Đầu xuân, nghĩ về hạt muối...

Dịp năm mới trong những phiên chợ hay đến bất kì điểm di tích tâm linh nào, chúng ta cũng dễ dàng bắt gặp hình ảnh các túi muối nhỏ xinh được bày bán với lời mời chào nhỏ nhẹ: “Mua muối lấy may đầu năm đi em”.

Những gói muối được bày bán tại các điểm du lịch, di tích tâm linh những ngày đầu năm mới.

Theo đó, một lượng muối vừa phải sẽ được bỏ trong chiếc túi màu đỏ, trang trí viền và họa tiết ánh vàng bắt mắt, miệng túi có dây rút. Nhiều hàng, quán còn cho thêm cả bật lửa vào trong gói muối cũng với ý nghĩa để lấy may đầu năm.

Mà có khi chẳng cần đi đâu xa, ngay từ rạng sáng mùng 1, tiếng rao của người bán muối đã đánh thức ý niệm tâm linh trong lòng mỗi người.

Khác với các điểm di tích, những người bán muối rong chẳng cầu kì, kiểu cách với túi đỏ óng ánh. Họ cho muối vào các sọt làm từ chất liệu tre, nứa hoặc thùng nhựa đặt hai bên hông xe đạp, xe máy rồi rong ruổi khắp các cung đường, ngõ phố. Ai có nhu cầu mua muối thì biết ý mang theo bát hoặc dụng cụ đong, đựng. Dân dã, mộc mạc như chính ý niệm cầu may của người Việt vậy.

Tôi vẫn nhớ, ngày bé, mẹ thường rủ tôi đi buổi chợ đầu tiên của năm mới. Hai mẹ con đi một vòng quanh chợ mà cái giỏ nhẹ hều vì mẹ chỉ mua rau, quả tươi ăn “giải ngán” sau triền miên cỗ bàn ngày tết. Và mẹ không quên dẫn tôi lại khu hàng xén để mua một, hai gói muối lấy may.

Tục mua muối đầu năm đã và đang được gìn giữ trong nhịp sống hôm nay.

Có rất nhiều lí giải hay, ý nghĩa về tục mua muối đầu năm của người Việt. Có ý kiến cho rằng: Hạt muối trắng, vị mặn có khả năng xua đuổi tà khí, vận hạn, đen đủi và đem lại những điều may mắn cho gia đạo.

Cũng từ vị mặn của muối, người ta lập luận đó là biểu tượng của tình cảm thắm thiết, mặn nồng, gắn kết, đồng cảm cộng khổ trong bất kì hoàn cảnh nào, đúng như câu ca dao quen thuộc: “Tay nâng chén muối, đĩa gừng/ Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”.

May - rủi, đó là ý niệm tâm linh, chẳng thể phân định. Bởi lẽ, cũng sự việc đó diễn ra, người cho nó là rủi thì là rủi, người thấy nó may thì là may, nhiều người sẽ tặc lưỡi: “Trong cái rủi lại có cái may”. Nhưng ở chiều kích nào, tôi đều thấy, tục mua muối đầu năm của người Việt thực sự hàm chứa rất nhiều ý nghĩa ngoài sự may - rủi đơn thuần.

Đầu năm mua muối như gửi một lời động viên, lời chúc đến người diêm dân đã ngày qua ngày trầm mình dưới nắng gắt để sống trọn với nghề.

Đầu năm mua muối để vị mặn ấy nhắc nhở mình cuộc sống có nhiều điều không dễ dàng, phải học cách trưởng thành và mạnh mẽ bước tiếp.

Và rồi, đầu năm mua muối như cách để “kích cầu”, chuẩn bị tốt “hành trang tinh thần” bước vào những ngày sống và làm việc hết mình, từng bước gặt hái thành công...

Hoàng Linh