Đại biểu Quốc hội đề nghị quy định về lãng phí phải bao quát hơn

Trước thực tiễn thời gian qua tình trạng lãng phí vẫn còn diễn ra ở nhiều lĩnh vực, từ quản lý ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý tài sản công đến tổ chức bộ máy và quản lý sử dụng lao động…, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Khánh Hòa) nhấn mạnh tầm quan trọng của Luật Tiết kiệm, chống lãng phí. Theo đại biểu, nhiều vụ lãng phí gây thiệt hại lớn đến nền kinh tế, làm giảm niềm tin của nhân dân và ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức bộ máy Nhà nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung họp. Ảnh: Quochoi.vn

Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thì việc Quốc hội xem xét Dự án Lật này là hết sức cần thiết. Luật không chỉ nhằm tiết kiệm nguồn lực, chống lãng phí mà còn góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm giải trình, tăng cường minh bạch trong hoạt động quản lý Nhà nước và trong toàn xã hội.

Đaịi biểu cho rằng Dự thảo Luật xác định rõ những nội dung bắt buộc công khai, yêu cầu công khai hành vi gây lãng phí và kết quả xử lý kèm theo thông tin về cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ góp phần tăng cường tính răn đe, trách nhiệm giải trình và cũng là công cụ để cho nhân dân giám sát.

Đồng thời đại biểu cũng băn khoăn là cần rõ về thời gian công khai, như sau bao nhiêu lâu kể từ khi phát hiện, xử lý hành vi lãng phí thì phải công khai. Bởi, nếu không có thời gian quy định cụ thể, việc công khai có thể bị chậm trễ và làm giảm tác dụng của việc giám sát. Vị đại biểu đoàn Khánh Hòa đề nghị quy định rõ trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu nếu cơ quan không thực hiện công khai hoặc công khai hình thức.

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (đoàn tỉnh Thanh Hóa) cho rằng, việc sửa đổi toàn diện Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để thể chế quan điểm của Đảng trong công tác này, khắc phục những hạn chế còn tồn tại của luật hiện hành.

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (đoàn tỉnh Thanh Hóa) phát biểu

Đề cập đến vấn đề giải thích từ ngữ, theo đại biểu Mai Văn Hải, Dự thảo Luật mới chỉ giải thích thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đối với khu vực công, còn lại khu vực tư nhân và nhân dân chưa giải thích. Trong khi các nội dung của Dự thảo Luật đề cập đến nhiều nội dung tiết kiệm, chống lãng phí đối với nhân dân, hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, cần giải thích rõ hơn việc tiết kiệm, chống lãng phí đối với nhân dân.

Cũng bày tỏ quan tâm quy định về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị) đề nghị nghiên cứu quy định rõ hơn, trong đó có cả việc bảo mật thông tin, tránh trường hợp người cung cấp thông tin có thể bị trả thù, trù dập.

Đề cập quy định về định mức, tiêu chuẩn làm căn cứ để xác định tiết kiệm, lãng phí, nữ đại biểu cho rằng vấn đề này cũng rất quan trọng vì muốn thực hành tiết kiệm, trước hết phải chặn được nguồn gốc, nguyên nhân gây lãng phí, mà điều cốt lõi nhất là quản lý từ gốc nguồn tiền làm phát sinh chi tiêu lãng phí. Do đó, việc xác định định mức, tiêu chuẩn, chế độ cần đảm bảo tính khoa học, sát đúng với yêu cầu, nhiệm vụ, mục tiêu đề ra và cần được thẩm định, giám sát chặt chẽ.

“Thực tiễn đã cho thấy khi xây dựng định mức cao hơn yêu cầu sẽ dẫn đến tình trạng tổ chức, cá nhân tìm cách giải ngân hết nguồn vốn, gây thất thoát, lãng phí. Mặt khác, có trường hợp tuy đã đạt được mục tiêu nhưng sử dụng không hết nguồn vốn và trả lại, nếu đánh giá là tiết kiệm cũng chưa đúng và chưa phù hợp” - theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm

Cũng cho ý kiến về khái niệm lãng phí, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn TP Hải Phòng) cho rằng, khái niệm lãng phí như trong dự thảo Luật chưa bao quát hết các trường hợp lãng phí trên thực tiễn. Bởi, có thể có những trường hợp thực hiện đúng định mức, đúng tiêu chuẩn, chế độ, có đạt được mục tiêu đề ra, đồng thời cũng không tạo rào cản phát triển kinh tế - xã hội và không bỏ lỡ thời cơ phát triển đất nước nhưng chưa phải là phương án tối ưu trong quản lý.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn TP Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa nêu ví dụ như chi phí để thành lập một Hội đồng định giá hoặc là hoạt động đấu thầu thanh lý tài sản cũ của Nhà nước, thì có thể vượt xa giá trị của tài sản phải thanh lý. Cho nên, trong trường hợp này có thể có những phương án linh hoạt, tối ưu hơn để tiết kiệm tài sản của Nhà nước.

Đại biểu đề nghị khái niệm lãng phí cần được quy định một cách bao quát hơn theo hướng kết hợp giữa lãng phí về nhân lực, thời gian cũng như về các chi phí khác của xã hội.

Về việc bãi bỏ một số quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong các lĩnh vực cụ thể, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cơ bản nhất trí quy định như tại dự thảo Luật để tránh trùng lắp với các luật khác, nhưng những nội dung chưa được quy định trong các luật khác, thì nên giữ lại quy định của dự thảo Luật này. Chẳng hạn như quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp nhà nước trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí cần được nghiên cứu để quy định trong dự thảo Luật.

Về trách nhiệm của MTTQ, các tổ chức thành viên, trong dự thảo Luật quy định, hàng năm MTTQ và các tổ chức thành viên phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc chính phủ, UBND các cấp xây dựng và tổ chức giám sát và phản biện xã hội.

Các đại biểu cho rằng, nên tách bạch 2 nội dung trên vì giám sát khác với phản biện xã hội. Phản biện xã hội chỉ thực hiện những nội dung, chủ trương, chính sách, pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống người dân, còn giám sát là thực hiện theo chương trình hàng năm hoặc giám sát đột xuất. Vì vậy, nên tách phản biện xã hội ra khỏi giám sát thuộc trách nhiệm của MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên.

Nguyễn Vũ