Đánh giá khả năng Bennu đâm vào Trái đất

Bennu sẽ tiếp cận gần Trái đất vào năm 2135.

Nguy cơ tác động thấp

Bennu là một trong những tiểu hành tinh nguy hiểm nhất được biết đến trong Hệ Mặt trời của chúng ta. Nhờ chuyến thăm của tàu vũ trụ NASA, các nhà khoa học đã hiểu rõ hơn về tiểu hành tinh này cũng như cách Bennu tiếp cận Trái đất trong tương lai gần. Họ đồng thời tìm hiểu về việc, liệu Bennu có thể tác động đến hành tinh của chúng ta hay không.

Dữ liệu được thu thập bởi sứ mệnh OSIRIS-REx của NASA trong hơn hai năm đã cho phép theo dõi chính xác chuyển động của Bennu đến năm 2300. Nhờ đó, giảm sự không chắc chắn của các nhà khoa học về quỹ đạo Bennu trong tương lai. Các phát hiện cho thấy, từ nay đến năm 2030, Bennu có 1 trên 1.750 (0,06%) cơ hội tác động đến Trái đất. Con số này cao hơn so với dự đoán trước đây.

Trước khi sứ mệnh OSIRIS-REx hạ cánh và nghiên cứu Bennu, các nhà nghiên cứu cho rằng, xác suất tổng thể của khả năng Bennu tác động tới Trái đất đến năm 2200 là 1 trên 2.700. Điều này có nghĩa là khả năng Bennu va vào Trái đất sẽ lớn hơn trong tương lai. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không cho rằng, sự thay đổi này đủ lớn để lo lắng.

Tác giả chính của nghiên cứu - Davide Farnocchia, nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu vật thể gần Trái đất của NASA - cho biết: “Đó không phải là một thay đổi đáng kể và xác suất tác động là khá giống nhau. Chúng tôi thực sự đã có kiến thức tốt hơn nhiều về quỹ đạo Bennu. Tôi nghĩ, tổng thể tình hình đã được cải thiện và không còn lo lắng về vấn đề này nữa”.

Theo Lindley Johnson - nhân viên phòng vệ hành tinh của NASA, nếu Bennu tác động đến Trái đất, hiện tượng này sẽ tạo ra một miệng núi lửa có kích thước gấp 10 - 20 lần tiểu hành tinh. Đồng thời, gây ra một khu vực bị tàn phá có thể gấp 100 lần kích thước của miệng núi lửa.

Kelly Fast - Giám đốc của Chương trình quan sát vật thể gần Trái đất tại trụ sở NASA ở Washington - chia sẻ: “Nhiệm vụ phòng thủ hành tinh của NASA là tìm kiếm và giám sát các tiểu hành tinh cũng như sao Chổi có thể đến gần Trái đất, gây nguy hiểm cho hành tinh của chúng ta”.

Mô hình dự đoán với độ chính xác cao

Bennu là tiểu hành tinh có hình dạng như con quay.

Bennu sẽ tiếp cận gần Trái đất nhất vào năm 2135. Khi đó, Bennu được dự đoán là sẽ không đến đủ gần để đe dọa tới Trái đất. Tuy nhiên, việc biết quỹ đạo chính xác của Bennu có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự thay đổi khi tiểu hành tinh tiếp xúc với lực hấp dẫn Trái đất. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng Bennu tác động đến Trái đất sau năm 2135. NASA sẽ tiếp tục quan sát quỹ đạo của tiểu hành tinh này trong nhiều năm tới.

Sứ mệnh OSIRIS-REx đã đến Bennu vào tháng 12/2018 và rời đi vào ngày 10/5 năm nay. Ngoài việc tìm kiếm thông tin, OSIRIS-REx còn thu thập một mẫu từ bề mặt của tiểu hành tinh. Mẫu vật này sẽ được đưa về Trái đất vào tháng 9/2023.

Mặc dù còn vài năm nữa để về Trái đất, nhưng OSIRIS-REx đã gửi lại dữ liệu về những gì đã tìm hiểu được ở Bennu trong thời gian qua. Nhờ đó, các nhà khoa học biết rằng, Bennu là một tiểu hành tinh có hình dạng giống con quay, bao gồm các tảng đá gắn kết với nhau bởi lực hấp dẫn. Bennu có đường kính khoảng 500 mét.

Theo nhà khoa học Farnocchia, dữ liệu từ OSIRIS-REx đã cung cấp nhiều thông tin chính xác. Nhờ đó, các nhà nghiên cứu có thể kiểm tra giới hạn của các mô hình và tính toán quỹ đạo tương lai của Bennu ở mức độ chắc chắn cao đến năm 2135.

Ông Farnocchia chia sẻ, nhóm nghiên cứu chưa từng lập mô hình quỹ đạo của tiểu hành tinh nào với độ chính xác cao như vậy. Các nhà nghiên cứu muốn xác định, liệu Bennu có trải qua “lỗ khóa trọng trường” trong lần tiếp cận gần Trái đất vào năm 2135 không.

Nếu đi qua một trong những nơi này vào thời điểm nhất định do lực hấp dẫn của Trái đất, Bennu có thể gây ra tác động với hành tinh của chúng ta trong tương lai. Theo ông Farnocchia, nếu Bennu đi qua một lỗ khóa trọng trường, lực hấp dẫn của Trái đất sẽ điều chỉnh chuyển động của tiểu hành tinh. Sau đó, đưa Bennu vào quỹ đạo va chạm trong thế kỷ 22.

Trước nghiên cứu này, các nhà khoa học lo ngại, Bennu có thể đi qua 26 lỗ khóa trọng trường. Song, ông Farnocchia nhận định, nhìn chung, xác suất tác động là rất nhỏ. Sức nóng của Mặt trời có thể gây ra hiệu ứng Yarkovsky trên các tiểu hành tinh.

Khi các tiểu hành tinh quay quanh Mặt trời, chúng liên tục nóng và nguội. Khi trải qua sự thay đổi nhiệt độ này, tiểu hành tinh giải phóng năng lượng và nhận được một lực đẩy nhỏ.

Đồng tác giả nghiên cứu Steve Chesley - nhà khoa học nghiên cứu cấp cao tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực của NASA, cho biết, hiệu ứng Yarkovsky sẽ tác động lên tất cả các tiểu hành tinh ở mọi kích cỡ.

Mặc dù là rất nhỏ, nhưng tác động lên Bennu được cho là có ý nghĩa quan trọng. Bởi, các chuyên gia sẽ xác định cơ hội tác động của Bennu trong nhiều thập kỷ và thế kỷ tới.

Một số lực khác có thể làm thay đổi chuyển động của các tiểu hành tinh, bao gồm lực hấp dẫn của Mặt trời, các hành tinh, tiểu hành tinh khác, Mặt trăng. Bụi trong Hệ Mặt trời và dòng hạt tích điện từ Mặt trời, được gọi là gió Mặt trời, cũng có thể ảnh hưởng đến quỹ đạo của Bennu.

Trong sứ mệnh OSIRIS-REx, nhóm nghiên cứu đã bày tỏ ngạc nhiên khi nhận thấy, bề mặt của Bennu phóng các hạt vào không gian. Họ cho rằng, hiện tượng này cũng có thể đóng một vai trò nào đó.