Đảm bảo hạ tầng công nghệ thời chứng khoán bùng nổ

Tọa đàm “Đảm bảo hạ tầng công nghệ thời chứng khoán bùng nổ”, thuộc chuỗi Chương trình “Đổi mới sáng tạo - Đòn bẩy cho kỷ nguyên mới”.

Hiện thực hóa các chuẩn mực quốc tế

Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang đối diện với một số thách thức về năng lực hạ tầng công nghệ trong giai đoạn mới, nhất là triển vọng được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi vào tháng 10/2025.

TTCK Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường sôi động, với quy mô vốn hóa và thanh khoản thuộc top đầu khu vực ASEAN. Có những thời điểm, trải qua giai đoạn “siêu sóng” khi chỉ số VN-Index vào ngày 21/8/2025 có lúc tiệm cận vùng 1.700 điểm, vượt xa mức đỉnh cũ 1.528,47 điểm ngày 6/1/2022; vào ngày 4/8/2025, giá trị giao dịch trên sàn HoSE đã vượt 78.000 tỷ đồng, trong khi mức kỷ lục trước đó chỉ quanh 40.000 tỷ đồng/phiên.

Nếu như từ phiên giao dịch đầu tiên (ngày 28/7/2000) chỉ có 2 doanh nghiệp niêm yết là REE và SAM, 4 công ty chứng khoán, vốn hóa chỉ đạt 0,28% GDP, tính đến cuối tháng 6/2025, thị trường đã có trên 1.600 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch; quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu và trái phiếu đạt gần 100% GD. Thị trường có 82 công ty chứng khoán, 43 công ty quản lý quỹ và trên 10 triệu tài khoản đầu tư chứng khoán, chiếm khoảng 10% dân số…

Có thể nói, chứng khoán Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lịch sử, đúng vào thời điểm đất nước đang là điểm sáng nhất trên bản đồ châu Á về tăng trưởng, cải cách và chuyển đổi số.

Kinh tế vĩ mô ổn định, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao, quá trình cải cách thể chế diễn ra mạnh mẽ, lợi nhuận doanh nghiệp được cải thiện, kỳ vọng TTCK được nâng hạng vào tháng 10/2025 bởi Tổ chức PTSE Russell… là những động lực lớn; mặt khác, việc Hoa Kỳ áp thuế đối ứng 20% lên hàng hóa Việt Nam đã giải tỏa lo ngại của nhà đầu tư; đồng thời, kích hoạt dòng vốn đầu cơ đổ vào mạnh mẽ.

Một câu hỏi lớn đang được đặt ra về năng lực hạ tầng công nghệ của TTCK Việt Nam hiện nay, nhất là sau khi hệ thống từng xảy ra hiện tượng “nghẽn lệnh” kéo dài vào năm 2021 - 2022, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Tại Tọa đàm “Đảm bảo hạ tầng công nghệ thời chứng khoán bùng nổ”, thuộc chuỗi chương trình “Đổi mới sáng tạo - Đòn bẩy cho kỷ nguyên mới” do Báo Tài chính Đầu tư tổ chức ngày 25/8, bà Vũ Yến Dung, Giám đốc Phòng vận hành chứng khoán, Công ty Chứng khoán VPS cho biết, thời điểm chứng khoán “bùng nổ” vừa qua, hệ thống của VPS có lúc ghi nhận con số 500.000 - 700.000 khách hàng và lượng lệnh lên tới 700.000 - 800.000 lệnh/phiên, cao nhất trong những năm trở lại đây; song, hệ thống hạ tầng phục vụ giao dịch tại VPS vẫn hoạt động ổn định, thông suốt.

Là công ty chứng khoán có thị phần môi giới lớn nhất sàn HoSE (Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh) hiện nay, với tệp khách hàng hầu hết là khách hàng cá nhân (mass), có số lượng lệnh lớn, nhu cầu đầu tư xuyên suốt, nhờ thường xuyên đầu tư cho hạ tầng công nghệ và tăng cường trải nghiệm dịch vụ đa dạng cho nhà đầu tư, VPS tự tin là hệ thống có thể linh hoạt đáp ứng nhu cầu giao dịch mở rộng và tăng gấp nhiều lần so với hiện nay.

Ông Ngô Quang Huy, Phó Tổng giám đốc, Công ty Giải pháp phần mềm tài chính FSS.

Ông Ngô Quang Huy, Phó Tổng giám đốc, cho biết, với vai trò là đối tác công nghệ, cung cấp giải pháp core lõi cho hơn 35 công ty chứng khoán và 10 công ty quản lý quỹ, FSS coi những phiên giao dịch “bùng nổ” vừa qua là bài kiểm tra đã được dự báo trước.

“FSS cùng với các các công ty chứng khoán đã đầu tư chiến lược trong một thời gian dài để xây dựng hạ tầng công nghệ, bao gồm cả giải pháp phần mềm và hạ tầng phần cứng, không chỉ đáp ứng yêu cầu giao dịch của ngày hôm nay, mà còn đáp ứng yêu cầu tăng trưởng gấp 3, thậm chí gấp 5 lần so với hiện tại”, ông Ngô Quang Huy cho biết.

Đặc biệt, trên nền tảng đã xây dựng được, TTCK đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải chuyển mình về chất, trong đó mục tiêu nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi là mục tiêu phải đạt được, theo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 Chính phủ đã đề ra.

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong hành trình hướng tới mục tiêu nâng hạng TTCK từ cận biên lên mới nổi, Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực toàn diện, từ hoàn thiện khung khổ pháp lý, nâng cao chất lượng công bố thông tin, cải thiện hạ tầng công nghệ, đến tăng cường kỷ luật thị trường và bảo vệ nhà đầu tư.

Riêng về giải pháp cải thiện hạ tầng công nghệ, ngày 5/5/2025, Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh đã vận hành hệ thống công nghệ thông tin KRX, một trong những điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực kỹ thuật và cải thiện trải nghiệm giao dịch.

KRX không chỉ rút ngắn thời gian thanh toán và giải quyết tiêu chí về chu kỳ thanh toán T+2, mà còn cải thiện rõ rệt năng lực giám sát thị trường, quản lý rủi ro và xử lý khối lượng lệnh lớn; đồng thời cho phép triển khai các nghiệp vụ giao dịch mới như T+0, bán khống có kiểm soát, cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và ký quỹ theo chuẩn mực quốc tế trong tương lai gần... là những yêu cầu tiên quyết của tổ chức MSCI để được xem xét nâng hạng.

Nâng cao trải nghiệm người dùng

Theo ông Ngô Quang Huy, hệ thống KRX mới với năng lực xử lý mạnh mẽ, giống như tuyến đường cao tốc to hơn, rộng hơn, nhưng với các công ty chứng khoán và nhà cung cấp giải pháp hạ tầng công nghệ, trong đó có FSS, hệ thống này không chỉ tăng năng lực xử lý để giải quyết triệt để vấn đề nghẽn lệnh, mà nó tạo ra nền tảng để triển khai các sản phẩm mới, phức tạp hơn.

Ví dụ như giao dịch trong ngày (T+0), giao dịch ngoài giờ, quyền chọn, bán khống có kiểm soát và một số sản phẩm khác, dự kiến được cơ quan quản lý đưa vào giao dịch trong thời gian tới.

“FSS cùng với các công ty chứng khoán thường xuyên trao đổi và nghiên cứu để có sự chuẩn bị tốt hơn cho các sản phẩm dự kiến được đưa ra trong thời gian tới và luôn luôn chúng ta phải trong trạng thái sẵn sàng”, ông Ngô Quang Huy cho biết.

Theo chuyên gia FSS, việc phát triển hệ thống công nghệ giai đoạn này cũng như thời gian tới đặt ra 2 thách thức cho các công ty chứng khoán và đơn vị cung cấp giải pháp. Đó là phải làm sao giúp hệ thống phục vụ đồng thời khối lượng giao dịch tăng cao, đặc biệt khi các sản phẩm mới dự kiến đưa vào (chẳng hạn giao dịch trong ngày, bán khống…) nhưng vẫn phải nâng cao chất lượng trải nghiệm người dùng sao cho tiện lợi, tốc độ xử lý phải mượt mà, nhanh chóng trong giao dịch, từ đặt lệnh cho tới sẵn sàng theo dõi và quản trị rủi ro.

Bởi vậy, theo ông Ngô Quang Huy, để chuẩn bị cho giai đoạn nâng hạng thị trường và đưa vào triển khai sản phẩm mới, các thành viên thị trường khi đầu tư hạ tầng công nghệ phải ưu tiên an toàn hệ thống, dần chuyển đổi sang hệ thống kiến trúc mở (có thể sử dụng hệ thống API) để tăng cường kết nối ra bên ngoài, phát triển sản phẩm dịch vụ mới; đồng thời phải đầu tư vào dữ liệu để có trải nghiệm tốt nhất, cá nhân hóa nhất cho nhà đầu tư.

Tại VPS, bà Vũ Yến Dung cũng cho biết, VPS đã nghiên cứu và đưa một số công nghệ mới vào ứng dụng, trong cả hoạt động vận hành của Công ty, cả trong trải nghiệm của khách hàng.

“Chúng tôi ứng dụng AI vào việc tổng hợp, phân tích thông tin thị trường, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ, để cung cấp thông tin và giúp khách hàng quản lý danh mục đầu tư hiệu quả. Chúng tôi cũng đưa Big Data vào phân tích trải nghiệm khách hàng và nghiệp vụ chiến lược của Công ty”, bà Vũ Yến Dung cho hay.

Tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ Chính trị xác định rõ: Phát triển đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là điều kiện tiên quyết, là thời cơ vàng để Việt Nam vươn lên mạnh mẽ, hiện thực hóa khát vọng hùng cường trong kỷ nguyên mới.

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc