Đại biểu Quốc hội: Báo chí đa dạng hóa nguồn thu hợp pháp là xu hướng tất yếu

Kinh tế báo chí, xu thế tất yếu cần được luật hóa

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng dự thảo Luật Báo chí sửa đổi hiện còn thiếu các khái niệm và quy định về “kinh tế báo chí” và “thu phí đọc báo”, mặc dù đây là những hoạt động dịch vụ mới và khá phổ biến của báo chí Việt Nam trong xu thế chuyển đổi số.

Đại biểu Phan Thanh Phương (đoàn TP.HCM) cho biết, thực tế 10 năm qua, nguồn thu truyền thống của hầu hết các cơ quan báo chí đều sụt giảm. Do đó, việc chủ động đa dạng hóa nguồn thu hợp pháp là xu hướng tất yếu thay vì chỉ dựa vào các cách thức cũ.

Đại biểu Phan Thanh Phương (đoàn TP.HCM). Ảnh: Phạm Thắng

Hiện nay, một số báo điện tử đã triển khai thu phí đọc báo… Nhiều cơ quan khác cũng đang nghiên cứu dịch vụ này. Vì vậy, đại biểu Phương cho rằng: “Nhất thiết cần đưa nội dung “kinh tế báo chí”, “thu phí đọc báo” vào luật sửa đổi để đảm bảo tính tự chủ của báo chí và nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc”.

Ở góc độ khác, đại biểu Lê Thị Thu Hà (đoàn Lào Cai) đề xuất bổ sung quy định về an toàn tác nghiệp cho nhà báo, thiết lập cơ chế phối hợp rõ ràng giữa cơ quan báo chí, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng. “Nhà báo được bảo vệ thì báo chí mới mạnh, báo chí mạnh nền dân chủ mới vững”, bà Hà nói.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, nữ đại biểu chỉ ra rằng, các nền tảng xuyên biên giới hiện đang sử dụng nội dung báo chí để thu lợi, chi phối thuật toán, lập trình tin tức mà không cần xin phép, không chia sẻ lợi nhuận và không chịu trách nhiệm pháp lý, kể cả việc gỡ bỏ tin sai.

Do đó, nếu Luật Báo chí không đặt ra các nghĩa vụ pháp lý tối thiểu, báo chí Việt Nam sẽ chịu thế bất bình đẳng ngay trên “sân chủ quyền của mình”. Bà đề nghị bổ sung ba nhóm nghĩa vụ bắt buộc cho các nền tảng xuyên biên giới: nghĩa vụ chia sẻ doanh thu, bảo vệ giá trị đầu tư của báo chí và nghĩa vụ gỡ bỏ nội dung sai phạm.

Làm rõ mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Đại biểu Đỗ Đức Hiển (đoàn TP.HCM) và đại biểu Phan Thị Thanh Phương (đoàn TP.HCM) đều nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải tạo hành lang pháp lý đầy đủ để xây dựng các cơ quan báo chí-truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Mục tiêu là tăng cường năng lực thông tin chính thống, dựa trên công nghệ hiện đại, có khả năng phân tích, xác thực và phản ứng nhanh trước các luồng thông tin sai lệch. Mô hình này cần được trao cơ chế hoạt động linh hoạt, phù hợp với tòa soạn hội tụ, và được bảo đảm nguồn lực về chuyển đổi số, thiết bị, dữ liệu, và đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Tuy nhiên, đại biểu Đỗ Đức Hiển chỉ ra rằng, mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện còn chưa có sự thống nhất về nội hàm và tiêu chí vẫn còn nhiều khoảng trống và chồng lấn.

Đại biểu Đỗ Đức Hiển (đoàn TP.HCM). Ảnh: Phạm Thắng

Ngoài ra, đại biểu Đỗ Đức Hiển còn yêu cầu làm rõ liệu cơ quan báo và phát thanh truyền hình (thuộc tỉnh ủy, thành ủy) có được thành lập đơn vị sự nghiệp trực thuộc cơ quan báo chí hay không, nhằm tránh mâu thuẫn trong cách hiểu và áp dụng.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) bày tỏ đồng tình với việc cho phép một số địa phương (đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM) thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Ông chỉ ra rằng Hà Nội và TP.HCM có những tờ báo địa phương đã tự chủ tài chính vững chắc và có thương hiệu, tín nhiệm vượt qua ranh giới địa phương.

Đại biểu Nghĩa đề nghị sửa đổi Khoản 6, Điều 16 theo hướng quy định cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy có thể có “cơ quan báo chí trực thuộc” và một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Ông nhấn mạnh, xây dựng Luật Báo chí sửa đổi theo tinh thần “kiến tạo phát triển” với hành lang pháp lý thông thoáng, rộng mở. Việc kiến tạo phát triển sẽ tạo điều kiện để đội ngũ báo chí chính thống đẩy lùi truyền thông “lá cải” và chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”, đóng góp hiệu quả hơn vào sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Ánh Phương/VOV.VN