Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phân luồng trong giáo dục

Chiều 29/9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách thảo luận về nhóm lĩnh vực văn hóa, xã hội, gồm các dự án: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi).

Quan tâm đến công tác hướng nghiệp và phân luồng trong giáo dục tại dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Khánh Hòa) chỉ rõ, thực tiễn công tác phân luồng học sinh trong nhiều năm qua chưa đạt được kết quả như mong muốn, còn nhiều hạn chế bất cập.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương. (Ảnh: DUY LINH)

Theo đại biểu, tỷ lệ phân luồng học sinh còn thấp so với mục tiêu. Hoạt động hướng nghiệp còn hình thức, có nhiều trường chỉ tổ chức vài tiết học hướng nghiệp. Thiếu thông tin đầy đủ và chính xác về con đường học tập, nghề nghiệp. Thiếu cơ chế phối hợp giữa các cấp học và các ngành nghề đào tạo.

Tiếp nữa là thiếu hệ thống đánh giá, tư vấn hướng nghiệp bài bản, phù hợp với lứa tuổi học sinh; thiếu kết nối liên tục với doanh nghiệp và thị trường nghề, khiến học sinh không có đủ thông tin và trải nghiệm để lựa chọn nghề phù hợp.

Cũng theo đại biểu đoàn Khánh Hòa, tâm lý xã hội vẫn còn nặng nề với bằng cấp, phụ huynh và học sinh thường coi trọng con đường đại học, vì thế chưa đánh giá đúng giá trị của giáo dục nghề nghiệp, làm giảm hiệu quả phân luồng. Bên cạnh đó, hiện chưa có chính sách hỗ trợ cụ thể cho học sinh phân luồng; thiếu cơ chế học bổng, ưu đãi, hỗ trợ việc làm, khiến phụ huynh và học sinh ít quan tâm lựa chọn nghề.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phân luồng trong giáo dục, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương đề nghị tiếp tục nghiên cứu bổ sung một số quy định tại dự thảo Luật và các văn bản dưới Luật.

Cụ thể, cần quy định rõ hơn về công tác triển khai hướng nghiệp phù hợp với năng khiếu, sở trường, năng lực của học sinh từ giai đoạn giáo dục mầm non, tiểu học, không chỉ dừng ở trung học cơ sở và trung học phổ thông.

Cùng với đó, nghiên cứu bổ sung quy định về công tác phối hợp trách nhiệm của các tổ chức hướng nghiệp độc lập, các tổ chức tư vấn nghề nghiệp – có thể là Trung tâm hướng nghiệp hoặc các tổ chức xã hội nghề nghiệp, nhằm hỗ trợ cho học sinh và phụ huynh có thêm thông tin tư vấn, quyết định lựa chọn nghề nghiệp cho phù hợp.

Quang cảnh Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8. (Ảnh: DUY LINH)

Đại biểu cũng đề nghị rà soát, xem xét bổ sung quy định về công tác định hướng nghề nghiệp cho các đối tượng học sinh năng khiếu, học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế xã hội còn khó khăn và các đối tượng học sinh khác.

Đồng thời, xem xét bổ sung quy định nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ số trong công tác phân luồng; có chính sách tài chính riêng cho việc chuyển đổi số trong công tác phân luồng như: đầu tư hạ tầng số và tập huấn cho giáo viên, xây dựng cổng tư vấn nghề nghiệp.

Có chung mối quan tâm đến dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (đoàn Hưng Yên) đề nghị nên tách quy định trường trung học kỹ thuật ra khỏi trung học nghề. Có thể coi trung học kỹ thuật là đào tạo tầng chất lượng cao của giáo dục nghề nghiệp, là chương trình thiết kế liên thông với kỹ sư.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung. (Ảnh: DUY LINH)

Đối với quy định về cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp, đại biểu cho rằng không nên quy định các trường đại học được đào tạo các trình độ cao đẳng, các ngành nghề khác ngoài một số ngành nghề đặc thù như lĩnh vực nghệ thuật, thể thao. Nếu để các cơ sở giáo dục đại học đào tạo các ngành nghề trình độ cao đẳng (giáo dục nghề nghiệp), điều này sẽ dẫn đến xung đột giữa cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Phát biểu giải trình tại Hội nghị, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, việc xây dựng và sửa các Luật lần này theo tinh thần chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không quy định chi tiết những nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo sẽ cân nhắc nêu thêm một số điểm mang tính nguyên tắc ở trong một số nội dung quan trọng. Điều này nhằm làm căn cứ chuẩn bị cho các Nghị định và các văn bản quy định khác. Dự kiến sẽ có một Nghị định riêng quy định về quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. (Ảnh: DUY LINH)

Trước ý kiến một số đại biểu bày tỏ băn khoăn về quy định cho phép các trường đại học được tổ chức đào tạo ở những trình độ khác, trong đó có giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong quá trình xây dựng dự thảo luật, Ban soạn thảo đã cân nhắc kỹ lưỡng. Trước đây, nhiều trường đại học đã từng đào tạo các bậc cao đẳng, giáo dục nghề nghiệp; thông lệ quốc tế cũng cho thấy mô hình này phổ biến.

Tuy nhiên, Bộ trưởng nhấn mạnh, nếu mở rộng ồ ạt sẽ ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Vì vậy, định hướng là chỉ cho phép một số trường, trong những ngành nghề đặc thù như công nghệ, kỹ thuật, chuyên môn chuyên sâu – nơi thế mạnh của các trường đại học được phát huy hiệu quả. Đồng thời, cần có quy định giám sát chặt chẽ để bảo đảm sự cân đối và phát triển hài hòa của toàn hệ thống.

VĂN TOẢN