ĐBQH lo các trường tận thu để bù vào khoản tiền miễn học phí

Nội dung trên được đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) nhấn mạnh tại buổi thảo luận về dự thảo nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi, diễn ra sáng nay (16/6).

Đại biểu nhấn mạnh, chính sách miễn học phí thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với thế hệ tương lai, là sự đầu tư chiến lược vào con người - yếu tố trung tâm của mọi sự phát triển.

Tuy nhiên, nữ đại biểu băn khoăn, việc miễn học phí vô tình tạo áp lực tài chính đè nặng lên các khoản chi cho hoạt động chuyên môn, cơ sở vật chất, trang thiết bị, hay thậm chí ảnh hưởng đến chế độ đãi ngộ cho giáo viên. Những trường học ở khu vực khó khăn, vốn đã thiếu thốn, sẽ càng khó khăn hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư để cải thiện điều kiện giảng dạy và học tập.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh phát biểu sáng nay.

Từ những băn khoăn trên, nữ đại biểu quan ngại làm phát sinh các khoản thu "tự nguyện" không đúng quy định. "Thực tế chứng minh, khi một khoản thu bị loại bỏ, sẽ xuất hiện các hình thức khác để bù đắp thiếu hụt tài chính, thông qua các loại quỹ "tự nguyện" hoặc các khoản đóng góp không minh bạch. Điều này không chỉ gây bức xúc trong phụ huynh mà còn làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp của chính sách miễn học phí”, bà Trịnh Thị Tú Anh nói.

Từ đó, đại biểu kiến nghị cần có chiến lược tài chính tổng thể và dài hạn, không chỉ tập trung vào bù đắp học phí mà còn phải đảm bảo đủ nguồn lực cho việc đầu tư phát triển hạ tầng giáo dục.

Đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, phân cấp và tự chủ đi đôi với kiểm soát chặt chẽ. Điều này bao gồm phân cấp mạnh mẽ hơn cho các địa phương và nhà trường trong quản lý tài chính, cho phép họ chủ động sử dụng ngân sách được giao một cách hiệu quả.

Cùng với đó, cần xây dựng quy định rõ ràng, minh bạch về các khoản thu ngoài học phí (nếu có), kiểm soát chặt chẽ các khoản thu "tự nguyện", nghiêm cấm mọi hình thức lạm thu dưới danh nghĩa tự nguyện.

Ủng hộ chính sách miễn học phí, song đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu cho hay, tại các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, khoản thu học phí vẫn là một trong những nguồn thu quan trọng, trực tiếp phục vụ cho hoạt động chi thường xuyên của nhà trường, đặc biệt là các khoản chi liên quan đến hỗ trợ giảng dạy, chăm sóc học sinh, duy tu cơ sở vật chất, bổ sung thiết bị dạy học, trả thù lao cho một số bộ phận hợp đồng ngoài biên chế…

Nếu thực hiện miễn học phí theo nghị quyết này, đồng nghĩa với việc nguồn thu đó không còn nữa. Trong nghị quyết nêu rõ kinh phí thực hiện chính sách này do ngân sách Nhà nước bảo đảm theo các quy định hiện hành và giao Chính phủ chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện.

Đặc biệt, theo dự thảo, nghị quyết sẽ có hiệu lực từ năm học tới, tức là từ tháng 9/2025 nên thời gian chuẩn bị không còn dài. Việc ngân sách nhà nước cấp bù cho khoản miễn học phí như thế nào để các cơ sở giáo dục công lập hoạt động ổn định, bảo đảm chất lượng giáo dục, không làm ảnh hưởng tới quyền lợi của học sinh cũng như điều kiện làm việc, giảng dạy của đội ngũ nhà giáo ngay từ đầu năm học là việc cần khẩn trương làm ngay.

Nữ đại biểu đề nghị Chính phủ khẩn trương ban hành các phương án, hướng dẫn, cơ chế cấp bù kinh phí cho các cơ sở giáo dục, bảo đảm để khi nghị quyết có hiệu lực thì việc tổ chức thực hiện diễn ra thuận lợi, thông suốt ngay từ đầu năm học mới.

Hà Cường