Đạm Hà Bắc có tín hiệu vui nhưng vẫn chìm trong khoản lỗ hơn 2.000 tỷ đồng

CTCP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (DHB) vừa công bố báo cáo tài chính soát xét bán niên năm 2025 với lợi nhuận sau thuế đạt gần 57,6 tỷ đồng, so với mức lỗ hơn 99,2 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái nhờ sản xuất ổn định và giá bán Urê tăng.

Doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 đạt gần 2.345 tỷ đồng, tăng từ 1.967 tỷ đồng cùng kỳ, nhờ thị trường Urê thuận lợi và giá bán tăng. Bên cạnh phục vụ thị trường trong nước, Đạm Hà Bắc tiếp tục xuất khẩu mạnh sang Campuchia, Hàn Quốc, Nhật Bản...

Với kết quả này, doanh nghiệp hoàn thành 51% mục tiêu doanh thu và 47% mục tiêu lợi nhuận năm 2025.

Kết quả kinh doanh tích cực của DHB thuận chiều với những diễn biến lạc quan của ngành phân bón Việt Nam.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu phân bón của Việt Nam tăng gần 24% so với cùng kỳ lên hơn 1,1 triệu tấn. Kim ngạch xuất khẩu tăng hơn 24% lên gần 450 triệu USD. Giá trung bình chỉ tăng nhẹ, nhưng ở một số thị trường cụ thể giá tăng mạnh 10-50%.

Trong 6 tháng đầu năm, các nhà sản xuất Việt Nam tận dụng dư cung Urê để đẩy mạnh xuất khẩu trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu tăng, Trung Quốc siết chặt xuất khẩu và sản xuất tại Trung Đông bị gián đoạn.

Theo Chứng khoán MBS, dư cung trong nước trong khi nguồn cung toàn cầu thiếu hụt, giúp các nhà xuất khẩu tiếp tục hưởng lợi về giá. Trong khi đó, phân kali và phân lân lại chịu áp lực từ chi phí đầu vào gia tăng, do Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

MBS cũng cho rằng, Luật sửa đổi về Thuế Giá trị gia tăng có hiệu lực từ ngày 1/7, áp dụng mức thuế VAT 5% đối với mặt hàng phân bón và được khấu trừ thuế giá trị gia tăng dự kiến sẽ giúp giảm chi phí hạch toán vào giá thành sản xuất cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước.

Dự án mở rộng Nhà máy đạm Hà Bắc khởi công năm 2011, vận hành năm 2015. Ảnh: L.Bằng

Vẫn nặng nợ, lỗ lũy kế 2.046 tỷ đồng

Mặc dù có lãi trong 6 tháng đầu năm, nhưng con số hơn 57 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế vẫn nhỏ bé so với số lỗ lũy kế tới giữa năm 2025 là gần 2.046 tỷ đồng. Sau tái cơ cấu và xử lý nợ, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp chỉ còn hơn 676 tỷ đồng.

Trong năm 2024, Đạm Hà Bắc lãi chưa tới 7 tỷ đồng.

Áp lực đối với Đạm Hà Bắc rất lớn. Tới cuối tháng 6, DHB ghi nhận tổng nợ phải trả gần 5.133 tỷ đồng, trong đó có hơn 414 tỷ đồng vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn, gần 2.043 tỷ đồng vay và nợ thuê tài chính dài hạn (vay VietinBank gần 1.022 tỷ đồng, vay VDB gần 1.021 tỷ đồng), gần 208 tỷ đồng phải trả ngắn hạn khác và hơn 2.026 tỷ đồng phải trả dài hạn khác.

Trong gần 208 tỷ đồng phải trả ngắn hạn khác gồm: 130 tỷ đồng lãi phải trả ngắn hạn cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB), hơn 35 tỷ đồng các khoản phải trả liên quan phần tự quyết toán dự án Cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc.

Trong hơn 2.026 tỷ đồng phải trả dài hạn khác, có hơn 1.955 tỷ đồng lãi phải trả cho VDB.

Năm 2023, DHB lãi 858 tỷ đồng nhờ khoản thu nhập khác từ việc tái cơ cấu khoản vay tại VDB trị giá hơn 1.803 tỷ đồng. Đây chính là khoản được xóa, giảm lãi suất.

Năm 2024, DHB chỉ được giảm lãi suất 249 tỷ đồng, đồng thời chịu tác động của thời tiết bất thường và nhiều lần sét đánh làm gián đoạn đường truyền tải, khiến lợi nhuận suy giảm.

Sở dĩ Đạm Hà Bắc nợ gốc và nợ lãi lớn là do doanh nghiệp đã vay ngân hàng số tiền rất lớn để đầu tư dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy phân đạm Hà Bắc. DHB bắt đầu lỗ nặng từ năm 2015 và trở thành 1 trong 12 đại dự án yếu kém của ngành công thương.

Dự án mở rộng đạm Hà Bắc được vận hành đầu năm 2015, máy móc, thiết bị nhập từ Hà Lan, Đức, Đan Mạch, Ý... do nhà thầu Trung Quốc thiết kế, xây dựng, lắp đặt.

Sau khi dự án đưa vào khai thác vận hành, trong giai đoạn 2015-2020 DHB đã phát sinh lỗ lũy kế 4.760 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 2.000 tỷ đồng.

DHB đối mặt với tình trạng “lãi chồng lãi”. Chi phí tài chính luôn là vấn đề khó khăn nhất trong quá trình hoạt động của Đạm Hà Bắc, thường xuyên chiếm tỷ trọng lớn, bình quân giai đoạn 2015-2020 lãi vay chiếm 24,4% giá thành sản xuất. Bên cạnh đó, DHB sử dụng than làm nguyên liệu đầu vào. Giá than liên tục tăng trong hơn 15 năm qua khiến chi phí đầu vào tăng, thu hẹp biên lợi nhuận. Trong khi đó, các đơn vị sản xuất Urê từ khí thiên nhiên như DPM, DCM được hưởng lợi khi giá khí giảm.

Trong lịch sử hoạt động, Đạm Hà Bắc nhiều lần rơi vào khó khăn, nhưng đều vượt qua nhờ sự hỗ trợ từ Nhà nước.

Cổ phiếu DHB lên sàn vào tháng 7/2017, với mức giá đóng cửa phiên đầu tiên là 6.800 đồng. Năm 2018, cổ phiếu này có lúc giảm xuống gần 1.000 đồng/cp. DHB đạt mức cao nhất hơn 15.000 đồng/cp vào đầu năm 2022 và hiện có giá 8.900 đồng/cp.

Chủ tịch DHB là ông Nguyễn Văn Thiệu và Tổng giám đốc là ông Nguyễn Văn Dũng.

Mạnh Hà