Dán mắt vào điện thoại có thực sự gây hại cho da?

Ảnh minh họa: cottonbro/Pexels.

Máy tính xách tay, điện thoại, máy tính bảng, TV và thậm chí cả bóng đèn LED đều là nguồn phát ra ánh sáng xanh. Liệu làn da có đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn từ nguồn ánh sáng này?

So với tác hại đã được hiểu rõ của tia cực tím (lão hóa da và ung thư), khoa học vẫn chưa có kết luận chắc chắn về ảnh hưởng của nguồn ánh sáng xanh trong nhà lên da, New York Times đưa tin.

Ánh sáng xanh có thể gây tăng sắc tố và lão hóa sớm, nhưng mức độ ảnh hưởng, chẳng hạn như liều lượng nào gây ra vấn đề, vẫn còn là chủ đề tranh luận ngay cả trước khi con người bị giới hạn trong không gian sống. Để hiểu rõ hơn về những rủi ro thực sự, các chuyên gia về ánh sáng xanh và da liễu đã đưa ra một số phân tích quan trọng.

Ánh sáng xanh là gì?

Khi nghĩ về tác hại của ánh sáng, hầu hết thường liên tưởng đến tia cực tím (UV), một loại ánh sáng không nhìn thấy được. Trong khi đó, ánh sáng xanh có thể nhìn thấy.

Đôi khi, nó được nhận diện là ánh sáng trắng có tông lạnh (như ánh sáng từ bóng đèn LED), nhưng cũng có thể không nhận thấy rõ ràng vì các nguồn sáng trong nhà phát ra nhiều bước sóng khác nhau, kết hợp lại tạo thành các màu sắc mà mắt người cảm nhận được.

Mặc dù ảnh hưởng của ánh sáng xanh đối với làn da vẫn chưa được hiểu một cách đầy đủ, đây vẫn là một vấn đề sức khỏe quan trọng do các tác động khác của nó.

“Ánh sáng xanh làm tổn thương võng mạc và giảm bài tiết melatonin, từ đó ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ”, bác sĩ da liễu Michelle Henry tại New York (Mỹ) cho biết.

Khoảng cách từ nguồn phát đóng vai trò quan trọng trong mức độ tiếp xúc với ánh sáng xanh. Thiết bị càng gần da, cường độ ánh sáng xanh tác động lên da càng lớn. Ảnh minh họa: cottonbro/Pexels.

Khoảng cách cũng là một yếu tố cần cân nhắc khi xem xét mức độ nguy hiểm.

“Lượng ánh sáng xanh từ TV sẽ ít hơn so với máy tính do khoảng cách xa hơn. Tương tự, điện thoại sẽ phát ra nhiều ánh sáng xanh hơn máy tính vì được sử dụng gần mặt hơn”, bác sĩ Henry giải thích.

Ánh sáng xanh gây tổn thương da như thế nào?

Trong khi tia cực tím gây tổn thương DNA của tế bào da trực tiếp, ánh sáng xanh phá hủy collagen thông qua căng thẳng oxy hóa. Một hợp chất trong da có tên flavin hấp thụ ánh sáng xanh, kích thích phản ứng tạo ra các phân tử oxy không ổn định (gốc tự do), gây hại cho làn da.

“Chúng xâm nhập và về cơ bản là tạo ra những lỗ hổng trên collagen”, bác sĩ Henry giải thích.

Tiếp xúc với ánh sáng xanh có tác động đáng kể hơn đối với làn da sẫm màu. Một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên Tạp chí Da liễu Thực nghiệm Mỹ đã chỉ ra rằng ánh sáng xanh có thể gây tăng sắc tố trên làn da trung bình đến tối, trong khi làn da sáng màu ít bị ảnh hưởng hơn.

Trong y học, màu da được phân loại dựa trên phản ứng với tia UV. Loại 1 là da sáng nhất và nhạy cảm nhất với UV, như làn da của các diễn viên Nicole Kidman và Conan O’Brien, theo bác sĩ Mathew M. Avram, Giám đốc Trung tâm Laser và Thẩm mỹ Da liễu tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (Boston, Mỹ). Thang đo này kéo dài đến Loại 6, là loại da tối nhất và ít bị cháy nắng nhất.

Làn da của diễn viên Nicole Kidman được xếp Loại 1 - da sáng nhất và nhạy cảm nhất với UV, theo chuyên gia da liễu. Ảnh: Reuters.

Trong nghiên cứu năm 2010, làn da Loại 2 khi tiếp xúc với ánh sáng xanh không phát triển sắc tố. Trong khi đó, da sẫm màu lại bị sạm đi, và sự sạm màu này kéo dài trong vài tuần.

“Có một điều gì đó ở sắc tố da thuộc Loại 4, 5 và 6 khiến chúng phản ứng khác biệt so với làn da sáng. Cần có thêm các nghiên cứu quy mô lớn hơn về vấn đề này vì tăng sắc tố là một trong những mối quan tâm lớn nhất của bệnh nhân và cũng là vấn đề có mức độ hài lòng thấp khi điều trị”, bác sĩ Avram cho biết.

Nhưng đồng thời, ánh sáng xanh được dùng để điều trị mụn trứng cá và tổn thương tiền ung thư.

“Ánh sáng xanh có thể gây tổn thương da, nhưng đồng thời cũng có tác dụng trị mụn. Ngoài ra, ánh sáng xanh còn giúp cải thiện tâm trạng và trí nhớ. Vì vậy, không thể đơn giản phân loại là ‘tốt’ hay ‘xấu’", bác sĩ Avram giải thích.

Cách bảo vệ da khỏi ánh sáng xanh

Biện pháp đơn giản nhất là giảm lượng ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị. Nhiều sản phẩm điện tử có chế độ ban đêm giúp màn hình chuyển sang tông ấm hơn. Ngoài ra, có thể thay thế bóng đèn LED tiêu chuẩn bằng loại phát ra ít ánh sáng xanh hơn.

Kem chống nắng khoáng chất chứa oxit sắt là tiêu chuẩn vàng trong việc bảo vệ da khỏi ánh sáng xanh. Oxit sắt được chứng minh có khả năng bảo vệ tốt hơn so với chỉ sử dụng kẽm oxit và titanium dioxide.

“Một mẹo nhỏ là sử dụng kem chống nắng có màu, vì thường chứa oxit sắt”, bác sĩ Henry khuyến nghị.

Làn da sáng màu sẽ ít bị ảnh hưởng bởi ánh sáng xanh hơn làn da sẫm màu. Ảnh minh họa: cottonbro/Pexels.

Chất chống oxy hóa dạng bôi ngoài da có thể giúp trung hòa các gốc tự do do ánh sáng xanh tạo ra. Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học về vấn đề này vẫn chưa hoàn thiện.

“Từ góc độ khoa học, không thể khẳng định chắc chắn rằng chất chống oxy hóa có tác dụng”, giáo sư Alexander Wolf tại Trường Y Nippon (Tokyo, Nhật Bản), chuyên gia nghiên cứu về tác động của ánh sáng và căng thẳng oxy hóa lên quá trình lão hóa sớm, cho biết.

“Nhưng có nhiều thí nghiệm cho thấy chất chống oxy hóa hoạt động tốt trên tế bào nuôi cấy. Vitamin C có khả năng thâm nhập trực tiếp vào tế bào và giúp giảm thiểu tổn thương oxy hóa”, ông nói thêm. Dù vậy, ông cũng nhấn mạnh rằng tế bào trong đĩa thí nghiệm không phải là làn da thực tế.

Điều quan trọng cần lưu ý là mặt trời vẫn là nguồn phát ra ánh sáng xanh lớn nhất.

“Mắt người không giỏi trong việc đánh giá độ sáng vì đồng tử sẽ điều chỉnh. Có thể cảm thấy màn hình máy tính bảng hay điện thoại rất sáng, nhưng thực tế, lượng ánh sáng chiếu vào da từ những thiết bị này rất yếu, đặc biệt khi so với ánh sáng mặt trời", bác sĩ Wolf giải thích.

Ánh Dương