Đảm bảo tính linh hoạt bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu

Nhấn mạnh phân cấp, tăng tính linh hoạt

Tại Hội thảo lấy ý kiến góp ý thông tư của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định về việc tổ chức bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu diễn ra ngày 22/8, đại diện cho Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (ĐCK), bà Đinh Thị Huyền Linh, Trưởng phòng Khuyến công, cho hay, công tác bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu tiêu biểu đã được triển khai hơn 10 năm, trên cơ sở Nghị định 45 của Chính phủ về khuyến công, Thông tư 26/2014 và Thông tư 14/2018.

Hội thảo lấy ý kiến góp ý dự thảo thông tư về bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Ảnh: Đỗ Dũng

Việc ban hành thông tư mới là cần thiết trong bối cảnh mô hình chính quyền, chức năng, nhiệm vụ của mỗi cấp đã thay đổi và có sự phân cấp rõ ràng.

Đại diện Cục ĐCK cũng cho hay, đến nay, dự thảo thông tư lần 1 đã được công khai lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân, bộ ngành liên quan và các địa phương. Cục ĐCK cũng tổ chức hội thảo nhằm lấy ý kiến đóng góp trực tiếp nhằm sớm hoàn thiện văn bản và trình lãnh đạo Bộ Công Thương.

Về nội dung dự thảo thông tư, theo bà Đinh Thị Huyền Linh, gồm 6 chương, 22 điều, 7 phụ lục. Chương I - Quy định chung, điểm đáng chú ý trong chương này việc rút gọn nhóm sản phẩm từ 4 nhóm xuống 3 nhóm. Nguyên do, nhóm “thiết bị, máy móc, dụng cụ, phụ tùng cơ khí” ít sản phẩm đăng ký nên gộp vào nhóm công nghiệp khác phục vụ sản xuất và tiêu dùng. Giữ nguyên các tiêu chí về năng lực sản xuất, thị trường, kinh tế - kỹ thuật, xã hội, môi trường, văn hóa, thẩm mỹ, kèm thang điểm 100 áp dụng chung cho cả 3 cấp.

Chương II - Hội đồng bình chọn và Ban giám khảo; chương III - Tổ chức bình chọn; Chương IV - Xử lý khiếu nại, lưu trữ hồ sơ, chính sách hỗ trợ.

Chương V - Trách nhiệm thực hiện, chương này, dự thảo thông tư quy định, Cục ĐCK là cơ quan thường trực, hướng dẫn, xây dựng kế hoạch, thành lập hội đồng bình chọn cấp quốc gia, quản lý hệ thống phần mềm. Sở Công Thương các tỉnh, thành phố tham mưu UBND tỉnh, tổ chức bình chọn, thành lập hội đồng bình chọn cấp tỉnh, quản lý cơ sở dữ liệu, báo cáo định kỳ về Cục. UBND cấp xã tổ chức bình chọn hoặc tổng hợp hồ sơ gửi cấp tỉnh, tuyên truyền, vận động cơ sở tham gia, báo cáo kết quả.

“Dự thảo thông tư lần này nhấn mạnh tinh thần đẩy mạnh phân cấp, ứng dụng chuyển đổi số, giảm thủ tục hành chính, tăng tính linh hoạt và minh bạch”, bà Định Thị Huyền Linh cho hay.

Đa chiều ý kiến

Tại hội thảo, chuyên gia, nhà chuyên môn cũng như các địa phương đã đóng góp nhiều ý kiến cho dự thảo thông tư.

Lãnh đạo Cục ĐCK chủ trì hội thảo. Ảnh: Đỗ Dũng

Ghi nhận bản dự thảo thông tư được xây dựng chặt chẽ, đầy đủ, ông Nguyễn Như Chinh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đồng tình với bản dự thảo khi quy định các điều kiện tham gia bình chọn, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của tiêu chí "có khả năng sản xuất hàng loạt, đáp ứng nhu cầu thị trường". Ông cũng cho rằng, đây là yếu tố cốt lõi của một sản phẩm "công nghiệp" các tiêu chí như "năng lực phát triển sản xuất", "phát triển theo nhu cầu thị trường" đều được phân tích rất rõ ràng.

Đại diện cho Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, ông Dương Tấn Cương, Trưởng Ban chính sách nhấn mạnh, dự thảo thông tư đã kế thừa điểm mạnh của Thông tư số 14 và Thông tư số 16. Tuy nhiên, mục tiêu cốt lõi của công tác bình chọn là giúp sản phẩm công nghiệp nông thôn được khẳng định thương hiệu, mở rộng thị trường. Do đó, thông tư cần làm rõ hơn chính sách hỗ trợ về quảng bá, xúc tiến tiêu thụ và công tác truyền thông cho chương trình.

“Đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu hoặc website giới thiệu sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã tiếp cận các sàn thương mại điện tử, giảm phí tham gia, tạo cơ hội tiêu thụ rộng hơn”, ông Dương Tấn Cương đề xuất.

Ông Dương Tấn Cương, đại diện Liên minh Hợp tác xã Việt Nam. Ảnh: Đỗ Dũng

Tại hội nghị, nội dung có nên tổ chức bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp xã hay không thu hút nhiều ý kiến góp ý.

Với kinh nghiệm nhiều năm ở vai trò thành viên ban giám khảo của bình chọn cấp quốc gia và khu vực, chuyên gia Vũ Hy Thiều nhìn nhận, nên bỏ việc thành lập hội đồng và bình chọn cấp xã. Bởi lẽ, chính quyền xã vốn đã có quá nhiều công việc kinh tế - xã hội, khó có thể tổ chức bình chọn. Hơn nữa, giá trị công nhận ở cấp xã không cao, hiệu quả tuyên truyền kém.

Cũng theo vị chuyên gia này, công tác bình chọn hiện phân 3 nhóm đối tượng tham gia gồm: Chế biến nông sản thực phẩm, thủ công mỹ nghệ, cơ khí máy móc, nếu dùng chung một bộ tiêu chí sẽ rất khó phù hợp. Do đó, nên xây dựng ba bộ tiêu chí riêng, có phần chung và phần đặc thù cho từng lĩnh vực. Ngoài ra, tiêu chí hiện tại chia nhỏ quá nhiều, dẫn đến bất hợp lý khi chấm, vì vậy nên gộp bớt tiêu chí chi tiết, tăng tính linh hoạt cho hội đồng chấm điểm.

Có quan điểm ngược lại, ông Nguyễn Việt Dũng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Phú Thọ lại cho rằng, chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, quy mô cấp xã đã tăng rất nhiều. Hơn nữa cán bộ cấp xã mới có thể sát sao nhất hiện trạng phát triển sản phẩm công nghiệp nông thôn ở địa phương, sản phẩm nào tham dự, sản phẩm nào chưa và sản phẩm nào tiềm năng. Do đó, việc thành lập tổ chức bình chọn cấp xã vẫn nên duy trì.

“Tuy nhiên, cũng cần tính toán lại cơ chế tổ chức. Nếu để mỗi xã thành lập hội đồng bình chọn sẽ rất tốn kém, riêng Phú Thọ có 148 xã, chi phí có thể lên tới hàng chục tỷ đồng. Do đó, nên giao đầu mối cho Trung tâm Khuyến công phối hợp với các huyện, cụm xã để tổ chức, vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả”, ông Nguyễn Việt Dũng đề xuất.

Cũng từ thực tế địa phương, lãnh đạo Sở Công Thương Phú Thọ băn khoăn khi cơ chế hỗ trợ sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu còn hạn chế, tính khuyến khích chưa cao. Vì vậy, cần tăng hỗ trợ phát triển sản phẩm này, gắn với chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo… Đồng thời, phải có sự tham gia của cả hệ thống chính trị để phong trào này lan tỏa sâu rộng.

Ghi nhận ý kiến góp ý của các đại biểu, ông Nguyễn Văn Thịnh - Phó Cục trưởng Cục ĐCK cũng làm sáng tỏ những vấn đề được quan tâm. Trong đó, về việc nên hay không nên quy định tổ chức bình chọn cấp xã. Theo lãnh đạo Cục ĐCK, nội dung này nên để linh hoạt và do tỉnh quyết định cho phù hợp với đặc thù của các địa phương.

Với ý kiến chia nhỏ tiêu chí cho 3 nhóm đối tượng và chia tiêu chí theo cấp bình chọn là rất khó thực hiện. Phương án tốt nhất là có tiêu chí khung nhưng đủ căn cứ khoa học để khi có vấn đề phát sinh, ban giám khảo sẽ báo cáo hội đồng bình chọn đưa ra quyết định phù hợp.

Ngoài ra, những vấn đề khác như kinh phí thực hiện, áp dụng chuyển đổi số trong công tác chấm điểm sẽ được giải quyết và dần áp dụng khi những văn bản liên quan được ban hành và cơ sở hạ tầng đáp ứng.

Đỗ Dũng - Hải Linh