Dạy chữ gắn với dạy người

ĐBP - Trong bối cảnh xã hội phát triển nhanh, tri thức nhân loại ngày càng mở rộng, việc dạy chữ, dạy nghề cho học sinh vẫn là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục. Tuy nhiên, chỉ trang bị kiến thức văn hóa thôi là chưa đủ. Một con người toàn diện cần được rèn luyện để biết ứng xử, làm chủ cảm xúc, biết tự lập, sống có trách nhiệm và biết yêu thương. Nhận thức sâu sắc điều đó, thời gian qua, ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh luôn đặc biệt chú trọng phương pháp giáo dục “dạy chữ gắn với dạy người”, coi đây là nền tảng quan trọng hình thành nhân cách, giúp các em tự tin, chủ động và linh hoạt trong cuộc sống.

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, tình trạng bạo lực học đường, học sinh chán học, thậm chí tự tử vì áp lực tâm lý ngày càng gia tăng. Không ít học sinh sống khép kín, thu mình trong thế giới ảo, thiếu kỹ năng giao tiếp, thiếu bản lĩnh ứng phó với khó khăn, không biết giải quyết xung đột hay kiềm chế cảm xúc. Theo phân tích từ các tổ tư vấn tâm lý học đường, nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kỹ năng mềm - thiếu khả năng nhận thức, ứng xử và làm chủ bản thân trong những tình huống thường nhật.

Tại tỉnh Điện Biên, nhiều năm qua, các trường học đã cụ thể hóa nội dung này bằng những hoạt động phong phú, thiết thực. Ở các trường phổ thông dân tộc nội trú, nơi phần lớn học sinh xa nhà, việc rèn luyện kỹ năng tự lập, kỹ năng sinh hoạt tập thể và tinh thần trách nhiệm được xem là trọng tâm. Học sinh được khuyến khích tự xây dựng nội quy phòng ở, phân công công việc vệ sinh, chăm sóc khu nội trú. Các em lớp trên hướng dẫn, giúp đỡ học sinh lớp dưới trong học tập, sinh hoạt, qua đó hình thành tinh thần tương trợ, đoàn kết và tự giác. Giáo viên lồng ghép nhiều kỹ năng thiết yếu như: Kỹ năng từ chối, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước các nguy cơ xâm hại hay lôi kéo tiêu cực, giúp học sinh biết tự bảo vệ và ứng xử phù hợp với hoàn cảnh sống.

Nhiều trường đã tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, hội thi nhằm tạo môi trường “học mà chơi, chơi mà học”. Ngày 16/10, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên số 1 tổ chức chương trình ngoại khóa “Sức khỏe sinh sản vị thành niên - Hành trang cho tương lai” với nhiều tiết mục văn nghệ, tiểu phẩm và phần thi tương tác giàu ý nghĩa, thu hút học sinh tham gia.

Giáo viên Trường PTDTBT Tiểu học Mường Mươn, xã Mường Pồn hướng dẫn học sinh cách gấp chăn, màn, nền nếp sinh hoạt tập thể.

Thông qua những câu chuyện, tình huống và đối thoại trực tiếp, học sinh được trang bị kiến thức, kỹ năng giao tiếp, biết yêu thương, tôn trọng bản thân và người khác, hiểu rõ hơn về những thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì. Cô Phạm Thúy, Giám đốc Trung tâm cho biết: “Buổi ngoại khóa giúp học viên hiểu biết hơn về sức khỏe sinh sản vị thành niên đồng thời bồi đắp kỹ năng sống, khả năng giao tiếp, tự tin thể hiện bản thân, đúng với phương châm “Học để biết - Học để làm - Học để chung sống - Học để tự khẳng định mình”.

Đặc biệt, tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT Nà Hỳ, nơi đa phần học sinh đến từ vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế khó khăn, việc giáo dục kỹ năng mềm được triển khai bài bản, sáng tạo và phù hợp với thực tiễn. Nhà trường thường xuyên tổ chức các hoạt động rèn luyện kỹ năng tự lập, kỹ năng quản lý thời gian, sử dụng điện nước an toàn, vệ sinh cá nhân và bảo vệ môi trường sống.

Theo thầy giáo Nguyễn Văn Tập, Hiệu trưởng nhà trường thì học sinh còn tham gia trồng và chăm sóc cây xanh, vườn rau, dọn dẹp khuôn viên. Thông qua đó hình thành tinh thần lao động, tính tiết kiệm, ý thức bảo vệ môi trường và trách nhiệm cộng đồng. Mỗi lớp đều có nhiệm vụ cụ thể trong công tác vệ sinh, chăm sóc cảnh quan, giúp học sinh hình thành thói quen ngăn nắp, gọn gàng, biết tôn trọng thành quả lao động và rèn luyện tinh thần kỷ luật.

Song song với hoạt động trong trường, nhiều chương trình ngoại khóa khác được tổ chức như: Giao lưu tiếng Việt, giao lưu Toán học tuổi thơ, vẽ tranh theo chủ đề, tìm hiểu an toàn giao thông, tham quan bảo tàng, viếng nghĩa trang liệt sĩ... Những hoạt động giàu tính trải nghiệm giúp học sinh rèn luyện sự tự tin, tinh thần tập thể, bồi đắp tình yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc và thái độ sống tích cực. Nhờ đó, chất lượng học tập và phong trào hoạt động của nhiều trường học trong tỉnh có chuyển biến rõ nét, học sinh mạnh dạn trong giao tiếp, chủ động hơn trong học tập và sinh hoạt.

Giáo dục kỹ năng cho học sinh, xét đến cùng, chính là trang bị cho thế hệ trẻ “chiếc chìa khóa mềm” để bước vào đời - đó là khả năng thích ứng, hợp tác, sáng tạo và tự chủ. Một học sinh có kỹ năng sống tốt sẽ biết tự bảo vệ mình, biết quan tâm người khác, biết sống có mục tiêu và khát vọng. Mỗi ngôi trường trở thành môi trường rèn luyện toàn diện, nơi học sinh không chỉ được học chữ mà còn được học cách làm người, biết sống nhân ái và có trách nhiệm hơn.

Bài, ảnh: Hà Linh