Đắm say làn điệu dân ca Hrê

Bà Phạm Thị Lài ngân lên các làn điệu Ta lêu, Ca chôi mượt mà, nhẹ nhàng giữa thảo nguyên Bùi Hui

Chiều cuối tuần ở thảo nguyên Bùi Hui, bà Phạm Thị Lài (71 tuổi) ở thôn Bùi Hui, xã Đặng Thùy Trâm (Quảng Ngãi) tự hào ngân lên các làn điệu Ta lêu, Ca chôi mượt mà, nhẹ nhàng, trong sáng: Nghe ca chôi, ca chôi với mọi người, ca chôi với anh em/Đêm nay tại nhà mẹ Nga, đầu ra mẹ Đây, tại palâi mẹ Nó/Rộn ràng nghe tiếng cười vui, rạng ngời niềm vui sướng/ Chúng ta được vui mừng, cùng bên nhau…

Theo bà Lài, Ta lêu nghĩa là hát làn điệu dân ca có bài bản. Ca chôi nghĩa là hát giao duyên, tâm tình giữa nam, nữ với nhau, hoặc giữa nam với nam, nữ với nữ, họ ứng tác lời ca tại chỗ. Hát Ta lêu, Ca chôi luôn đi đôi với nhau, có hát Ta lêu là có hát Ca chôi, không thể tách rời nhau, nó gắn liền với sinh hoạt văn hóa lễ hội truyền thống của dân tộc Hrê từ bao đời nay.

“Ngay từ nhỏ, những giai điệu quyến rũ và cũng là tiếng lòng của người Hrê như đã ngấm vào trong máu tôi. Dù biểu diễn ở đâu, tôi cũng nỗ lực truyền tải những thông điệp của người Hrê gửi gắm vào trong mỗi tác phẩm về tình yêu quê hương, đất nước”, bà Lài thổ lộ.

Nhạc cụ chinh kala (chiêng tre) của đồng bào Hrê

Anh Trương Văn Nam, du khách đến từ phường Trương Quang Trọng (Quảng Ngãi) chia sẻ: “Được thưởng thức những làn điệu của đồng bào Hrê giữa thảo nguyên mênh mông tôi cùng gia đình của mình rất ấn tượng. Hòa mình vào thiên nhiên, tham gia hoạt động cùng đồng bào Hrê là một trải nghiệm mới”.

Dân tộc Hrê là một dân tộc bản địa ở vùng Trường Sơn - Tây Nguyên, sự hình thành và phát triển của dân tộc Hrê cũng là quá trình hình thành các giá trị văn hóa, phong tục tập quán, lễ hội, sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật truyền thống, trong đó hát Ta lêu, Ca chôi là một thành tố có vai trò quan trọng đối với đời sống văn hóa tinh thần của người Hrê.

“Tôi rất muốn được truyền bá, dạy lại cho con cháu sau này biết được bản sắc của dân tộc mình. Từ lời nói, cách ăn ở đến phong tục tập quán của người Hrê. Việc bảo tồn và phát triển hát Ta lêu, Ca chôi do nghệ nhân đặt lời và truyền khẩu là chủ yếu. Với số người biết đặt lời còn khá khiêm tốn thì nguy cơ bị mại một, thất truyền hát Ta lêu, Ca chôi là rất cao”, bà Lài lo lắng.

Xã Đặng Thùy Trâm hướng đến các hoạt động bảo tồn văn hóa Hrê gắn với phát triển du lịch

Chủ tịch UBND xã Đặng Thùy Trâm Nguyễn Thị Vân cho biết, thôn Bùi Hui hiện có 170 hộ, nơi đây còn lưu giữ văn hóa truyền thống của đồng bào Hrê và có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển du lịch.

“Bà Phạm Thị Lài là người biết giữ gìn nhà sàn của người Hrê, hát Ta lêu, Ca chôi và trang phục ăn mặc trong các ngày lễ, tết, đám cưới... Đồng thời, luôn giữ gìn sự đoàn kết, tạo mối quan hệ gần gũi trong làng xóm”, bà Vân nhận xét.

Thời gian qua, dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn di sản văn hóa, tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo riêng biệt, thu hút du khách.

Riêng đối với xã Đặng Thùy Trâm, địa phương đang tích cực triển khai các hoạt động xây dựng và phát triển du lịch gắn với văn hóa của đồng bào Hrê. Trong tương lai, đây sẽ là điểm lý tưởng cho du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm.

NHƯ ĐỒNG