Đẩy mạnh chuyển đổi số trong phát triển metro: Nền tảng cho giao thông xanh đô thị

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong phát triển metro: Nền tảng cho giao thông xanh đô thị.

Hệ thống vé tự động mở đường cho trải nghiệm giao thông hiện đại

Không còn cảnh xếp hàng mua vé hay loay hoay chuẩn bị tiền lẻ, hành khách đi tàu Cát Linh-Hà Đông giờ đây đã có trải nghiệm hành trình hoàn toàn mới khi Hà Nội Metro đưa vào vận hành hệ thống kiểm soát vé tự động ứng dụng định danh điện tử, sinh trắc học và thanh toán không dùng tiền mặt. Tại cửa soát vé, thông tin hành khách được xác thực nhanh chóng qua QR, CCCD gắn chip hoặc nhận diện khuôn mặt, giúp việc di chuyển trở nên dễ dàng, không chờ đợi.

Hành khách đón nhận trải nghiệm mới trên chuyến tàu Metro Cát Linh-Hà Đông.

Chị Lê Thị Thủy (Hà Đông, Hà Nội), một hành khách quen thuộc, cho biết ban đầu chị khá bỡ ngỡ với hệ thống mới. Tuy nhiên, chỉ sau vài phút được hỗ trợ cài đặt ứng dụng Hà Nội Metro, định danh và liên kết thanh toán, mọi thao tác trở nên vô cùng thuận tiện.

“Tiện lợi hơn rất nhiều, không cần phải xếp hàng mua vé. Hệ thống nhận diện khuôn mặt rất nhanh, và cũng không lo bị người khác dùng thẻ của mình”, chị nói.

Còn chị Đào Thị Kim Ngân lại tỏ ra cực kỳ thích thú với trải nghiệm mới này, với công việc của chị thì việc sử dụng vé điện tử liên thông với tài khoản tạo ra sự tiện lợi rất lớn.

Việc nâng cấp hệ thống không chỉ thuận tiện cho hành khách mà còn giúp công tác quản lý, vận hành tối ưu hơn, nhờ kết nối đồng bộ với hệ thống xử lý sự cố, báo cháy và Trung tâm nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư (RAR) của Bộ Công an.

Đại tá Trần Hồng Phú, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06), Bộ Công an khẳng định: “Hà Nội Metro đã nâng cấp hệ thống thông tin, tuân thủ chặt chẽ tiêu chuẩn an ninh cấp độ 3. Tất cả cấu phần của hệ thống AFC đều được thẩm định và cấp chứng nhận an toàn".

Đại tá Trần Hồng Phú, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06), Bộ Công an.

Nâng cấp hạ tầng số, sẵn sàng mở rộng toàn mạng lưới

Việc vận hành hệ thống vé tự động nằm trong triển khai Kế hoạch 428 giữa Bộ Công an, Bộ Xây dựng và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, cùng với Quyết định 5316/QĐ-UBND về quy trình soát vé điện tử và sinh trắc học.

Từ ngày 20/8/2025 đến 18/11/2025, Hà Nội Metro đã thử nghiệm hệ thống đồng bộ trên tuyến 2A, thu hút gần 71.000 người đăng ký và hơn 344.000 lượt sử dụng. Đây là căn cứ quan trọng để chính thức áp dụng từ 5/12/2025.

Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Hà Nội Metro cho biết việc nâng cấp hệ thống AFC tuân thủ 3 nguyên tắc: Tận dụng tối đa hạ tầng cũ, tránh lãng phí; làm chủ phần mềm quản trị và dữ liệu; thay thế đầu đọc đa chuẩn, camera AI và nâng cấp máy tính công nghiệp để đáp ứng yêu cầu xác thực sinh trắc học và thanh toán không tiền mặt.

Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi đã hoàn thành nhiệm vụ trên tuyến Cát Linh-Hà Đông. Từ ngày 16/12 sẽ bắt đầu triển khai tại tuyến 3.1. Đến ngày 1/1/2026, dự kiến vận hành 30% cổng soát vé trên 8 ga tuyến 3.1 và đến 31/1/2026 sẽ hoàn tất nâng cấp toàn tuyến. Khi 2 tuyến kết nối tại ga Cát Linh, dữ liệu sẽ được hợp nhất để vận hành một hệ thống vé và một trung tâm quản trị chung".

Điều này mở đường cho chiến lược dài hạn: Liên thông toàn bộ mạng lưới đường sắt đô thị Hà Nội, đồng thời kết nối sang các phương thức vận tải công cộng khác như xe buýt và taxi.

Đo lường dấu chân carbon, thúc đẩy giao thông xanh

Trong chương trình nâng cấp AFC, Visa là đối tác tài trợ công nghệ và tư vấn triển khai. Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc quốc gia Visa Việt Nam-Lào nhấn mạnh vai trò then chốt của thanh toán không tiền mặt và sinh trắc học đối với đô thị xanh.

“Tham gia giao thông công cộng giúp giảm phát thải CO2. Khi kết hợp với thanh toán không tiếp xúc và sinh trắc học, tiện ích càng được mở rộng. Đây cũng là yếu tố thúc đẩy thành phố thông minh và giao thông xanh", bà Dung nói.

Visa đưa vào hệ thống metro Hà Nội chuẩn thanh toán EMV Contactless, được áp dụng rộng rãi trong giao thông công cộng thế giới. Điều này mang lại nhiều lợi ích: Tăng khả năng kết nối quốc tế, du khách có thể dùng thẻ Visa để đi metro như ở các quốc gia khác; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ trong hệ sinh thái dịch vụ quanh metro; đo lường dấu chân carbon, mỗi giao dịch thanh toán được tính toán lượng khí thải tiết kiệm, giúp hình thành “tài khoản carbon” cho người dùng.

Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc quốc gia Visa Việt Nam-Lào.

Hướng tới hệ sinh thái giao thông số hóa, thông minh, xanh

Việc đưa vào hoạt động hệ thống soát vé tự động tích hợp định danh điện tử, nhận diện sinh trắc học và thanh toán không tiền mặt đánh dấu bước tiến lớn của Hà Nội Metro trong quá trình chuyển đổi số.

Những kết quả nổi bật sau hơn 4 tháng triển khai: Hoàn thiện nâng cấp camera AI, đầu đọc đa chuẩn, server, bảo mật cấp độ 3; kết nối kỹ thuật với Trung tâm RAR, đồng bộ dữ liệu vé lên VneID; xây dựng ứng dụng bán vé điện tử trên App Store và Google Play; tích hợp các phương thức xác thực và thanh toán: QR, NFC, CCCD chip, sinh trắc học, thẻ ngân hàng, ví điện tử; tối ưu công tác vận hành, quản lý, giảm chi phí bảo trì và nhân lực; tạo tiền đề mở rộng ra toàn bộ tuyến 3.1 và các tuyến metro tương lai

Tầm nhìn xa hơn, Hà Nội Metro phối hợp Sở Xây dựng và các cơ quan liên quan đặt mục tiêu liên thông dữ liệu, vé điện tử và thanh toán giữa metro-xe buýt-taxi- các dịch vụ đô thị khác, tạo ra hệ sinh thái giao thông công cộng thông minh.

Từ câu chuyện một hành khách không còn phải xếp hàng mua vé, đến chiến lược đồng bộ hạ tầng dữ liệu, Hà Nội đang từng bước xây dựng hệ thống giao thông công cộng hiện đại, tiện lợi, an toàn và thân thiện môi trường.

Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng của ngành giao thông mà là điều kiện bắt buộc để bảo đảm tiến độ, an toàn, minh bạch và hiệu quả kinh tế của các dự án metro.

Metro không chỉ là công trình giao thông mà là động lực để hình thành đô thị hiện đại, thông minh và phát triển bền vững. Để làm được điều đó, chuyển đổi số cần được thúc đẩy đồng bộ từ quy hoạch, đầu tư, vận hành đến huy động nguồn lực. Trong bối cảnh các đô thị lớn của Việt Nam chuẩn bị bước vào giai đoạn đầu tư mạnh mẽ vào metro, việc lựa chọn hướng đi “chuyển đổi số trước, metro sau” sẽ quyết định thành công của giao thông xanh trong nhiều thập kỷ tới.

THU HÀ