Đại biểu Quốc hội chuyên trách thảo luận sôi nổi về dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi)

Quang cảnh phiên làm việc chiều 29/9 của Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ Tám. Ảnh: VPQH cung cấp.

Nên làm rõ nội dung của cụm từ “người có hành vi sử dụng” trái phép chất ma túy

Tại Hội nghị, các vị đại biểu Quốc hội đã tập trung phân tích những điểm cần rà soát kỹ lưỡng trong Luật Phòng, chống ma túy sửa đổi, nhằm đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, đặc biệt là sự kết nối với quy định mới tại Điều 256a của Bộ luật Hình sự.

Một trong những vấn đề gây tranh luận là khái niệm "người sử dụng trái phép chất ma túy". Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội) cho rằng khái niệm này, được dự thảo luật đặt ra với hai điều kiện: một là, người có hành vi sử dụng chất ma túy mà không được phép, và hai là, xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể có kết quả dương tính.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội phát biểu góp ý tại Hội nghị. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đại biểu Giang bày tỏ sự không rõ ràng về cụm từ "người có hành vi sử dụng", vì không rõ là hành vi bị bắt quả tang hay chỉ là nghi ngờ có sử dụng. Để đảm bảo sự đồng bộ với chính Điều 22 của dự thảo luật, đại biểu Giang đề nghị cần giải mã cụm từ này bằng cách xác định rõ là: người bị phát hiện có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và người mà cơ quan có thẩm quyền có căn cứ cho rằng có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

Một điểm quan trọng khác mà nhiều đại biểu tập trung mổ xẻ là sự thiếu kết nối và đồng bộ giữa xử lý hành chính (cai nghiện ma túy) và xử lý hình sự (Điều 256a Bộ luật Hình sự).

Đại biểu Nguyễn Trường Giang lưu ý rằng, Điều 24 của dự thảo luật về trách nhiệm của người sử dụng trái phép chất ma túy vẫn giữ tiêu chí cũ (cung cấp thông tin, chấp hành quản lý). Tuy nhiên, lại chưa kết nối với một điểm rất quan trọng: trong thời gian quản lý hoặc cai nghiện mà người đó tiếp tục sử dụng trái phép ma túy thì sẽ bị khởi tố, truy tố, xét xử và phải chấp hành án phạt tù từ 2 năm đến 3 năm theo Điều 256a Bộ luật Hình sự.

Các đại biểu tham dự Hội nghị. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đại biểu Giang đặt ra các câu hỏi cần làm rõ về sự kết nối này: Thời hạn cai nghiện lần hai (36 tháng) mà dự án luật đưa ra sẽ được tính toán như thế nào so với thời hạn chấp hành án phạt tù theo Bộ luật Hình sự (24 đến 36 tháng)? Việc chuyển hồ sơ sẽ được thực hiện như thế nào trong quá trình quản lý sau cai nghiện hoặc trong thời gian cai nghiện nếu họ tiếp tục vi phạm và bị xử lý hình sự?.

Việc thiếu các quy định kết nối rõ ràng này đòi hỏi cơ quan soạn thảo phải rà soát, đảm bảo sự đồng bộ với chính sách mới về xử lý hình sự đối với người sử dụng trái phép chất ma túy đã được Quốc hội quyết định tại kỳ họp thứ 9.

Cần xem xét lại quy định người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính

Phát biểu góp ý tại Hội nghị, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Phó trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Quảng Ninh) chỉ rõ, tại điểm d, khoản 1, Điều 34 của dự thảo quy định người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cai nghiện bắt buộc nếu bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy trong thời gian quản lý sau cai nghiện. Đại biểu đề nghị xem xét lại điểm này, bởi đây là diện phải xử lý hình sự theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự 2015.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà, Phó trưởng Đoàn ĐBQH chuyên trách tỉnh Quảng Ninh phát biểu góp ý tại Hội nghị. Ảnh: VPQH cung cấp.

Một số quy định liên quan đến cai nghiện tự nguyện trong dự thảo Luật cũng được đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đánh giá là không hợp lý và không phù hợp với bản chất của biện pháp này.

Đại biểu Hà phản ánh khoản 3, Điều 33 quy định Giám đốc Công an tỉnh quyết định đưa người nghiện ma túy đi cai nghiện tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy công lập và trường giáo dưỡng là chưa phù hợp. Cai nghiện tự nguyện mang tính chất hợp đồng dân sự và là sự tự nguyện giữa hai bên, bao gồm cả hình thức điều trị thay thế Methadone. Việc giao thẩm quyền này cho Giám đốc Công an tỉnh là không phù hợp với tính chất sự việc, dễ gây chậm trễ (mất 2-3 ngày) và tạo điều kiện cho người nghiện bỏ trốn.

Bên cạnh đó, khoản 1, Điều 36 về thi hành quyết định đưa người đến cơ sở cai nghiện ma túy yêu cầu Công an cấp xã tổ chức thi hành và Công an cấp tỉnh tổ chức đưa người nghiện ma túy đến cơ sở cai nghiện công lập trong 24 giờ đối với cai nghiện tự nguyện. Đại biểu Hà cho rằng điều này là không hợp lý, vì bản chất là tự nguyện, việc quy định và huy động nhiều lực lượng tham gia mang tính chất áp giải gây áp lực lớn và không cần thiết cho lực lượng công an cấp tỉnh.

Do đó, đại biểu Hà đề nghị: Giao cho Công an cấp xã tiếp nhận và hỗ trợ người nghiện thực hiện việc cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở.

Về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện sau cai nghiện, đại biểu Hà đồng tình giao Công an cấp xã làm đơn vị chủ trì. Tuy nhiên, cần bổ sung rõ nội dung về việc tham mưu với Ủy ban Nhân dân cấp xã và phối hợp với các phòng, đơn vị cấp xã liên quan để tránh hiện tượng "khoán trắng" cho lực lượng công an, vốn đã được chỉ rõ tại Kết luận số 132 của Bộ Chính trị.

Yêu cầu tiếp thu đầy đủ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra trong việc chuẩn bị hồ sơ các dự án luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu kết luận nội dung thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đối với dự án Luật Phòng, chống ma túy sửa đổi, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị:

Thứ nhất, rà soát và thể chế hóa chủ trương của Đảng: Cần tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ nghị quyết, chủ trương của Đảng về phòng, chống ma túy.

Thứ hai, cân nhắc và đánh giá kỹ lưỡng tính khả thi: Đặc biệt, cần cân nhắc thận trọng và đánh giá kỹ lưỡng, bảo đảm tính khả thi đối với những nội dung sửa đổi có sự thay đổi căn bản so với chính sách hiện hành.

Thứ ba, các nội dung trọng tâm cần rà soát bao gồm: Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và người sau cai nghiện ma túy; Thời hạn và quy trình cai nghiện ma túy, bao gồm cả cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng; Thống kê và quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và người sau cai nghiện ma túy.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, mục tiêu cuối cùng là phải bảo đảm các quy định phù hợp với yêu cầu nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trong giai đoạn mới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan của Quốc hội. Đặc biệt, cần tiếp thu đầy đủ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội tại hội nghị hoạt động chuyên trách lần này.

Đồng thời, yêu cầu các cơ quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ tài liệu và gửi đến các vị đại biểu Quốc hội sớm nhất, nhằm đảm bảo đại biểu có thể tiếp cận sớm các nội dung trình tại Kỳ họp thứ 10, để đạt được chất lượng cao nhất cho các dự án luật được thông qua…

Minh Khôi