Đại biểu Sùng A Lềnh: Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc thể hiện rõ vai trò, vị thế của Việt Nam

Thảo luận trong phiên làm việc tại hội trường chiều 16/6 về Dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, đại biểu Sùng A Lềnh, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai bày tỏ nhất trí với sự cần thiết ban hành luật và nhiều nội dung trong dự thảo. Bên cạnh đó, đại biểu góp ý một số nội dung để góp phần hoàn thiện dự thảo luật, đảm bảo tính khả thi khi triển khai.

Đại biểu Sùng A Lềnh phát biểu đóng góp đối với Dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Thứ nhất, về xây dựng lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, tại Mục 1 Chương II của dự thảo luật, các nhóm tiêu chuẩn cơ bản đối với cá nhân tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình đã được xác định bước đầu, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng quy định hiện nay còn chung chung, thiếu tính cụ thể, chưa phản ánh đầy đủ đặc thù của từng nhóm đối tượng tham gia. Cụ thể: Các tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ ngoại ngữ, sức khỏe… chưa có quy định cụ thể về mức độ đạt được, tiêu chuẩn đánh giá rõ ràng; chưa có sự phân biệt giữa các nhóm đối tượng tham gia như quân nhân, công an, chuyên gia dân sự, trong khi đây là các lực lượng có đặc thù công việc và yêu cầu chuyên môn rất khác nhau. Do đó, đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị xem xét bổ sung các tiêu chí định lượng rõ ràng, như yêu cầu về ngoại ngữ theo khung tham chiếu châu Âu; sức khỏe đạt loại I hoặc II theo quy định của Bộ Y tế hoặc Bộ Quốc phòng; phải hoàn thành tốt nhiệm vụ trong ít nhất 2 năm liên tục, không bị xử lý kỷ luật trong thời gian gần nhất.

Về phân loại tiêu chuẩn theo từng nhóm đối tượng: Nhóm quân nhân và công an cần có yêu cầu cao về thể lực, kỹ thuật quân sự - an ninh; nhóm chuyên gia dân sự cần chú trọng về kỹ năng chuyên môn ngành nghề, kỹ năng làm việc trong môi trường đa quốc gia (hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết về các nội dung này).

Thứ hai, về chế độ, chính sách (Điều 26): Việc quy định chính sách, chế độ cho lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình là cần thiết và thể hiện sự quan tâm, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người thực thi nhiệm vụ quốc tế. Tuy nhiên, hiện nay dự thảo còn một số bất cập: Đối với lực lượng dân sự, chưa quy định rõ việc bảo lưu thời gian công tác, trách nhiệm đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong thời gian làm nhiệm vụ thuộc về cơ quan nào - cơ quan quản lý trực tiếp hay Bộ Quốc phòng? Lực lượng gìn giữ hòa bình không thuộc đối tượng của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, do đó chưa có cơ sở pháp lý đầy đủ để giải quyết các tình huống như rủi ro pháp lý, tai nạn lao động, tranh chấp phát sinh trong quá trình công tác tại nước ngoài.

Về cơ chế tài chính, dự thảo quy định nguồn chi từ ngân sách nhà nước nhưng chưa nêu rõ việc chi theo ngân sách thường xuyên hay chi nhiệm vụ đặc thù, cũng như cơ chế quyết toán các khoản chi này.

Đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị xem xét bổ sung quy định bảo lưu thời gian công tác, chế độ bảo hiểm bắt buộc cho lực lượng dân sự; quy định rõ cơ quan chịu trách nhiệm chi trả và thực hiện nghĩa vụ bảo hiểm; xây dựng cơ chế bảo hộ pháp lý, giải quyết rủi ro phát sinh ở nước ngoài, đảm bảo quyền lợi cho các cá nhân khi có sự cố xảy ra, thông qua phối hợp giữa Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan; làm rõ cơ chế tài chính, trong đó cần quy định cụ thể việc chi từ ngân sách thường xuyên hay nhiệm vụ đặc thù; hướng dẫn cụ thể quy trình lập dự toán, chi tiêu và quyết toán chi phí cho lực lượng gìn giữ hòa bình...

Thứ ba, một số nội dung khác: Về giám sát hoạt động gìn giữ hòa bình, Dự thảo hiện chưa đề cập tới cơ quan hoặc cơ chế giám sát. Trong bối cảnh đây là hoạt động mang tính quân sự, đối ngoại, có độ nhạy cảm cao, rất cần có cơ chế giám sát độc lập để bảo đảm minh bạch, hiệu quả. Đề nghị bổ sung quy định về cơ quan thực hiện giám sát hoặc hình thức giám sát phù hợp.

Về phương án ứng phó khẩn cấp, cần có quy định về các tình huống khẩn cấp như: rút quân do biến động chính trị tại nước sở tại, chiến sự leo thang, dịch bệnh, thiên tai, khủng bố…; các biện pháp hỗ trợ khi cá nhân bị thương, bị bắt, hy sinh. Cơ chế hậu cần, cứu hộ, phối hợp liên ngành trong tình huống khẩn cấp cũng cần được quy định cụ thể…

“Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc là đạo luật mới, có tính chất đặc thù, vừa mang ý nghĩa chính trị, quốc phòng - an ninh, vừa thể hiện rõ vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao. Vì vậy, việc ban hành luật cần đảm bảo tính khả thi, đầy đủ, cụ thể và đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành cũng như các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia” - đại biểu Sùng A Lềnh nhấn mạnh.

Đức Lân - Lê Huy