Dạy con điều này, cả đời sau cha mẹ không phải hối tiếc, con cái sống hạnh phúc hơn

Lòng biết ơn không chỉ là phép lịch sự cơ bản mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng nhân cách cao đẹp. Nó giúp chúng ta tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh, dẫn đến một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh hơn.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người biết ơn thường sống hạnh phúc hơn.

Theo Tạp chí Sức khỏe Harvard, hành vi biết ơn giúp con người có cảm xúc tích cực hơn, cơ thể khỏe mạnh hơn, khả năng thích ứng mạnh mẽ hơn và các mối quan hệ bền chặt hơn. Người biết ơn và người không biết ơn có thể sở hữu những thứ tương tự nhau (như nhà đẹp, gia đình hạnh phúc, sức khỏe tốt), nhưng người biết ơn sẽ trân trọng những gì mình có hơn, do đó họ thực sự tận hưởng cuộc sống và cảm thấy hạnh phúc hơn.

Ảnh minh họa

Hơn nữa, từ xa xưa, lòng biết ơn luôn được coi là một đức tính cao quý. Nhà triết học La Mã cổ đại Cicero từng nói: "Tôi mong mình có đủ mọi đức tính, nhưng điều tôi tôn sùng nhất vẫn là lòng biết ơn và hành động biết ơn. Lòng biết ơn không chỉ là đức tính cao quý nhất, mà còn là mẹ của mọi đức tính."

Việc hình thành thói quen biết ơn từ nhỏ sẽ nở hoa kết trái khi con lớn lên. Lòng biết ơn mang lại lợi ích ngay lập tức, đồng thời mở đường cho tương lai. Robert Emmons, chuyên gia nghiên cứu về lòng biết ơn, phát hiện: "Trong số những đứa trẻ 10 tuổi, những đứa trẻ biết ơn hơn thường hoạt động tích cực và hòa đồng hơn khi chúng 14 tuổi."

Với nhiều lợi ích như vậy, các bậc phụ huynh có lẽ đang tự hỏi: Làm thế nào để dạy con hình thành thói quen biết ơn từ nhỏ?

Dưới đây là những điều cha mẹ cần làm để nuôi dưỡng lòng biết ơn của trẻ.

5 việc cha mẹ cần làm để nuôi dưỡng lòng biết ơn của trẻ

1. Làm gương

Điều quan trọng nhất để hướng dẫn con nuôi dưỡng thói quen biết ơn là cha mẹ phải làm gương. Đây là phương pháp hiệu quả nhất mà cha mẹ có thể làm.

Tiến sĩ Robert A. Emmons, nhà tâm lý học nổi tiếng của Mỹ chỉ rõ: "Nghiên cứu về sự tương tác giữa cha mẹ và con cái cho thấy, yếu tố dự đoán tốt nhất liệu một đứa trẻ có lòng biết ơn hay không chính là thái độ biết ơn của cha mẹ, tức là xem gia đình có bầu không khí thể hiện lòng biết ơn hay không".

Vì vậy, làm gương cho con, khuyến khích con biết ơn, và khẳng định hành vi biết ơn của con là những cách tốt để giáo dục con. Đương nhiên, cha mẹ cũng cần nói lên cảm xúc biết ơn của mình trước mặt con, điều này rất quan trọng.

2. Bồi dưỡng thói quen nhỏ trước

Mỗi phẩm chất đều phải được rèn luyện liên tục, hình thành thói quen. Ban đầu thường là làm những việc rất nhỏ, và những việc nhỏ này là nền tảng để bồi dưỡng những phẩm chất cao quý hơn trong tương lai. Giống như tập cử tạ, bạn không thể nâng được 100 pound nếu không tập 10 pound trước; bồi dưỡng lòng biết ơn cũng vậy, nên bắt đầu từ những việc nhỏ, lâu dần tâm hồn này sẽ càng mạnh mẽ.

Cách đơn giản nhất để bắt đầu là kiên quyết yêu cầu con nói "Làm ơn" và "Cảm ơn" ngay từ khi còn rất nhỏ.

Ảnh minh họa

"Làm ơn" là viết tắt của "Nếu bạn vui lòng," tức là nói với con rằng con không có quyền muốn gì được nấy, mong muốn của con không tự động thành hiện thực. Đa phần là do người khác (thường là người lớn xung quanh), xuất phát từ lòng tốt, muốn đáp ứng mong muốn của con (dù chỉ là mong muốn nhỏ) mà hy sinh một chút.

Chúng ta phải dạy con hiểu rằng, con nhận được điều tốt là nhờ lòng nhân từ của người khác, chứ không phải vì người khác nợ con.

Rõ ràng, nói "cảm ơn" là một cách thể hiện lòng biết ơn. Dạy trẻ nói lời cảm ơn cũng là giáo dục con (ngay cả khi trẻ chưa hoàn toàn nắm bắt được khái niệm này) rằng việc phớt lờ ai đó chỉ vì họ không còn cần sự giúp đỡ của mình là không đúng. Trẻ phải hiểu rằng mình nên có sự đền đáp với những gì người khác làm cho mình.

Để trẻ hình thành thói quen biết ơn, bạn hãy yêu cầu con viết thư cảm ơn khi nhận được quà từ người thân, bạn bè. Khi viết thư, trẻ sẽ nghĩ đến công sức người tặng đã bỏ ra.

3. Dạy con lòng biết ơn - biết suy nghĩ cho người khác

Ngoài việc viết thư cảm ơn, có nhiều cách để giáo dục con biết suy nghĩ cho người khác, từ đó làm sâu sắc thêm nhận thức về lòng biết ơn.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, những bà mẹ thường xuyên trò chuyện với con về cảm xúc của người khác sẽ giúp con biết đặt mình vào vị trí của người khác và suy nghĩ thấu đáo hơn. Điều này rất quan trọng, vì thấu hiểu giúp con có thêm lòng trắc ẩn, từ đó biết ơn hơn. Nếu chúng ta hiểu được cái giá mà người khác phải trả để tặng quà hay giúp đỡ mình, chúng ta sẽ dễ dàng bày tỏ lòng biết ơn hơn.

Khái niệm thấu hiểu người khác là vô cùng quan trọng, bởi vì trẻ nhỏ (và hầu hết người lớn) thường mặc nhiên ưu tiên nhu cầu và mong muốn của bản thân (đây dường như là bản chất bẩm sinh). Emmons đã tìm ra ba phương pháp hiệu quả giúp trẻ nhận ra những "ân nhân" trong cuộc sống của mình:

Nghĩ xem ai là người đã tạo ra điều tốt đẹp: Nhắc nhở con rằng điều tốt không tự nhiên mà có, mà là do có người tạo nên.

Nghĩ về cái giá người khác đã trả: Hướng dẫn con suy nghĩ xem người mang lại lợi ích cho mình đã mất bao nhiêu thời gian, tiền bạc, hoặc đã hy sinh điều gì.

Nghĩ về sự hỗ trợ bên ngoài: Nhắc nhở con rằng ngoài nỗ lực của bản thân, liệu còn có ai khác đã giúp đỡ con hoàn thành bài tập hay báo cáo này không.

4. Phân biệt giữa "nhu cầu" và "mong muốn"

Tiến sĩ Amy Webb, chuyên gia Khoa học Phát triển Con người và Gia đình (chuyên gia dự báo tương lai của Mỹ), khuyên các bậc phụ huynh nên giải thích cho con sự khác biệt giữa nhu cầu (needs) và mong muốn (wants). Một bữa tối đủ dinh dưỡng là nhu cầu, thêm một miếng bánh ngọt là mong muốn. Nếu bạn không giải thích rõ, trẻ sẽ khó hiểu được sự khác biệt này.

Đương nhiên, trẻ càng lớn sẽ càng hiểu những khái niệm này, nhưng ngay cả khi còn nhỏ, cha mẹ cũng có thể giáo dục con. Khi con bắt đầu nói và đòi hỏi, cha mẹ kiên quyết yêu cầu con dùng từ ngữ chính xác, kết quả là con thường nói "Con muốn" chứ không phải "Con cần". Xin nhấn mạnh lại, việc phân biệt muốn và cần giúp giảm bớt ý thức quyền lợi cá nhân tự cho mình là trung tâm (điều dường như là bản năng tự nhiên của con người).

Cùng con tham gia hoạt động thiện nguyện

Đây là một cách tiếp cận toàn diện, bao gồm các điểm chính đã đề cập ở trên. Dẫn con cùng làm việc thiện có thể giúp con thấy được hành vi biết ơn là gì, đồng thời thúc đẩy con suy nghĩ về hoàn cảnh và nhu cầu của người khác.

Ảnh minh họa

Cha mẹ đưa con tham gia hoạt động công ích (dù quy mô nhỏ) có thể giúp con nhận ra rằng: Không chỉ nên mong đợi người khác đáp ứng nhu cầu của mình, mà quan tâm và giúp đỡ người khác mới là điều quan trọng hơn. Dù là làm tình nguyện, quyên góp cho tổ chức từ thiện, hay chỉ đơn giản là giúp đỡ người hàng xóm lớn tuổi, con sẽ nhận thức sâu sắc hơn về sự cần thiết của việc đóng góp cho xã hội. Trong quá trình làm việc thiện, trẻ sẽ nhớ lại (nếu cha mẹ gợi mở, trẻ sẽ hiểu rõ hơn) rằng mình cũng đã nhận được ơn huệ từ rất nhiều người, và lòng biết ơn sẽ tự nhiên nảy sinh.

Một số cha mẹ cảm thấy mệt mỏi và nản lòng khi muốn dạy con biết ơn mà con lại cố chấp. Nhưng điều này cực kỳ quan trọng đối với cha mẹ. Áp dụng những chiến lược trên có thể dần dần củng cố nhận thức biết ơn của con. Đây là một món quà vô giá mà cha mẹ dành cho con, và một ngày nào đó, con sẽ vì điều này mà biết ơn cha mẹ.

H.Anh