Đại biểu Quốc hội: Mức lương cơ sở không còn phù hợp với giá sinh hoạt

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, sáng ngày 29/10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội năm 2025. Các đại biểu đều đánh giá cao những kết quả đạt được của năm 2025.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn - Đoàn Vĩnh Long phát biểu trước Quốc hội. Ảnh: Media Quốc hội

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Đoàn Vĩnh Long) cho biết, giữa bối cảnh thế giới biến động, Việt Nam vẫn được ví như “mặt biển bình yên giữa cơn giông bão”, “là điểm sáng đi ngược dòng chảy toàn cầu” - như đánh giá của các tổ chức quốc tế uy tín. Tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm đạt khoảng 7,85%, lạm phát được kiểm soát ở mức 3,27%, xuất khẩu tăng hơn 16%, thu ngân sách tăng 30,5% - so với cùng kỳ năm 2024.

Bên cạnh ổn định kinh tế vĩ mô, theo đại biểu, việc cải cách thể chế và tinh gọn bộ máy đã tạo bước ngoặt quan trọng. Mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai tại 34 tỉnh, thành cùng với hàng loạt luật lớn như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tổ chức chính quyền địa phương… đã hình thành khung pháp lý vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.

“Chính sách an sinh xã hội tiếp tục được đặt ở vị trí trung tâm, công tác miễn học phí, xóa nhà tạm, chăm lo sức khỏe cho người dân tiếp tục được quyết liệt triển khai. Điều này giúp nâng cao niềm tin của nhân dân và cán bộ Đảng viên đối với Đảng, Nhà nước và chế độ,” đại biểu Trần Quốc Tuấn nêu nhận định.

Phản ánh ý kiến của nhân dân và cử tri, vị đại biểu Đoàn Vĩnh Long nêu kiến nghị về chính sách tiền lương nhằm nâng cao đời sống của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức - những người đang gánh phần việc nặng nề nhất của bộ máy Nhà nước. "Sau gần 4 tháng thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, bộ máy hành chính của chúng ta đã nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc. Cán bộ cơ sở phải đi làm xa hơn, làm nhiều việc hơn, mà thu nhập thì vẫn không khá hơn," ông Tuấn nói.

Dẫn tổng hợp kiến nghị cử tri gửi đến kỳ họp thứ 10, đại biểu cho biết nhiều địa phương như Quảng Trị, Bình Thuận, Vĩnh Long phản ánh, sau sáp nhập đơn vị hành chính, cán bộ xã phải di chuyển xa hơn, trong khi phụ cấp đi lại và công vụ chưa được điều chỉnh. Cử tri các tỉnh Nghệ An, Lâm Đồng, Đồng Tháp đề nghị có chính sách hỗ trợ vùng sáp nhập, vì chi phí sinh hoạt, thuê nhà, đi lại tăng khiến thu nhập thực tế giảm 10-12% so với trước.

Theo đại biểu Trần Quốc Tuấn, chỉ số CPI bình quân 9 tháng năm 2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ, giá nhiều loại hàng hóa thiết yếu như lương thực, thực phẩm, điện, nước, xăng dầu, chi phí thuê nhà... đều tăng. Vì vậy ông cho rằng, mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng áp dụng từ ngày 1/7/2024 đến nay đã không còn phù hợp với mặt bằng giá sinh hoạt hiện nay. "Tính trung bình chi phí ăn uống, đi lại, tiền điện nước, học phí ở vùng đô thị đã vượt 4,5-5 triệu đồng một người/tháng. Với mức lương đó, dù nhân hệ số cao, thu nhập thực tế của nhiều công chức trẻ không đủ trang trải," ông Tuấn nói.

Từ thực tế trên, đại biểu kiến nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ ngày 1/1/2026, thay vì giữa năm như các giai đoạn trước.

Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn Thanh Hóa. Ảnh: Media Quốc hội

Cũng quan tâm đến vấn đề nâng cao đời sống cho đội ngũ cán bộ viên chức, đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) đề xuất Chính phủ cần sớm xác định vị trí việc làm, xây dựng chính sách lương, phụ cấp và đánh giá cán bộ theo kết quả công việc. Theo ông, đó là điều kiện tiên quyết để mô hình mới thực sự vận hành hiệu quả.

Đại biểu cho rằng, việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp là cuộc cách mạng toàn diện và sâu sắc nhất trong sắp xếp tổ chức bộ máy. Sau 4 tháng đi vào hoạt động, bộ máy cơ bản hoạt động thông suốt, nhanh chóng hỗ trợ giải quyết thủ tục cho người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên thực tế cũng bộc lộ một số khó khăn, hạn chế cần được khắc phục như một số nơi vẫn còn tình trạng thừa, thiếu cán bộ. "Nhất là ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa có tình trạng thiếu cán bộ có năng lực sâu về đất đai, xây dựng, công nghệ thông tin... Cán bộ công chức phải giải quyết một khối lượng công việc nhiều, áp lực lớn nhưng chế độ chính sách chưa được cải thiện," đại biểu nêu thực tế.

Để khắc phục tình trạng đó, đại biểu đề xuất rà soát lại quá trình phân cấp, phân quyền để có sự điều chỉnh phù hợp; sớm có chế độ đãi ngộ với đội ngũ cán bộ xã hiện nay để họ yên tâm công tác; chỉ đạo ban hành cơ chế đánh giá công chức theo kết quả công việc, có cơ chế sàng lọc cán bộ, sẵn sàng thay thế với cán bộ không đáp ứng năng lực.

Cùng quan điểm, đại biểu Dương Văn Phước (Đoàn Đà Nẵng) đề cập đến vấn đề chênh lệch cán bộ giữa các nơi. Theo ông, nhiều xã có khối lượng công việc rất áp lực khi một phòng chỉ có mấy người, trong khi nhiều xã lại thừa cán bộ; nhất là các xã ở khu vực miền núi, khó khăn như biên giới, hải đảo - có nơi thiếu nhiều cán bộ, khó hoàn thành nhiệm vụ.

"Công chức cấp xã làm việc gấp 2-3 lần trước đây nhưng chế độ tiền lương, phụ cấp chưa thay đổi, không đủ khuyến khích và động viên," ông Phước phản ánh. Ông cũng đề nghị Chính phủ sớm ban hành cơ chế tiền lương phù hợp để cán bộ xã yên tâm công tác, thu hút cán bộ công tác lâu dài tại vùng sâu, vùng xa, hải đảo; đồng thời đầu tư mạnh cho hạ tầng số và đào tạo kỹ năng cho đội ngũ cơ sở.

"Tôi cho rằng thành công của mô hình mới phụ thuộc rất nhiều vào sự phối hợp chặt chẽ giữa thể chế pháp lý đồng bộ với đội ngũ cán bộ năng lực, trách nhiệm và hạ tầng kỹ thuật hiện đại, dựa trên nền tảng tư duy quản trị mới. Vì vậy, cần đẩy mạnh chuyển đổi tư duy từ quản lý hành chính sang quản trị Nhà nước. Đây không đơn thuần là sự thay đổi về thuật ngữ mà là cuộc cách mạng về tư duy, văn hóa và thể chế," đại biểu nhấn mạnh.

Đinh Nhung