ĐB Dương Trung Quốc: 40-50 năm nữa, thủy điện nhỏ có thể thành 'bom nổ chậm'

"Khi bàn đến cái lợi, cái hại của hệ thống thủy điện nhỏ, chúng ta mới bàn đến câu chuyện hôm nay thôi. Nhưng giả dụ 40, 50 năm nữa khi đã hết khấu hao, hết giá trị kinh tế, tất cả những công trình xây ở rừng sâu, núi thẳm này sẽ trở thành những quả bom nổ chậm", đại biểu Dương Trung Quốc nêu vấn đề trong phần tranh luận với Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh tại Quốc hội.

Đại biểu Dương Trung Quốc tranh luận tại Quốc hội.

Theo ông Dương Trung Quốc, các Bộ, ban ngành cần có tầm nhìn dài hạn về việc xây dựng và quản lý các công trình thủy điện nhỏ.

"Nguồn tài lực nào, nguồn nhân lực nào quản lý chúng. Tôi thấy ngay từ bây giờ khi xây dựng chúng ta phải thấy được kết cục nó như thế nào. Chắc chắn đó là di sản mà con cháu chúng ta phải lo", ông Dương Trung Quốc phát biểu.

"Cũng như một số loại năng lượng sạch, năng lượng tái tạo hiện nay, như ta thấy hàng vạn mét vuông pin điện mặt trời khi trở thành rác, không sử dụng nữa sẽ trở thành nguồn gây ô nhiễm thế nào. Tôi nghĩ ngay bây giờ Bộ Công Thương, ngành tài nguyên môi trường phải quan tâm đến, phải có chế tài bảo đảm chúng ta có nguồn lực giải quyết vấn đề hậu họa như thế".

Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh.

Chung quan điểm, bà Vũ Thị Lưu Mai - Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách - ĐBQH đoàn Hà Nội cho rằng, con người đang phá hủy mối quan hệ cộng sinh giữa con người và thiên nhiên.

"Thời gian qua tất cả chúng ta đều bàng hoàng đau xót trước sự ra đi của các lực lượng cứu hộ và người dân. Vẫn biết thiên tai vô thường và thiên nhiên là bất khả kháng, nhưng rõ ràng có nguyên nhân từ con người. Chúng ta đã và đang phá hủy mối quan hệ cộng sinh giữa con người và thiên nhiên, cái giá phải trả là quá đắt", vị nữ đại biểu cho biết.

Liên quan đến vấn đề thủy điện, theo Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, hiện cả nước có 429 đập thủy điện và các công trình thủy điện, trữ 56 tỉ m3 nước, công suất 20.000MW và là nguồn năng lượng quan trọng.

Do đó, việc khai thác thủy điện có mặt tích cực hay hạn chế, tùy thuộc vào quản lý, chính sách.

“Việc quản lý và khai thác được nguồn năng lượng tái tạo này như thế nào để đảm bảo giảm thiểu tác động đến môi trường và phát huy tối đa hiệu quả của nó là một nhiệm vụ rất quan trọng của đất nước. Thủy điện có cả những mặt tích cực và có cả những mặt hạn chế tùy thuộc vào sự quản lý và các chính sách để xử lý các vấn đề liên quan”, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết.

Ông Trần Tuấn Anh khẳng định thủy điện rất quan trọng cho đất nước: đóng góp nguồn điện, phát triển kinh tế xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, có vai trò tích nước để cắt giảm và điều tiết lũ. Ngoài ra là giúp phát triển các khu vực kinh tế xã hội của địa phương.

“Ngoài chức năng phát điện thì các hồ chứa nước của các đập thủy điện còn có tác dụng để đóng góp vào tích nước, cắt giảm và điều tiết lũ cũng như phục vụ cho nhu cầu phát triển khác của các địa phương”, Bộ trưởng Công Thương nói.

Tuy vậy, người đứng đầu Bộ Công Thương cũng thừa nhận những tác động tiêu cực của thủy điện đến môi trường.

"Chúng ta không phủ nhận tác động tiêu cực của thủy điện đến vấn đề môi trường như đất, nước, khí hậu cũng như đời sống dân sinh. Như chúng tôi đã báo cáo, đây là vấn đề tổng thể, tùy thuộc vào cách thức của con người trong cách khai thác nguồn lực thiên nhiên, tài nguyên thiên nhiên. Đó là những tác động đến dòng chảy, địa chất, đất trong khu vực, đến các nguồn lợi thủy sản", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Quản lý thủy điện nhỏ hợp lý được xem là một trong những biện pháp để hạn chế tác động của con người đến thiên nhiên, giảm tác hại của thiên tai. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hôm 2/11 cũng nhắc đến vấn đề này trong thảo luận tổ về tình hình kinh tế-xã hội.

Ngọc Anh- Đào Bích