Đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư phát triển vùng dân tộc thiểu số, miền núi

Nhiều kết quả khả quan kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo

Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của các địa phương; thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo nhanh, bền vững.

Tại Quảng Trị, những năm qua, nguồn lực đầu tư vào cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội vùng DTTS, miền núi được tập trung vào các lĩnh vực thiết yếu, như: đường giao thông, trường học, trạm y tế, hệ thống thủy lợi và nước sinh hoạt… Cơ cấu kinh tế vùng đồng bào DTTS và miền núi toàn tỉnh cũng có những chuyển biến tích cực.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Trần Huy phát biểu tại buổi giám sát. Ảnh: V. Quốc

Việc thực hiện mục tiêu theo Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình đã mang lại những kết quả hết sức ấn tượng tại địa phương. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS toàn tỉnh đã giảm từ 59,97%, tương ứng với 12.584 hộ xuống còn 36,47%, tương ứng với 8.132 hộ (giảm 23,5% so với năm 2022). Tính bình quân, tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS mỗi năm giảm được 7,8% (vượt xa so với mục tiêu giảm 3% mỗi năm mà Chương trình đặt ra).

Dự kiến đến cuối năm 2025, tỉnh Quảng Trị ước tính sẽ đạt và vượt 6/9 nhóm chỉ tiêu quan trọng của Chương trình, gồm: giảm tỷ lệ nghèo trong đồng bào DTTS hàng năm; tăng thu nhập bình quân đầu người trong giai đoạn 2021-2025; nhóm chỉ tiêu về giáo dục, nâng cao trình độ dân trí; nhóm chỉ tiêu về y tế, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân; nhóm chỉ tiêu về đào tạo nghề, tạo việc làm ổn định; nhóm chỉ tiêu về văn hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS.

Về nguồn vốn thực hiện Chương trình, tính từ năm 2022 đến ngày 28/2/2025, giá trị giải ngân đã đạt 710.726 triệu đồng trên tổng số 1.135.766 triệu đồng vốn được giao (tương đương 62,6%). Trong đó, vốn đầu tư phát triển đã giải ngân được 490.431/ 677.434 triệu đồng (đạt tỷ lệ 72,4%); vốn sự nghiệp đã giải ngân được 220.295/458.332 triệu đồng (đạt tỷ lệ 48,1%). Mặc dù tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư phát triển đạt khá cao nhưng tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp vẫn còn tương đối thấp. Đây là vấn đề cần được quan tâm, có giải pháp thúc đẩy trong thời gian tới.

Rõ định hướng thực hiện trong giai đoạn tiếp theo

Bên cạnh những kết quả đạt được, Đoàn giám sát cũng thẳng thắn chỉ rõ, việc triển khai Chương trình ở một số địa bàn chưa thực sự đồng bộ, hiệu quả mang lại còn chưa đồng đều giữa các vùng. Đặc biệt, nhiều vấn đề cốt lõi đối với đời sống của đồng bào DTTS như nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt… vẫn chưa được giải quyết một cách hiệu quả, bền vững.

Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Quảng Trị đang ngày càng khởi sắc. Ảnh: ITN

Một vấn đề đáng chú ý khác là mục tiêu giảm 50% số xã, thôn bản đặc biệt khó khăn (ĐBKK) đến nay vẫn chưa đạt được như kỳ vọng. Theo báo cáo, đến thời điểm hiện tại, mới chỉ có 2 xã Vĩnh Khê và Vĩnh Ô (vốn là các xã ĐBKK thuộc khu vực III) đã đạt chuẩn nông thôn mới và sẽ được xác định là xã khu vực I - không còn thuộc diện ĐBKK. So với tổng số 13 xã ĐBKK trong toàn tỉnh thì tỷ lệ mới đạt 15%...

Tại buổi làm việc, lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Quảng Trị kiến nghị các bộ, ngành Trung ương tiếp tục quan tâm, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách trong triển khai, thực hiện chương trình. UBND tỉnh chỉ đạo đẩy nhanh hơn nữa tiến độ thực hiện; đôn đốc các sở, ban, ngành liên quan phối hợp, hướng dẫn các địa phương xử lý kịp thời các nội dung còn vướng mắc.

Đoàn giám sát đề nghị, Sở Dân tộc và Tôn giáo thẳng thắn phân tích, làm rõ hơn các nguyên nhân, hướng khắc phục những tồn tại, hạn chế. Nhất là có giải pháp cụ thể thúc đẩy tiến độ giải ngân các nguồn vốn đã bố trí, bảo đảm sử dụng hiệu quả, đúng mục đích. Cùng với đó, phân tích, dự báo tình hình triển khai thực hiện Chương trình trong bối cảnh sáp nhập tỉnh; chuẩn bị các phương án chi tiết, cụ thể để sẵn sàng triển khai, thực hiện Chương trình trong giai đoạn 2026 – 2030.

Vĩnh Linh