất, vì đây là quyền lợi và tài sản lớn, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) nói thêm: Kèm theo đó, Nhà nước sử dụng bảng giá đất và sử dụng chính sách thuế để điều tiết, để cho người chủ đất không thể lợi dụng đưa ra những yêu sách bất thường; đồng thời người mua bán đất cũng không lũng đoạn được. Ngoài ra, hệ số điều chỉnh cũng cần được thay đổi theo thời gian và thường xuyên được xem xét cho hợp lý.

Minh Thúy