Đau bụng kéo dài cảnh giác với sỏi túi mật

Các nhà nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố góp phần gây hình thành và phát triển sỏi túi mật. Trong đó, nhóm có nguy cơ cao là phụ nữ trên 40 tuổi, thường xuyên nhịn đói hoặc giảm cân nhanh chóng. Ngoài ra, phụ nữ có chế độ ăn giàu chất béo, thừa cân hoặc béo phì, ít vận động cũng dễ mắc bệnh. Người có tiền sử gia đình (bố mẹ, anh chị em ruột bị sỏi túi mật) hoặc các bệnh lý tiêu hóa, viêm ruột mạn tính hay sử dụng một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc tránh thai cũng có nguy cơ cao hơn.

Lấy ra cả nghìn viên sỏi túi mật bệnh nhân nữ sau khi đau bụng dữ dội

Bệnh nhân nam, 41 tuổi, nhập viện Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM do đau quặn bụng, vàng da và mắt kéo dài gần một tuần. Kết quả chụp cộng hưởng từ (MRI) cho thấy có sỏi ở đoạn 1/3 ống mật chủ, giãn đường mật trong và ngoài gan, nhiều sỏi trong túi mật, chỉ số bilirubin toàn phần và bạch cầu tăng cao bất thường.

Bác sĩ kết luận bệnh nhân bị sỏi bùn túi mật, sỏi di chuyển xuống ống mật chủ gây tắc mật và ứ đọng dịch trong gan. Bệnh nhân được chỉ định nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) để lấy sỏi và phẫu thuật cắt túi mật.

Trước đó, bệnh nhân nữ 71 tuổi cũng nhập viện vì đau bụng dữ dội. Bác sĩ chẩn đoán viêm tụy cấp do biến chứng sỏi túi mật, phẫu thuật lấy ra hàng nghìn viên sỏi.

Bệnh nhân có tiền sử sỏi bùn túi mật cách đây 20 năm, thường xuyên uống thực phẩm chức năng với mong muốn "làm tan sỏi". Lần này, bệnh nhân xuất hiện đau dữ dội vùng thượng vị (trên rốn), kèm nôn ói. Siêu âm tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM cho thấy túi mật căng phồng, kích thước 5x2,4 cm, tụy to, phù nề, có dịch quanh tụy, tá tràng, vùng rốn gan, dạ dày, lách và dọc rãnh đại tràng. Xét nghiệm máu cho thấy viêm tụy cấp và tắc mật nghiêm trọng.

Triệu chứng sỏi túi mật có thể khác nhau tùy theo kích thước và vị trí sỏi.

Triệu chứng nhận biết sỏi túi mật

Triệu chứng sỏi túi mật có thể khác nhau tùy theo kích thước và vị trí sỏi. Sỏi nhỏ thường không gây biểu hiện rõ ràng, được phát hiện tình cờ khi siêu âm hoặc khám sức khỏe định kỳ. Sỏi lớn có thể gây tắc nghẽn dòng chảy dịch mật với các biểu hiện:

Đau bụng vùng trên bên phải.
Đau vùng giữa bụng trên.
Đau lan ra sau lưng hoặc dưới vai phải.
Đau sau khi ăn.
Buồn nôn, nôn.
Vàng da, vàng mắt.
Sốt, ớn lạnh.
Nước tiểu sẫm màu.
Phân bạc màu.

Không phải ai bị sỏi túi mật cũng có triệu chứng. Tuy nhiên, khi xuất hiện các dấu hiệu như đau hạ sườn phải, buồn nôn, sốt, vàng da…, người bệnh cần đến bệnh viện ngay để tránh biến chứng nguy hiểm như viêm túi mật hoặc viêm tụy cấp.

Các phương pháp chẩn đoán và điều trị sỏi túi mật

Một số phương pháp thường được áp dụng trong chẩn đoán sỏi túi mật:

Siêu âm ổ bụng.
Chụp MRI trong trường hợp người bệnh có sốt, rét run để xác định vị trí sỏi.
Xét nghiệm sinh hóa máu nhằm chẩn đoán chính xác.

Nếu chỉ có sỏi túi mật đơn thuần, điều trị tương đối dễ dàng. Phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất là phẫu thuật nội soi cắt túi mật.

Trong trường hợp bệnh nhân nặng, có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy thận, suy gan hoặc người cao tuổi, bác sĩ có thể dẫn lưu túi mật qua da và điều trị nội khoa trước, sau đó mới tiến hành phẫu thuật khi bệnh nhân ổn định.

Biến chứng nguy hiểm của sỏi túi mật

Sỏi túi mật nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

Sỏi rơi vào ống mật chủ gây tắc mật, viêm đường mật. Khi đó, cần phẫu thuật nội soi cắt túi mật, mở ống mật chủ và nội soi đường mật trong mổ để tán sỏi. Tuy nhiên, khả năng tái phát sỏi đường mật vẫn cao, có thể phải mổ nhiều lần.
Viêm hoại tử túi mật do sỏi: nếu không được điều trị kịp thời, túi mật có thể bị hoại tử, cần can thiệp phẫu thuật khẩn cấp.
Viêm túi mật mạn tính do sỏi: tăng nguy cơ ung thư túi mật, tiên lượng xấu.

ThS.BS.CKI Nguyễn Vũ Quang