ĐBQH kiến nghị giao cơ quan chuyên ngành chủ trì hợp phần đặc thù về công tác dân tộc

Thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn 2026-2035, nhiều đại biểu Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm tính đặc thù, liên tục và không gián đoạn trong quản lý nhà nước về công tác dân tộc.

Đồng thời, đại biểu kiến nghị về việc giao bộ chuyên ngành chủ trì hợp phần đặc thù để nâng cao hiệu quả thực thi chính sách.

Đại biểu Phạm Thị Kiều (đoàn Lâm Đồng). Ảnh: Quốc hội

Phát biểu tại tổ, đại biểu Phạm Thị Kiều (đoàn Lâm Đồng) cho biết bà “thống nhất với tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư chương trình”.

Theo đại biểu, việc tích hợp là sự kế thừa 3 chương trình mục tiêu quốc gia đã triển khai thời gian qua và đạt nhiều kết quả quan trọng. Bộ mặt nông thôn đổi mới, đời sống kinh tế - xã hội của đồng bào dân tộc thiểu số chuyển biến tích cực, công tác giảm nghèo có nhiều tiến bộ.

Tuy nhiên, bà nhấn mạnh 4 vấn đề cần làm rõ khi thiết kế chương trình tích hợp.

Vấn đề thứ nhất là cần xác định rõ mục tiêu, cấu trúc và phạm vi riêng của hợp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, bảo đảm phản ánh đúng tính đặc thù.

Vấn đề thứ hai là bảo đảm kế thừa đầy đủ các nhiệm vụ quan trọng của giai đoạn 2021-2025 và tinh thần của các chính sách tiền đề. Đây đều là những chính sách đã được sàng lọc và tích hợp vào Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 theo Nghị quyết của Quốc hội khóa 14.

Thứ ba, việc phân bổ vốn phải dựa trên mức độ khó khăn thực tế, ưu tiên các địa bàn đặc biệt khó khăn; tuyệt đối tránh cơ chế “chia đều”.

Thứ tư, cơ quan làm công tác dân tộc cần được giao vai trò đầu mối tổ chức thực hiện hợp phần đặc thù nhằm bảo đảm tính liên tục trong quản lý nhà nước, tránh gián đoạn chính sách. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo tính kế thừa, xuyên suốt, củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc thiểu số và tiếp tục phát huy hiệu quả chính sách dân tộc trong giai đoạn 2026-2035.

Nữ đại biểu tỉnh Lâm Đồng kiến nghị cần quy định rõ trong báo cáo chủ trương đầu tư chương trình như sau: Giao bộ chuyên ngành quản lý nhà nước về dân tộc chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức thực hiện hợp phần 2 để tổ chức triển khai thực hiện chính sách về dân tộc được liên tục. Việc này sẽ phát huy hiệu quả cao nhất, tránh gián đoạn chính sách dân tộc như Thông báo số 4665 ngày 27/11 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bà cũng kiến nghị ghi rõ trong nghị quyết của Quốc hội (đề nghị bổ sung khoản 1 Điều 2 của nghị quyết) nội dung: Bộ Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan đầu mối theo quy định của Luật Đầu tư công, ban hành cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì, phối hợp với các bộ ngành hữu quan, tổ chức thực hiện hợp phần 2 về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Cơ quan làm công tác dân tộc phải giữ vai trò đầu mối

Phát biểu tại tổ, đại biểu Vi Văn Sơn (đoàn Nghệ An) trình bày 4 nhóm vấn đề, trong đó nhấn mạnh đặc thù và mức độ khó khăn vượt trội của chương trình dành cho vùng DTTS&MN.

Đại biểu đồng tình với đánh giá của Chính phủ về kết quả 3 chương trình mục tiêu giai đoạn vừa qua và nhất trí việc tích hợp nhằm “giảm đầu mối quản lý, giảm thủ tục hành chính, tăng phân cấp, phân quyền cho địa phương”.

Đại biểu Vi Văn Sơn (đoàn Nghệ An). Ảnh: Quốc hội

Là người trực tiếp làm ở lĩnh vực này, đại biểu nhận thấy việc thiết kế 2 hợp phần là hợp lý vì tính đặc thù không thể tích hợp vào chương trình khác. Trong đó, hợp phần 1 hướng vào mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững, sử dụng chủ yếu nguồn lực địa phương và xã hội hóa, ngân sách Trung ương chỉ giữ vai trò thứ yếu; hợp phần 2 là hợp phần đặc thù, tập trung vào vùng DTTS&MN - nơi khó khăn nhất của cả nước.

"Tôi đồng tình quan điểm của Chính phủ là tạo 'cú hích' phát triển. Theo tôi, chúng ta cần ưu tiên nguồn lực cho khu vực này. Trong đó, ngân sách Trung ương phải giữ vai trò quyết định, trong điều kiện địa phương không thể cân đối, khả năng đối ứng thấp" - đại biểu Sơn cho hay.

Đại biểu đề nghị phân định rõ nguồn lực từng hợp phần, không để chung một con số tổng nguồn lực. Ông cũng đề nghị Chính phủ bố trí ngân sách Trung ương ít nhất bằng giai đoạn 2021-2025 (104.000 tỷ đồng, cân đối cho cả chi phát triển và sự nghiệp với tỷ lệ khoảng 50-50). Trong khi đó, dự kiến giai đoạn mới chỉ khoảng 100.000 tỷ đồng.

Đồng quan điểm với đại biểu Phạm Thị Kiều, đại biểu Vi Văn Sơn đề nghị quy định rõ trong dự thảo nghị quyết giao cơ quan chủ trì hợp phần 1 là Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan chủ trì hợp phần 2 là Bộ Dân tộc và Tôn giáo. Bởi, theo ông Sơn, việc này đúng với thực tiễn lâu nay, khi chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS&MN do Bộ Dân tộc và Tôn giáo tham mưu triển khai.

Ông cho rằng Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Dân tộc và Tôn giáo xây dựng cơ chế quản lý, quy định phân bổ vốn.

“Dự thảo hiện chưa có nội dung phối hợp này, cần được bổ sung” - đại biểu nêu rõ.

Thành Huế