Đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng cần phân biệt giữa đầu cơ và tích trữ

Thảo luận tại tổ chiều ngày 5/11 về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), nhiều đại biểu góp ý về việc mở rộng đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn Cần Thơ). Ảnh: CTTĐT Quốc hội

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn Cần Thơ) quan tâm tới thuế suất TNCN đối với chuyển nhượng vàng miếng. Ghi nhận chính sách hướng tới mục tiêu là kiểm soát đầu cơ, minh bạch hóa thị trường vàng, tuy nhiên đại biểu cho rằng việc này cần được triển khai với sự phân biệt rõ ràng giữa hoạt động đầu cơ và vấn đề tích trữ để tránh không ảnh hưởng đến những người dân mua vàng chỉ nhằm tiết kiệm.

“Từ lâu việc trích nhượng một phần thu nhập để mua vàng đã là tâm lý, thói quen của người dân Việt Nam chúng ta. Có tiền thì tiết kiệm mua vàng để phòng khi cần thiết”, bà Lam lý giải.

Cũng theo đại biểu, việc quy định ngưỡng giá trị chuyển nhượng vàng miếng chịu thuế chỉ phát huy hiệu quả khi chính sách được triển khai với lộ trình rõ ràng, minh bạch. Cùng với đó cần xây dựng cơ chế khai báo và khấu trừ linh hoạt, cho phép các tổ chức kinh doanh vàng, hoặc sàn giao dịch trong tương lai, hoặc ngân hàng thương mại thực hiện khấu trừ và thủ tục nộp thuế thay cho người giao dịch, giúp giảm gánh nặng thủ tục cho cá nhân. Đồng thời tích hợp khai báo thuế điện tử thông qua hệ thống dữ liệu thuế quốc gia để đồng bộ thông tin, nâng cao khả năng giám sát, tăng tính minh bạch và hiệu quả trong thực thi chính sách.

Cũng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Phạm Thị Kiều (Đoàn Lâm Đồng) cho rằng việc đánh thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng vàng miếng có thể phát sinh nhiều bất cập trong thực tiễn áp dụng khi người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ, kinh doanh. Ngoài ra theo bà, bản chất của chuyển nhượng này nhiều trường hợp không có giá trị tăng thêm vì giá vàng có thể tăng giảm tùy vào thị trường.

Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc nghiên cứu quy định mức thuế và phương thức áp dụng phù hợp, phân định rõ giữa vàng đầu tư lướt sóng ngắn hạn và vàng tích trữ lâu dài để bảo đảm đạt được mục tiêu kiểm soát hoạt động đầu cơ, lành mạnh hóa thị trường vàng.

Đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Đoàn Lâm Đồng) thì bày tỏ thống nhất với hướng quy định đánh thuế nhẹ (khoảng 0,1%) trên giá trị giao dịch vàng nhằm hạn chế đầu cơ, lũng đoạn thị trường, song cần phân biệt rõ giữa hoạt động kinh doanh và tích trữ vàng người dân. Theo đại biểu, việc này nên giao cho Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm phù hợp thực tiễn, tránh tác động tiêu cực đến người dân.

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) bổ sung thêm một số khoản thu nhập vào thu nhập khác chịu thuế TNCN như: Thu nhập từ chuyển nhượng tên miền Internet quốc gia Việt Nam “.vn”; thu nhập từ chuyển nhượng kết quả giảm pháp thải khí nhà kính, chuyển nhượng tín chỉ carbon; thu nhập từ chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá theo quy định của pháp luật; thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số, chuyển nhượng vàng miếng; thu nhập khác do Chính phủ quy định.

Chưa nên tính thuế với phần thu nhập từ tín chỉ carbon

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Cần Thơ). Ảnh: Đinh Nhung/Mekong ASEAN

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Trưởng đoàn ĐBQH Thành phố Cần Thơ góp ý trực tiếp về thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon.

Đại biểu cho biết, đối với nguồn thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon, khoản 10, điều 3 dự thảo Luật xác định đây là một trong những loại thu nhập khác phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên khoản 16, điều 4 về thu nhập miễn thuế quy định: “Thu nhập từ chuyển nhượng lần đầu kết quả giảm phát thải khí nhà kính của cá nhân được công nhận kết quả giảm phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon của cá nhân được cấp tín chỉ carbon; thu nhập từ tiền lãi trái phiếu xanh; thu nhập từ chuyển nhượng lần đầu trái phiếu xanh sau khi phát hành”.

Theo đại biểu, khung khổ pháp lý đối với thị trường tín chỉ carbon ở Việt Nam đã được ghi nhận. Theo lộ trình, thị trường carbon Việt Nam được chia thành ba giai đoạn. Trước tháng 6/2025 là giai đoạn xây dựng khung pháp lý và hạ tầng kỹ thuật. Từ tháng 6/2025 đến hết năm 2028 là giai đoạn vận hành thí điểm. Từ năm 2029 sẽ chính thức đưa thị trường vào hoạt động trên toàn quốc.

“Trong bối cảnh hiện tại cần phải có các giải pháp khuyến khích, thúc đẩy thành lập và vận hành thị trường carbon, do vậy chưa nên tính thuế thu nhập cá nhân đối với phần thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon,” đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nêu quan điểm.

Trong trường hợp cơ quan chủ trì soạn thảo giữ nguyên quy định tại khoản 10 điều 3, đại biểu đề nghị nghiên cứu, cân nhắc thể hiện lại quy định về thu nhập chịu thuế và thu nhập miễn thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon để bảo đảm tính thống nhất, dễ hiểu trong quá trình triển khai thi hành.

Góp ý về các trường hợp miễn thuế, giảm thuế khác, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho biết, hiện dự thảo Luật quy định: “Giảm 50% thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của cá nhân là nhân lực công nghệ cao làm việc tại các doanh nghiệp, dự án thuộc lĩnh vực công nghệ cao, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và một số lĩnh vực ưu tiên phát triển theo quy định của Chính phủ”.

Tuy nhiên, tại Luật Công nghệ cao quy định “ưu đãi cao nhất về thuế thu nhập cá nhân” để thu hút, sử dụng nhân lực công nghệ cao. “Việc quy định giảm 50% thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) chưa đáp ứng yêu cầu bảo đảm ưu đãi cao nhất về thuế thu nhập cá nhân trong thu hút, sử dụng nhân lực công nghệ cao,” đại biểu nêu ý kiến.

Đinh Nhung