Đặt động cơ lên đầu xe tăng, Israel ôm hận 40 năm

Sau nhiều năm giới quân sự ca ngợi xe tăng chủ lực Merkava nên nhiều người ảo tưởng rằng, cứ đặt động cơ lên phía trước là an toàn hơn vì có động cơ đỡ đạn cho tổ lái. Tuy nhiên, cả thế giới chỉ có quân đội Israel đặt động cơ lên phía trước.

Thứ nhất, lựa chọn của Israel khi họ thiết kế ra xe tăng Merkava là những năm thập niên 60-70. Thời điểm đó, đạn nổ lõm vẫn là vũ khí chống tăng hiệu quả nhất, nhất là với việc phát triển tên lửa chống tăng có điều khiển (APFSDS).

APFSDS trong thời điểm đó vẫn sử dụng các lõi nhiên liệu Vonframe làm vật xuyên, chưa có các thanh xuyên hiện đại, chưa có các loại đầu xuyên được tiện chính xác cao. Nói cách khác, đạn động năng vẫn chưa có hiệu quả cao như đạn hiện đại.

Bên cạnh đó, giáp phức hợp của xe tăng vẫn là một khái niệm khá mới, một đất nước như Israel càng không có khả năng sản xuất giáp phức hợp. Mãi tới thập niên 90, Quân đội Israel mới có thể thiết kế được giáp phức hợp cho xe tăng của họ.

Chính vì các lý do trên, Israel quyết định đặt động cơ lên phía trước, ngoài ra thiết kế tháp pháo có độ dày rất lớn ở phần trung tâm mặt trước tháp pháo, tạo ra góc nghiêng rất lớn trên tháp pháo.

Động cơ xe tăng là khối kim loại lớn, đặt động cơ lên đầu sẽ phải lùi vị trí đặt tổ lái về phía sau, cách xa giáp chính, lái xe không được động cơ bảo vệ, nhưng thùng niên liệu đặt trước lái xe, nếu bạn không biết thì thùng nhiên liệu chứa đầy nhiên liệu có khả năng bảo vệ trước đạn nổ lõm rất cao.

Dựa trên các yếu tố này, Merkava bảo vệ tổ lái trước đạn bắn thẳng từ phía trước rất tốt trước đạn nổ lõm và đạn động năng thập niên 60-70. Ngoài ra nếu bị bắn trúng giáp trước và giáp thủng, ít nguy cơ nổ đạn và mất kíp lái hơn các xe tăng cùng thời.

Học thuyết quân sự của Israel đề cao sự chủ động trên chiến trường và thực hiện các cuộc tiến công chớp nhoáng, điều này có thể thấy trong các cuộc chiến của họ trong thập niên 50, 60, 70 như chiến tranh kênh đào Suez, Yom Kippur.

Merkava phản ảnh điều này với thiết kế giáp chống đạn trực diện rất tốt, lại còn có cửa hậu, cho phép tổ lái bỏ xe nhanh, phù hợp với kiểu chiến trường có diễn biến thay đổi nhanh như ở Trung Đông, khi thế chủ động đổi phía nhiều lần trong ngày.

Tuy nhiên, việc đưa động cơ lên đầu đánh đổi rất nhiều thứ. Điều dễ thấy nhất là nếu giáp bị thủng thì chắc chắn là xe mất khả năng cơ động, thậm chí là không cần giáp thủng, một vụ nổ lớn ở phía trước xe cũng rất dễ gây chết máy. Một xe tăng mất khả năng cơ động là mục tiêu thu hút hỏa lực nhất trên chiến trường.

Thứ hai là khi xe nghiêng một chút, giáp chính ở trước mặt và giáp phụ 2 bên thân che phủ tổ lái kém hơn rất nhiều. Đó là chưa kể việc động cơ đặt lên đầu hạn chế việc đặt giáp phức hợp dày lên phía trước thân và thân phải làm cao hơn các xe tăng khác do động cơ đặt phía trước.

Nhiều người hay ca ngợi việc Merkava chở được bộ binh, thực tế là phải tháo hết hòm đạn trong thân ra mới chở được bộ binh. Phần cuối của thân là vị trí dễ bị bắn thủng nhất nếu thân xe nghiêng. Hòm đạn của Merkava được đặt ở vị trí dễ bị bắn nhất, không được giáp trước bảo vệ, lại còn không cách ly khỏi tổ lái.

Điểm yếu này càng dễ nhận thấy khi đặt trước các loại đạn nổ lõm hiện đại và đạn APFSDS sử dụng thanh xuyên. Đạn thanh xuyên không chỉ có sức xuyên rất lớn, nó còn ít chịu tác động bởi giáp nghiêng.

Khối động cơ của Merkava gần như vô dụng với đạn APFSDS và HEAT hiện đại. Thân và tháp pháo của Merkava bổng nhiên trở nên cực kỳ nhiều điểm yếu, đặc biệt là khi quay nghiêng (còn nữa). Nguồn ảnh: Warhistory.

Nội thất rộng rãi tới không tưởng của xe tăng chủ lực Merkava Mk4 - Loại xe tăng chủ lực duy nhất có kèm tính năng... chở quân. Nguồn: Discovery.

Thái Hòa