Đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong thu hồi đất

Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội thảo luận ở tổ. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Bên hành lang Quốc hội, nêu quan điểm về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, các đại biểu cơ bản thống nhất với Dự thảo Nghị quyết lần này nhằm tạo ra cơ chế, chính sách để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai hiện nay. Tuy nhiên, một số ý kiến cũng cho rằng, cần khẩn trương giải quyết một số vấn đề cụ thể trong quá trình thực hiện Luật Đất đai (sửa đổi) để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) cho rằng, Luật Đất đai (sửa đổi) là một đạo luật có phạm vi tác động sâu rộng đến quyền lợi của người dân và doanh nghiệp. Việc sớm ban hành Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai (sửa đổi) là việc làm cấp thiết. Thực tế cho thấy, nhiều năm qua, tình trạng các dự án bị đình trệ do thiếu quy định chuyển tiếp hoặc các quy định thiếu tính đồng bộ giữa các luật đã ban hành như: Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở và Luật Quy hoạch… Do vậy, Nghị quyết thi hành Luật Đất đai cần đảm bảo tính khả thi, rõ ràng, không làm phát sinh thêm thủ tục hoặc chi phí cho người dân và doanh nghiệp.

Theo đại biểu Nguyễn Duy Thanh, cần đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong việc thu hồi đất vì mục đích kinh tế xã hội. Thu hồi đất thiếu tính công bằng, minh bạch là một trong những nguyên nhân gây khiếu kiện kéo dài, ảnh hưởng đến tình hình an ninh - chính trị tại nhiều địa phương. Việc thu hồi đất không minh bạch, chậm tái định cư gây khó khăn cho người dân, thậm chí làm mất sinh kế của người dân. Do vậy, Nghị quyết lần này cần quy định rõ ràng các khung thu hồi đất, việc tái định cư phải được tiến hành trước khi thu hồi đất để đảm bảo nơi ở tốt nhất cho người dân tương đương nơi ở cũ. Bên cạnh đó, khi xây dựng cơ chế bồi thường phải xây dựng các đánh giá tác động sinh kế của người dân, không chỉ dừng lại ở việc đền bù về giá.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Văn Lợi (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, một số vướng mắc hiện nay trong việc thực thi Luật Đất đai (sửa đổi) phần lớn xuất phát từ các quy định chồng chéo từ phía cơ quan quản lý mà không phải xuất phát từ phía người dân. Nhưng người dân đang bị tác động, ảnh hưởng rất lớn từ những vấn đề bất cập này.

Đại biểu thông tin thêm, tại nhiều địa phương có tình trạng các dự án được triển khai nhưng vẫn nợ người dân phần tái định cư. Có dự án nợ người dân 10 năm thậm chí là 20 chưa triển khai dự án tái định cư cho người dân, gây ra rất nhiều khó khăn cho người dân về vấn đề ổn định cuộc sống. Có những dự án khi đã triển xong công trình tái định cư, đến khâu làm thủ tục cấp sổ lại yêu cầu người dân phải đóng tiền theo quy định ở thời điểm hiện tại, theo giá hiện hành, tức là với mức chi phí rất cao trong khi các khoản đền bù khi thu hồi đất lại được tính toán ở thời điểm trước đó 10 đến 20 năm. Một mức chênh lệnh quá lớn mà người dân khó có thể chấp nhận. Như vậy là không công bằng.

Ngoài ra, theo đại biểu, để giải quyết những vướng mắc trong vấn đề đất đai hiện nay cần phải làm tốt công tác liên thông thủ tục hành chính. Ngành thuế phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để giảm tình trạng gây khó khăn, trở ngại cho người dân trong quá trình hoàn thành nghĩa vụ thuế. Thời gian qua, người dân tại nhiều địa phương đã phản ánh rất nhiều về những tồn tại, vướng mắc này. Do vậy, ngành thuế phải khẩn trương thực hiện các thủ tục liên thông, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp thuận lợi tối đa để hoàn thành các nghĩa vụ thuế của mình đối với nhà nước trong lĩnh vực đất đai.

Liên quan đến Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế, đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh (Bắc Ninh) bày tỏ sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết này như Tờ trình của Chính phủ nhằm thể chế hóa Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị. Đại biểu cho rằng, Hội nhập quốc tế thực sự là động lực quan trọng để nâng cao nội lực, phục vụ đắc lực cho công cuộc phát triển đất nước, trong đó có sự phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, giáo dục - đào tạo, văn hóa, y tế, đưa nền kinh tế nước ta lớn mạnh, hội nhập sâu rộng với thế giới.

Theo đại biểu, hội nhập quốc tế phải đồng bộ, toàn diện, sâu rộng. Trong đó các lĩnh vực phải gắn kết chặt chẽ, bổ sung cho nhau trong một chiến lược tổng thể, có trọng tâm, trọng điểm. Trong từng thời kỳ, từng địa bàn, rất cần có chức danh Tham tán ở một số lĩnh vực cụ thể để giải quyết công việc chuyên môn. Hiện nay, chức danh Tham tán về nông nghiệp mới chỉ có ở một số địa bàn nhưng chưa được bố trí rộng rãi, nên cần nghiên cứu mở rộng triển khai ở các địa bàn trọng điểm khác.

Cũng theo đại biểu, hiện nay Việt Nam cũng chưa có biên chế chức danh Tham tán Y tế tại nước ngoài nên việc giải quyết các vấn đề liên quan đến hợp tác trong lĩnh vực y tế có thời điểm gặp khó khăn. Đặc biệt là tại các giai đoạn cấp bách như đối phó với dịch bệnh quy mô lớn, cần sự hợp tác của nhiều quốc gia trên thế giới; hay khi hợp tác với các quốc gia có nền y học phát triển để nghiên cứu, chế tạo các sản phẩm y tế phục vụ cho nhu cầu cấp bách… Thực tế cho thấy, các quốc gia đã triển khai Tham tán Y tế ở nước ngoài đã thu lại lợi ích rất lớn không thể đong, đếm. Họ có thể nắm bắt sớm các thông tin, chủ động hơn trong hoạt động hợp tác quốc tế và được tiếp cận sớm với nguồn lực y tế quốc tế.

Nếu Việt Nam bố trí Tham tán Y tế ở một số địa bàn trọng điểm, chúng ta sẽ tiếp cận sớm thông tin dịch bệnh từ đó chủ động đưa ra các cảnh báo về nguy cơ dịch bệnh cũng như các biện pháp ứng phó hiệu quả. Chúng ta cũng sẽ thuận lợi hơn trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế về y tế, đàm phán chuyển giao công nghệ, thu hút đầu tư vào lĩnh vực y tế… Đại biểu nhấn mạnh, y tế là lĩnh vực "phi chính trị - nhân đạo", góp phần tăng hình ảnh quốc gia. Do đó, Việt Nam cần nghiên cứu để có thể thiết lập Tham tán Y tế tại một số địa bàn trọng điểm.

Hải Ngọc (TTXVN)