ĐBQH đề nghị chấm dứt ưu đãi nếu dự án vi phạm, chậm triển khai

Chiều 11/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi); Dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi).

Tham gia thảo luận, góp ý tại tổ, đại biểu Sùng A Lềnh (đoàn Lào Cai) cho rằng, việc sửa đổi Luật Đầu tư là yêu cầu cấp thiết, nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW và Kết luận số 66-KL/TW về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, bảo đảm thống nhất với các luật có liên quan như Đất đai, Đấu thầu, Quy hoạch và Bảo vệ môi trường.

Theo đại biểu tỉnh Lào Cai, dự thảo có nhiều điểm mới quan trọng như: Thu hẹp diện chấp thuận chủ trương đầu tư, đẩy mạnh phân cấp - hậu kiểm, cắt giảm điều kiện kinh doanh, bổ sung ưu đãi đặc biệt và thiết lập cơ sở dữ liệu quốc gia về đầu tư. Từ đây, đại biểu Sùng A Lềnh đề cập đến ngành, nghề đầu tư kinh doanh và danh mục ngành, nghề có điều kiện (Điều 7 và Phụ lục IV).

Đại biểu Sùng A Lềnh cho rằng, quy định hiện nay chưa làm rõ hình thức thể hiện điều kiện (giấy phép, chứng chỉ, vốn pháp định, tiêu chuẩn năng lực...) và chưa có tiêu chí rủi ro công cộng làm căn cứ duy trì hoặc bãi bỏ điều kiện. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung khoản quy định rõ hình thức thể hiện điều kiện đầu tư kinh doanh, đồng thời yêu cầu Chính phủ khi ban hành nghị định phải kèm theo báo cáo đánh giá tác động và mức độ rủi ro công cộng, bảo đảm tính khách quan, minh bạch khi rà soát, cắt giảm ngành nghề.

Về ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt (Điều 18), dự thảo Luật quy định chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt, nhưng chưa có cơ chế đánh giá, giám sát và công khai hiệu quả thực hiện ưu đãi. Trong khi đó, thực tiễn cho thấy nhiều dự án được hưởng ưu đãi lớn nhưng không đạt mục tiêu cam kết về tiến độ, việc làm, chuyển giao công nghệ, hoặc hiệu quả lan tỏa.

Vì vậy, đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị Ban soạn thảo cần bổ sung thêm một khoản quy định về cơ chế đánh giá định kỳ hiệu quả của chính sách ưu đãi đầu tư; trường hợp dự án không đạt mục tiêu, chậm triển khai hoặc vi phạm điều kiện ưu đãi, cơ quan có thẩm quyền quyết định thu hồi, điều chỉnh hoặc chấm dứt ưu đãi; kết quả đánh giá được công khai trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về đầu tư. Quy định này giúp tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, đồng thời bảo đảm nguồn lực ưu đãi được sử dụng hiệu quả, đúng mục tiêu chính sách.

Về đầu tư thành lập tổ chức kinh tế (Điều 20), dự thảo Luật quy định nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế trước khi có dự án đầu tư, nếu đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường. Đại biểu Sùng A Lềnh cho rằng, cần làm rõ hơn về giai đoạn áp dụng điều kiện; “điều kiện tiếp cận thị trường” (trước khi thành lập) phải được phân biệt với “điều kiện hoạt động” (sau khi thành lập). Ngoài ra, cần thực hiện kiểm soát việc sử dụng đất của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Vì vậy, đại biểu tỉnh Lào Cai đề nghị ban soạn thảo cần nghiên cứu quy định rõ điều kiện tiếp cận thị trường áp dụng tại giai đoạn đăng ký thành lập; sau khi thành lập, nhà đầu tư thực hiện như nhà đầu tư trong nước, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, dự thảo quy định Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án có “cơ chế, chính sách đặc thù” sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý, đại biểu Sùng A Lềnh cho rằng cụm từ “cơ chế, chính sách đặc thù” chưa có nội hàm pháp lý cụ thể, không xác định rõ ranh giới áp dụng, chủ thể đề xuất và thời hạn thực hiện. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cần xem xét bổ sung định nghĩa cụ thể tại Điều 3 (Giải thích từ ngữ), xác định rõ “cơ chế, chính sách đặc thù” là gì để có sự thống nhất trong việc xác định thẩm quyền và trách nhiệm trong triển khai thực hiện.

Thiên Tuấn