Đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ trách nhiệm về gói hỗ trợ lãi suất 2% giải ngân đạt thấp

Ngày 1/11, tại phiên thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, gói hỗ trợ lãi suất vay 2% trị giá 40.000 tỷ đồng thông qua các ngân hàng thương mại (hạn cuối giải ngân đến 31/12/2023) là một trong số chính sách thuộc chương trình phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, giải ngân vốn còn khá chậm, đến ngày 30/9 mới đạt 28,9% kế hoạch vốn được giao.

Do đó, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị Chính phủ hết sức quan tâm, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thực hiện chính sách hỗ trợ 2% lãi suất này. Đồng thời, cần làm rõ trách nhiệm trong việc triển khai kết quả thực hiện còn hạn chế.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) phát biểu tại phiên thảo luận.

Trong khi đó, đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn Tp. Hồ Chí Minh) cho biết, gói hỗ trợ lãi suất 2% chỉ giải ngân được rất ít, còn dư nhiều, đề xuất của Chính phủ kết thúc chính sách này trong thời gian tới là quyết định hợp lý.

Ngoài ra, đại biểu Tuấn nhận xét, để tháo gỡ điểm nghẽn trong tăng trưởng tín dụng cho nền kinh tế, chương trình tín dụng cho 5 lĩnh vực ưu tiên đang phát huy hiệu quả, nhưng mới chỉ áp dụng cho các khoản vay ngắn hạn. Đại biểu cho rằng cần có cơ chế cho vay trung, dài hạn, vì những lĩnh vực ưu tiên này, đặc biệt là công nghiệp hỗ trợ, công nghệ số, kinh tế số là những động lực quan trọng cho phát triển kinh tế.

Về gói hỗ trợ lãi suất 2%, theo báo cáo mới đây của Ngân hàng Nhà nước, tính đến 30/9/2023, gói hỗ trợ lãi suất 40.000 tỷ đồng mới giải ngân được gần 2,2%.

Nguyên nhân giải ngân gói hỗ trợ lãi suất vẫn đạt thấp được Ngân hàng Nhà nước lý giải chủ yếu là khách hàng không đáp ứng đối tượng được hỗ trợ lãi suất (ví dụ như khách hàng hộ kinh doanh không có đăng ký kinh doanh,...). Một số khách hàng đáp ứng điều kiện hỗ trợ lãi suất nhưng lại có tâm lý e ngại công tác hậu kiểm; khó đánh giá về khả năng “phục hồi”; một số khách hàng lựa chọn vay USD để tận dụng lợi thế về lãi suất và nguồn thu bằng ngoại tệ nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ lãi suất…

Giải trình những ý kiến của các đại biểu nêu, theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng: “Tiếp cận tín dụng là vấn đề được các đại biểu quan tâm nhiều nhất không chỉ ở một kỳ họp Quốc hội mà ở nhiều kỳ họp. Bởi, nội tại của nền kinh tế, nhu cầu đầu tư phụ thuộc rất nhiều vào vốn tín dụng của ngân hàng và dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam thuộc mức cao trong các nước cao nhất thế giới. Ngân hàng Thế giới đã cảnh báo vấn đề này, do vậy đây là vấn đề luôn được quan tâm trong bối cảnh khó khăn hiện nay”.

Thống đốc khẳng định, năm 2023 tiếp tục là một năm đầy khó khăn thách thức vì kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp và khó lường, hết khó khăn này lại đến khó khăn khác. Trong nước, những khó khăn nội tại của nền kinh tế cũng chưa thể xử lý trong một thời gian ngắn, tạo áp lực đối với điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng giải trình vấn đề quan trọng, được nhiều đại biểu nêu tại phiên thảo luận.

Đặc biệt khi chính sách tiền tệ phải thực hiện rất nhiều nhiệm vụ như kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, giảm mặt bằng lãi suất, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Bà Hồng cho hay, Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều giải pháp điều hành chính sách tiền tệ cả bên cung vốn tín dụng và bên cầu vốn tín dụng. Đối với bên cung tín dụng, ngay từ đầu năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra chỉ tiêu, định hướng tăng trưởng tín dụng cả năm là 14% và đến gần giữa năm đã phân bổ và thông báo cho tất cả các tổ chức tín dụng trong toàn hệ thống với chỉ tiêu khoảng 14%.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều hành linh hoạt hỗ trợ thanh khoản của hệ thống để tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng thúc đẩy tăng nguồn cung tín dụng cho nền kinh tế.

Mặc dù lãi suất ở nhiều nước trên thế giới tăng cao nhưng Ngân hàng Nhà nước cũng mạnh dạn có 4 lần điều chỉnh giảm lãi suất điều hành để định hướng đưa mặt bằng lãi suất của các khoản cho vay mới giảm khoảng 2% so với cuối năm 2022. Nếu tính cả những khoản dư nợ của các khoản cho vay cũ và vay mới giảm khoảng 1% so với năm 2022 và so với trước đại dịch Covid-19 đã bằng, thậm chí giảm hơn, với mức giảm khoảng 0,3%.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành thông tư về cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ; cũng như chủ động đề xuất các cái gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng cho vay đối với nhà ở cho người có thu nhập thấp và công nhân; gói tín dụng cho thủy sản 15 nghìn tỷ đồng… góp phần thúc đẩy cầu tín dụng. Tổ chức nhiều hội nghị kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về tín dụng tại các các địa phương.

Tuy nhiên, bà Hồng thừa nhận, tín dụng vẫn tăng chậm (tăng 7,1% so với cuối năm ngoái).

"Hiện nay, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ các ngành cùng Ngân hàng Nhà nước đang thực hiện đồng bộ các giải pháp như xúc tiến thương mại để tăng đơn hàng xuất khẩu và tăng cường khai thác cầu nội địa để doanh nghiệp có đầu ra và có dự án khả thi sẽ tiếp cận được tín dụng.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã thành lập tổ công tác tháo gỡ khó khăn cho bất động sản và đã nhận diện được khoảng 70% các nguyên nhân dẫn đến những khó khăn đó là về pháp lý. Sau khi khó khăn về pháp lý được tháo gỡ, chắc chắn tăng trưởng tín dụng cũng sẽ tăng theo…", bà Hồng nói.

Thanh Hoa