Đánh bắt thủy sản theo cách tận diệt tại Cà Mau: Bảo vệ bằng cách nào?

Mô hình trồng bồn bồn kết hợp nuôi cá đồng tại huyện U Minh đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Ảnh: Quách Mến

Trước thực trạng nguồn lợi thủy sản, đặc biệt là nguồn lợi cá đồng trong tự nhiên ngày càng suy giảm, cuối tháng 2/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau ban hành Chỉ thị số 17 về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với việc khai thác nguồn lợi thủy sản có tính hủy diệt trên địa bàn. Thực hiện chỉ thị này, nhiều địa phương trong tỉnh Cà Mau đã có cách làm hay, hiệu quả trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tạo sự đồng thuận

U Minh là huyện thuộc vùng ngọt hóa của tỉnh Cà Mau, từng được xem là “thủ phủ” của các loại cá đồng, nhất là tại khu vực Vườn Quốc gia U Minh Hạ. Tuy nhiên, sản lượng cá đồng trên địa bàn huyện ngày càng suy giảm nghiêm trọng do hành vi khai thác tận diệt với hình thức sử dụng xung điện của một bộ phận người dân.

Thời gian qua, huyện U Minh đã triển khai nhiều giải pháp bảo vệ nguồn lợi cá đồng, đặc biệt kể từ khi Tỉnh ủy Cà Mau ban hành Chỉ thị 17, các giải pháp được thực hiện quyết liệt hơn.

“Giải pháp trọng tâm của huyện là đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức nhằm tạo sự đồng thuận và nâng cao nhận thức trong nhân dân về việc chung tay bảo vệ nguồn lợi thủy sản nói chung, cá đồng nói riêng. Theo đó, huyện đã thành lập 20 tổ cộng đồng quản lý chống khai thác nguồn lợi thủy sản mang tính tận diệt, hủy diệt với hơn 600 thành viên tham gia.

Đồng thời chỉ đạo các đơn vị có liên quan phối hợp các đoàn thể xây dựng Câu lạc bộ ‘Nông dân gương mẫu’ chấp hành giao nộp công cụ kích điện và mô hình ‘Cán bộ, công chức, viên chức gương mẫu’ nói không với sử dụng các thiết bị, vật liệu, dụng cụ, ngư cụ khai thác thủy sản có tính hủy diệt”, ông Lê Hồng Thịnh, Phó Chủ tịch UBND huyện U Minh chia sẻ.

Sau gần một năm triển khai Chỉ thị 17, đến nay huyện U Minh đã vận động người dân giao nộp hơn 370 bộ dụng cụ kích điện. Địa phương đã tổ chức ký cam kết với 58 tổ chức, cá nhân kinh doanh ngư cụ, thiết bị điện và gần 8.800 tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác thủy sản, cũng như nhiều hộ làm nghề lưới kéo tôm, cá nuôi trong ao, vuông… cam kết không vi phạm pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Song song với công tác tuyên truyền, công tác tuần tra, xử lý vi phạm cũng được triển khai quyết liệt. Qua đó, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 46 vụ vi phạm với 46 đối tượng, xử phạt hành chính gần 170 triệu đồng, đồng thời tịch thu và tiêu hủy 46 bộ công cụ kích điện.

Tại huyện Thới Bình, việc triển khai Chỉ thị 17 của Tỉnh ủy Cà Mau cũng được thực hiện quyết liệt và tạo được sự đồng thuận cao trong quần chúng nhân dân. Ông Nguyễn Văn Toàn, Chủ tịch UBND xã Tân Lộc cho hay, đã phát động phong trào đổi gạo, nhu yếu phẩm lấy vật liệu nổ, xiệt điện.

Đến giao nộp dụng cụ xiệt điện đổi lấy gạo, ông Hữu Nghị (ấp 7, xã Tân Lộc) chia sẻ, đã nhận thức được hành vi dùng xung điện bắt cá là vi phạm pháp luật nên quyết định giao nộp.

“Bản thân tôi cũng thấy nguồn lợi cá đồng đang dần cạn kiệt. Nhà nước có chủ trương cấm xiệt, bảo vệ nguồn lợi thủy sản là rất đúng, tôi đồng tình. Từ nay tôi sẽ kiếm nghề khác làm và vận động người thân, bạn bè giao nộp dụng cụ xiệt điện, không tái phạm”, ông Nghị cho hay.

Theo thống kê, kể từ khi thực hiện Chỉ thị 17 đến nay, người dân ở các xã trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã tự nguyện giao nộp trên 1.800 bộ xuyệt điện cho lực lượng chức năng. Các địa phương cũng đã xử lý hơn 500 vụ dùng xung kích điện để khai thác nguồn lợi thủy sản, thậm chí có nhiều vụ bị đưa ra xử hình sự.

Người dân nộp dụng cụ xiệt điện sau khi được tuyên truyền, vận động. Ảnh: Quách Mến

“Treo thưởng” cho người dân

Để việc thực hiện Chỉ thị 17 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đạt hiệu quả cao, UBND huyện Trần Văn Thời đã “treo thưởng” 3 triệu đồng cho những ai tố giác, cung cấp thông tin hữu ích cho ngành chức năng bắt giữ người sử dụng xiệt điện khai thác thủy sản tận diệt.

“Người dân dễ phát hiện các vụ vi phạm trong đánh bắt tận diệt nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, trong các vụ vi phạm được phát hiện và xử lý đã qua, không có vụ việc nào xuất phát từ trình báo của người dân. Quy định thưởng tiền nhằm khuyến khích người dân tố giác các hành vi vi phạm.

Cơ quan chức năng cam kết thông tin người dân cung cấp, tố giác vi phạm sẽ được bảo mật. Việc tố giác vi phạm của người dân sẽ góp phần thiết thực vào phát hiện xử lý các vi phạm, hướng tới tái tạo, khôi phục nguồn lợi thủy sản mà chính người dân sẽ được lợi từ điều đó”, ông Nguyễn Thế Châu, Chủ tịch UBND huyện Trần Văn Thời chia sẻ.

Người dân nhận gạo và nhu yếu phẩm sau khi giao nộp dụng cụ xiệt điện. Ảnh: Quách Mến

Song song với các giải pháp nêu trên, chính quyền các địa phương trên địa bàn tỉnh Cà Mau cũng đã và đang đẩy mạnh việc hỗ trợ người dân chuyển đổi sản xuất, thực hiện các mô hình sinh kế hiệu quả, cải thiện thu nhập, hạn chế tình trạng vì áp lực kinh tế mà vi phạm trong khai thác nguồn lợi thủy sản. Đồng thời, địa phương kết hợp thả nuôi, tái tạo nguồn lợi thủy sản trong tự nhiên.

“Huyện đang triển khai thực hiện 4 dự án nuôi cá đồng gắn với bảo vệ nguồn lợi để khôi phục, bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá đồng với quy mô 109 hộ, 88ha. Đến thời điểm hiện tại cá phát triển tốt, trọng lượng trung bình 20 - 35 con/kg. Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp, đến thời điểm này nguồn lợi thủy sản trên địa bàn huyện, đặc biệt là nguồn lợi các cánh đồng đang có dấu hiệu phục hồi”, ông Lê Hồng Thịnh, Phó Chủ tịch UBND huyện U Minh thông tin.

Quách Mến