Đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam tạo động lực lan tỏa, dịch chuyển cơ cấu kinh tế
Việc đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam là cần thiết nhằm hiện thực hóa chủ trương, định hướng của Đảng, Nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, triển khai các quy hoạch tạo tiền đề quan trọng để đưa nước ta trở thành nước phát triển thu nhập cao như nhiều quốc gia trên thế giới. Việc xây dựng tuyến đường sắt này cũng giúp tăng cường kết nối vùng miền, các cực tăng trưởng, tạo động lực lan tỏa, tái cấu trúc mô hình phân bố dân cư, dịch chuyển cơ cấu kinh tế, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Phiên họp toàn thể lần thứ 20 thẩm tra chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam và điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội
Chiều 04/11, ngay sau khi kết thúc phiên họp Quốc hội, Ủy ban Kinh tế tổ chức Phiên họp toàn thể lần thứ 20 thẩm tra chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam và điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Chủ trì và phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021- 2030 đã xác định phát triển kết cấu hạ tầng là 1 trong 3 đột phá chiến lược; quan tâm đúng mực đến hạ tầng đường sắt, trong đó có triển khai một số đoạn tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam để kết nối các khu công nghiệp, khu kinh tế, cảng hàng không, cảng biển.
Trên cơ sở Nghị quyết của đại hội Đảng, Quốc hội đã thể chế hóa bằng Nghị quyết số 81/2023/QH15 về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Nghị quyết này đã xác định phấn đấu để đầu tư xây dựng một số đoạn đường sắt cao tốc trên trục Bắc – Nam. Gần đây nhất, Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 20/9/2024 đã xác định thống nhất chủ trương đầu tư toàn tuyến Dự án đường sắt tốc độ cao (350 km/h) trên trục Bắc – Nam. Nghị quyết giao Chính phủ, Đảng Đoàn Quốc hội chỉ đạo các cơ quan có liên quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 8 này để có chủ trương đầu tư và xem xét một số cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù để huy động nguồn lực.
Trình bày Tờ trình, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, việc đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam là cần thiết nhằm hiện thực hóa chủ trương, định hướng của Đảng, Nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, triển khai các quy hoạch tạo tiền đề quan trọng để đưa nước ta trở thành nước phát triển thu nhập cao như nhiều quốc gia trên thế giới.
Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, việc xây dựng tuyến đường sắt này cũng giúp tăng cường kết nối vùng miền, các cực tăng trưởng, tạo động lực lan tỏa, tái cấu trúc mô hình phân bố dân cư, dịch chuyển cơ cấu kinh tế, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế. Tuyến đường khi đưa vào vận hành sẽ đảm bảo nhu cầu vận tải trên hành lang Bắc – Nam, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, tái cơ cấu thị phần vận tải phù hợp lợi thế từng phương thức, góp phần giảm chi phí logistics, tạo tiền đề phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ...
Việc đầu tư Dự án phù hợp với chủ trương, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã được Đảng, Quốc hội thông qua; phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch phát triển mạng đường sắt; phù hợp với quy hoạch của các ngành, các địa phương có liên quan. Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, hiện nay, với nhu cầu vận tải ngày một tăng cao, quy mô nền kinh tế năm 2023 đạt 430 tỷ USD, nợ công ở mức thấp, dự kiến đến thời điểm triển khai xây dựng vào năm 2027, với quy mô nền kinh tế dự kiến đạt 564 tỷ USD, nguồn lực đầu tư không còn là trở ngại lớn.
Cần có phương pháp triển khai hợp lý để đạt hiệu quả tối ưu
Tại phiên họp, các đại biểu bày tỏ đồng tình với sự cần thiết đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam. Các đại biểu cũng đưa ra ý kiến về các dự báo doanh thu, tăng trưởng doanh thu, phương án tài chính của dự án, so sánh với các tuyến tương tự, đối chiếu với kinh nghiệm từ các quốc gia trên thế giới, đưa ra các giải pháp đảm bảo hiệu quả trong triển khai Dự án.
Các đại biểu cũng thảo luận về phương án đầu tư với các nội dung cụ thể như: quy mô đầu tư, phương án khai thác, hướng tuyến, vị trí nhà ga, khung tiêu chuẩn, vấn đề áp dụng công nghệ, làm chủ công nghệ… để hoàn thiện phương án đầu tư bảo đảm khả thi, tiết kiệm, hiệu quả. Đối với dự án đường sắt tốc độ cao, các đại biểu cho rằng, cần tiếp cận công nghệ hoàn toàn mới, phức tạp, cần có phương pháp triển khai hợp lý để đạt hiệu quả tối ưu...
Kết luận nội dung thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, đa số ý kiến bày tỏ đồng thuận với nhiều nội dung trong Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, hồ sơ của Chính phủ đã được chuẩn bị tương đối công phu, kỹ lưỡng. Đánh giá cao các ý kiến sâu sắc, trách nhiệm của các đại biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết các ý kiến sẽ được tiếp thu, tổng hợp đầy đủ, nghiên cứu kỹ lưỡng để hoàn thiện báo cáo thẩm tra, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội trong thời gian tới.
