Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên chụp hình với các đại biểu dự lễ mít tinh. Lãnh đạo Sở Y tế Đồng Nai đứng hàng đầu (thứ 6 từ phải sang). Ảnh: Trần Minh

Theo báo cáo của Bộ Y tế, Việt Nam đã chính thức vượt mốc hơn 100 triệu dân. Sau nhiều thập kỷ thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình, Việt Nam đã đạt được những kết quả quan trọng. Từ mức sinh rất cao, bình quân mỗi phụ nữ sinh 6-7 con, tổng tỷ suất sinh đã giảm mạnh và đang ở mức thấp.

Số liệu những năm gần đây, tổng tỷ suất sinh liên tục giảm, từ 2,01 con/phụ nữ năm 2022 xuống còn khoảng 1,91 con/phụ nữ năm 2024, mức thấp nhất trong lịch sử. Chất lượng dân số từng bước được nâng cao, chỉ số phát triển con người tăng đều, tuổi thọ bình quân đạt khoảng 74,7 tuổi.

Tuy nhiên, mức sinh giảm sâu và kéo dài đang trở thành thách thức lớn cho công tác dân số. Đến năm 2024, chỉ khoảng 17% tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế. Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, dự báo sau năm 2036 sẽ chính thức trở thành quốc gia có dân số già. Mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao, với tỷ số khoảng 111,4 bé trai/100 bé gái, tiềm ẩn nhiều hệ lụy xã hội trong tương lai.

Ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, công tác dân số còn đối mặt với những vấn đề dai dẳng như tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, sự chênh lệch về điều kiện y tế, giáo dục và tầm vóc thể lực giữa các vùng, miền. Trong khi đó, tại các đô thị lớn, áp lực chi phí nuôi dạy con, nhà ở, việc làm khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ trì hoãn kết hôn hoặc sinh ít con, thậm chí không sinh con.

Trước yêu cầu mới, Đảng và Nhà nước đã xác định rõ quan điểm: Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu, đầu tư cho công tác dân số chính là đầu tư cho phát triển bền vững. Việc Quốc hội khóa XV thông qua Luật Dân số tạo cơ sở pháp lý để chuyển trọng tâm chính sách từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết: Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tập trung triển khai các chính sách khuyến khích sinh đủ 2 con, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, đồng thời chủ động thích ứng với già hóa dân số.

Hạnh Dung - Văn Hậu