Đất đai để lãng phí, sử dụng sai mục đích còn diễn ra ở hầu hết các địa phương

Báo cáo của nhiều bộ, ngành, địa phương còn chậm

Thực hiện chương trình Phiên họp thứ 9, chiều ngày 24/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo kết quả bước đầu của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021” và quyết định việc lựa chọn đơn vị, địa phương để tiến hành giám sát thực tế.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Đoàn giám sát đã ban hành Kế hoạch giám sát chi tiết số 06/KH-ĐGS ngày 30/9/2021. Căn cứ Kế hoạch chi tiết, Đoàn giám sát ban hành các công văn gửi các Đoàn đại biểu Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương; Quyết định phân công nhiệm vụ đối với thành viên Đoàn giám sát và có công văn đề nghị Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban của UBTVQH phối hợp trong triển khai hoạt động giám sát. Thành viên Đoàn giám sát đã nghiên cứu, có ý kiến các báo cáo của các bộ, ngành, địa phương.

Ngày 3/3/2022, Đoàn giám sát tiếp tục có các công văn đôn đốc các bộ, ngành, địa phương yêu cầu gửi báo cáo và bổ sung nội dung, thông tin, số liệu còn thiếu; gửi các Đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị tập trung giám sát các nội dung theo yêu cầu và gửi báo cáo đúng thời gian quy định. Đoàn giám sát cũng đã báo cáo Chủ tịch Quốc hội các kết quả bước đầu và kế hoạch triển khai tiếp theo của Đoàn giám sát tại 02 cuộc họp.

Mặc dù vậy, báo cáo của nhiều bộ, ngành, địa phương còn chậm so với quy định. Chất lượng báo cáo không đảm bảo yêu cầu, nội dung nhiều báo cáo rất sơ sài. Nội dung báo cáo của các bộ, ngành, địa phương chủ yếu phản ảnh tình hình, kết quả đạt được; tồn tại, hạn chế chỉ nêu nhận định chung chung, không cụ thể các nội dung chưa triển khai, triển khai chậm, các hành vi vi phạm gây lãng phí, thất thoát.

“Đoàn giám sát thấy rằng, trong giai đoạn 2016-2021 các chương trình tổng thể thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của Chính phủ và các chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hằng năm và 5 năm của các bộ, ngành, địa phương cơ bản đều chậm. Nhiều bộ, ngành, địa phương chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng và ban hành chương trình” - bà Nguyễn Thị Phú Hà nêu.

Việc quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên còn nhiều tồn tại, bất cập

Về tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong từng lĩnh vực, bà Nguyễn Thị Phú Hà cho hay, công tác quản lý, điều hành ngân sách nhà nước (NSNN) trong giai đoạn 2016-2021 có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện thành công mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội Đảng, Nghị quyết của Quốc hội.

Tuy nhiên, qua báo cáo của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, Đoàn giám sát thấy rằng, cân đối tài chính vĩ mô, cân đối NSNN chưa thật sự bền vững; cơ cấu lại chi NSNN chưa 3 đạt yêu cầu đề ra; vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế và vi phạm trong công tác lập, thẩm định, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN (bao gồm kế hoạch đầu tư công) hằng năm và 5 năm.

Về quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác, báo cáo của Chính phủ chưa báo cáo cụ thể việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác theo quy định. Đoàn giám sát thấy rằng, trong giai đoạn vừa qua việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác còn nhiều tồn tại, hạn chế tất cả các khâu từ lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án đến tổ chức triển khai thực hiện,… dẫn đến việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác chưa hiệu quả, một số dự án thua lỗ lớn, gây thất thoát, mất vốn, tài sản nhà nước.

Đặc biệt, về quản lý tài sản nhà nước, theo báo cáo của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương giai đoạn 2016- 2021 pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công dần được hoàn thiện; cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công tiếp tục được cập nhật vận hành có hiệu quả; đầu tư xây dựng; quản lý, sử dụng trụ sở làm việc, nhà ở công vụ và công trình phúc lợi công cộng cơ bản chấp hành nghiêm túc quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, qua xem xét báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, các cơ quan thanh tra, kiểm tra, Đoàn giám sát thấy rằng, trong quản lý, sử dụng tài sản công vẫn còn tình trạng mua sắm và sử dụng tài sản công không đúng mục đích, vượt tiêu chuẩn, định mức; việc xử lý, sắp xếp các trụ sở nhiều cơ quan, đơn vị chưa hiệu quả; việc sắp xếp lại, xử lý nhà đất của các bộ, ngành, địa phương và khối doanh nghiệp nhà nước còn chậm;…

Về quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên, theo báo cáo của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, việc quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên đạt được nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, qua báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Đoàn giám sát thấy rằng, việc quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên nhiều tồn tại, bất cập, hạn chế.

Cụ thể như: Số lượng, diện tích đất đai chưa sử dụng, để lãng phí, hoang hóa hoặc sử dụng sai mục đích còn diễn ra ở hầu hết các địa phương; việc thu hồi các dự án không triển khai thực hiện, chậm tiến độ còn rất chậm; năng lực khai thác tài nguyên khoáng sản còn nhiều hạn chế, công nghệ chậm được đổi mới.

Việc phối hợp giữa các chủ thể quản lý tài nguyên khoáng sản chưa tốt, còn hiện tượng cát cứ và thiếu đồng bộ, liên thông giữa các vùng, miền, địa phương, làm giảm hiệu quả khai thác tài nguyên. Tình trạng khai thác tài nguyên khoáng sản, nguồn nước ngầm quá mức gây lãng phí và hủy hoại môi trường còn xảy ra ở nhiều nơi. Ngoài ra, quản lý, khai thác, sử dụng kho số điện thoại, tài nguyên Internet, băng tần, kho biển số xe ô tô, xe máy chưa đạt được hiệu quả đề ra.

Cho ý kiến tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ tình trạng vẫn còn Bộ, ngành, địa phương chưa có báo cáo; cần có chế tài cần thiết để đảm bảo tính nghiêm túc, lập lại kỷ cương trong hoạt động giám sát của Quốc hội; phát huy tối đa sức mạnh của truyền thông trong giám sát; đảm bảo báo cáo phải bám sát đề cương, số liệu chính xác, minh bạch…

Đồng thời, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng, cần tập trung giám sát những vấn đề nóng, dư luận quan tâm, những vấn đề điểm nghẽn, nút thắt, bài toán khó chưa có lời giải về việc sử dụng vốn ngân sách nhà nước chưa hiệu quả, chậm tiến độ.

Quỳnh Nga