Đầu ra bị nghẽn, 'thủ phủ' chuối điêu đứng

Nông dân xã Lùng Vai chăm sóc chuối.

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Khương, trên địa bàn huyện hiện có hơn 1.300 ha chuối, trong đó diện tích cho thu hoạch là 1.120 ha. Dự kiến trong năm 2021, tổng sản lượng chuối của huyện đạt trên 28.000 tấn. Thị trường tiêu thụ chuối chủ yếu là Trung Quốc với 90% sản lượng được xuất khẩu chính ngạch, 10% tiêu thụ nội địa.

Hiện phía Trung Quốc đang tạm dừng thu mua. Chỉ trong vòng 1 tuần đầu tháng 8, đã có khoảng 150 tấn chuối chín phải bỏ, thiệt hại khoảng 600 triệu đồng. Nếu thị trường này tiếp tục không nhập khẩu quả chuối trong tháng 8/2021 thì sản lượng tồn lên tới 1.370 tấn, dự kiến thiệt hại hơn 4 tỷ đồng.

Xã Lùng Vai hiện có 294 ha chuối, trong đó có 50 ha trong giai đoạn cho thu hoạch. Đây là xã có sản lượng chuối quả tồn lớn nhất huyện với khoảng 450 tấn nếu thị trường Trung Quốc tiếp tục dừng nhập khẩu trong tháng 8. Theo ông Nguyễn Tiến Lượng, Chủ tịch UBND xã Lùng Vai, hiện vẫn chưa có phương án khả thi để tìm đầu ra cho sản lượng chuối dự kiến bị tồn khi phía Trung Quốc dừng thu mua trong thời gian tới. Trước mắt, xã đã liên hệ với các cơ quan chuyên môn như Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện, Hội Nông dân huyện với mong muốn các cơ quan có thể kết nối tìm thị trường tiêu thụ cho bà con. “Về lâu dài, chúng tôi có định hướng giảm dần diện tích trồng chuối vì giá cả và thị trường tiêu thụ sản phẩm này rất bấp bênh, thiếu ổn định. Chúng tôi khuyến khích người dân chuyển đổi sang các loại cây trồng đã có đầu ra ở thị trường nội địa, đặc biệt là cây chè với mục tiêu hướng đến sản xuất có liên kết bền vững hơn”, ông Lượng nói.

Ông Trần Văn Hùng, Giám đốc Hợp tác xã Châu Thịnh Phong, đơn vị thu mua, xuất khẩu hầu hết sản lượng chuối của huyện Mường Khương thời điểm này như ngồi trên đống lửa. Theo ông Hùng, nếu tình trạng “đóng cửa” kéo dài thì hợp tác xã đứng trên bờ vực phá sản do chuối không thể xuất bán trong khi vẫn phải duy trì nhân công, số vốn đầu tư vào cây chuối cũng rất lớn. Ngoài việc tiêu thụ chuối cho bà con, hợp tác xã còn 60 ha chuối tại thôn Na Vai, xã Bản Sen dự kiến cho thu hoạch trong tháng 8. Đồng nghĩa với đó, hơn 300 tấn chuối có nguy cơ phải đổ bỏ vì không thể xuất khẩu. Để duy trì sản lượng chuối cung cấp cho đối tác, ông Hùng đã điều chỉnh thời vụ, để chuối cho thu hoạch đồng loạt vào thời điểm cuối vụ nên việc tạm dừng giao dịch với Trung Quốc khiến hợp tác xã thiệt hại nặng nề.

Nông dân xã Bản Lầu thu hoạch chuối.

Tại xã Bản Sen, nếu phía Trung Quốc dừng thu mua kéo dài trong tháng 8 thì sẽ có khoảng 400 tấn chuối quả không tìm được đầu ra. Tương tự, các xã lân cận như Bản Lầu sẽ tồn khoảng 200 tấn, Nậm Chảy 200 tấn và Thanh Bình khoảng 120 tấn.

Ông Lê Thanh Hoa, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Khương cho biết: Theo thông tin từ Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh, từ ngày 5/8/2021, phía Trung Quốc tạm dừng thu mua hàng nông sản của Việt Nam, trong đó có sản phẩm chuối quả của huyện Mường Khương và chưa có lịch thu mua trở lại. Trước nguy cơ gần 1.400 tấn chuối quả bị tồn, huyện Mường Khương kiến nghị với tỉnh đề xuất với Bộ Công Thương tổ chức xúc tiến thương mại, kết nối thị trường; giới thiệu các kênh tiêu thụ nông sản trên cả nước, trong đó có sản phẩm chuối quả của huyện Mường Khương nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung. Đề nghị các tỉnh, thành phố tăng cường tuyên truyền, vận động cơ quan, tổ chức, cá nhân ưu tiên sử dụng sản phẩm chuối quả. Huyện Mường Khương cũng đề nghị UBND tỉnh có cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia tiêu thụ sản phẩm nông sản, miễn, giảm lãi suất vốn vay của doanh nghiệp, hợp tác xã; hỗ trợ cước vận chuyển hàng nông sản…