Đang piêu - Gia vị của vùng cao

Ở sâu trong cánh rừng, từ bao đời đã có những cây đang piêu xanh tốt, nhiều cây đã phát triển thành cổ thụ, tán lá rộng, cành uốn dẻo với gai chi chít. Để lấy được quả đang piêu, phụ nữ người Dao phải mất 2 tiếng luồn rừng. Theo chia sẻ của chị Lò Mắn (thôn Phìn Hồ), thu hoạch quả đang piêu không đơn giản, vì chúng tạo thành chùm trên cao, cành cây chi chít gai.

Mỗi lần đi rừng như vậy, chị Lò Mắn chỉ lấy được khoảng 20 kg quả. Quả đang piêu chín to bằng ngón tay, có chùm dài cả mét. Người thu hoạch sẽ cắt chùm dài thành những đoạn ngắn cho tiện vận chuyển. Quả chín có vỏ màu trắng, bên trong múi màu hồng lòng tôm, ăn có vị chua thanh, mùi thơm nhẹ. Nhiều người mua quả đang piêu về chấm muối ăn, kho cá, nấu canh chua... Quả chín được bán với giá khoảng 15.000 - 20.000 đồng/kg.

Phụ nữ người Dao còn có cách chế biến quả đang piêu thành loại giấm tự nhiên gia vị cho các món ăn truyền thống. Quả đang piêu được bóc vỏ, cho vào cối đá giã nát. Sau khi giã nát thì cho lên bếp, thêm nước đun đến khi nước sôi. Mỗi mẻ đang piêu được đun sôi khoảng 1 tiếng đến khi nước chuyển thành màu hồng thì đem lọc. Đây là thành phẩm giấm đang piêu được người vùng cao Tả Phời ưa chuộng. Giấm này có thể để cả năm mà không cần bảo quản. Người Dao xã Tả Phời sử dụng giấm đang piêu làm gia vị chế biến các món ăn như canh chua, kho cá, pha nước chấm...

Chỉ còn vài tháng nữa đến Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, quả đang piêu đang chín thơm khắp các cánh rừng vùng cao xã Tả Phời. Phụ nữ người Dao cũng bắt đầu đem giấm đang piêu nhà làm đến chợ phiên bán. Giấm đang piêu thu hút khách hàng bởi đây là gia vị chế biến món ăn ngày tết. Hầu hết gia đình sẽ mua một vài chai giấm để trong nhà...