ĐBQH Lâm Đồng đề nghị điều chỉnh quy hoạch khoáng sản, gỡ khó cho các địa phương

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, Đoàn ĐBQH Lâm Đồng góp ý thảo luận tại hội trường

Tham gia phát biểu tại hội trường, ĐBQH chuyên trách Trịnh Thị Tú Anh, Đoàn Lâm Đồng đồng tình cao với việc bổ sung Chương riêng về đất hiếm trong dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản (sửa đổi). Đây là bước hoàn thiện pháp lý đúng thời điểm, phù hợp với bối cảnh thế giới đang cạnh tranh mạnh mẽ về vật liệu chiến lược, năng lượng tái tạo và chuỗi cung ứng công nghệ cao.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, đất hiếm là nền tảng của bán dẫn, xe điện, quốc phòng, thiết bị y tế và nhiều ngành mũi nhọn. Việc xác định đất hiếm là tài nguyên đặc biệt quan trọng cần được quản lý thống nhất ở cấp quốc gia, là định hướng hoàn toàn phù hợp với yêu cầu phát triển dài hạn của đất nước.

Đại biểu cho rằng luật cần khẳng định nguyên tắc quản lý tài nguyên đất hiếm trên nền tảng khoa học và kiểm soát rủi ro nghiêm ngặt, trong đó yêu cầu về môi trường phải được đặt ở mức cao nhất; đồng thời, phải đặt ra các ngưỡng an toàn kỹ thuật bắt buộc và yêu cầu về phục hồi môi trường sau khai thác ngay từ giai đoạn cấp phép. Chỉ những doanh nghiệp có năng lực công nghệ, năng lực tài chính và hệ thống quản trị môi trường đạt chuẩn quốc tế mới được phép tham gia.

Đại biểu đề nghị cần nhấn mạnh vai trò giám sát độc lập của cơ quan an toàn bức xạ và hạt nhân quốc gia trong toàn bộ chuỗi hoạt động tuyển – tách – chế biến đất hiếm, từ thẩm định công nghệ, đánh giá rủi ro, kiểm tra hiện trường, đến giám sát xử lý chất thải và phục hồi môi trường.

Đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ chính trị, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, đại biểu Quốc hội Lâm Đồng cùng các ĐBQH Lâm Đồng tham dự Kỳ họp thứ 10

Đại biểu cũng cho rằng đối với một tài nguyên chiến lược đặc biệt như đất hiếm, yêu cầu bảo đảm quốc phòng và an ninh quốc gia phải được đặt ở mức cao hơn so với các loại khoáng sản thông thường. Đất hiếm gắn với các ngành công nghiệp trọng yếu, có ảnh hưởng lớn đến chuỗi cung ứng vật liệu công nghệ cao và an ninh năng lượng, vì vậy mọi dự án thăm dò, khai thác tại những khu vực nhạy cảm đều cần được đánh giá kỹ lưỡng về mặt an ninh.

Đại biểu đề xuất bổ sung khoản 5 vào điều 85d: Trước khi trình hồ sơ cấp giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản đất hiếm tại các khu vực nhạy cảm hoặc khu vực liên quan đến quốc phòng, an ninh, bắt buộc phải có ý kiến thẩm định bằng văn bản của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an về các nội dung liên quan đến bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Đây là biện pháp cần thiết để bảo đảm quản lý thống nhất tài nguyên chiến lược, đồng thời phòng ngừa rủi ro liên quan đến chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia.

Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Đặc biệt, đại biểu nhấn mạnh và mong muốn chuyển tải kiến nghị trực tiếp của cử tri tỉnh Lâm Đồng. Hiện nay, theo Quyết định 866 về phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Nghị quyết số 81/2023/QH15 về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 -2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã tạo ra sự xung đột với thực tiễn tại địa phương.

Một số khu vực trong tỉnh đang được khoanh định cho mục tiêu khai thác bô xít và titan, dẫn đến sự chồng lấn với các dự án hạ tầng thiết yếu cũng như những khu vực dân cư đã ổn định. Việc này tạo ra khó khăn trong sử dụng đất cho các công trình trọng điểm, ảnh hưởng đến sản xuất, sinh kế và quyền tiếp cận đất đai của người dân.

Vì vậy, sau khi Quốc hội thông qua Luật Quy hoạch và Luật Địa chất và Khoáng sản, Nghị quyết về quy hoạch tổng thể quốc gia tại kỳ họp lần này, đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét, rà soát và điều chỉnh Quyết định 866 để bảo đảm phù hợp với khuôn khổ pháp lý mới, đồng thời tạo sự ổn định cho Lâm Đồng trong phát triển kinh tế – xã hội.

Nguyệt Thu