ĐBQH: Phải để học sinh đến trường cảm thấy phấn khởi, hấp dẫn

Sáng 25/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 – 2035.

Còn trường học xuống cấp, học sinh phải xắn quần lội nước

Tham gia nêu ý kiến, ĐBQH Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đồng tình với sự cần thiết phải triển khai chương trình mục tiêu về giáo dục.

Theo ông, muốn có một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và đạt được các chuẩn quốc tế thì cần bảo đảm các điều kiện, trước hết là cơ sở vật chất, đủ để đáp ứng cho hoạt động dạy và học.

Chúng ta đặt mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non, nhưng khó khăn lớn nhất hiện nay là thiếu cơ sở dạy học cho bậc mầm non.

"Chương trình đặt ra yêu cầu bảo đảm đủ trường lớp từ mầm non đến phổ thông, đây là những yếu tố cốt yếu và cơ bản nhất để đạt mục tiêu", ông Cường nói.

Chúng ta cũng đặt mục tiêu về giáo dục nghề nghiệp: Phải nâng cao trình độ, đạt chuẩn quốc tế. Để đạt chuẩn quốc tế hoặc chuẩn khu vực, thiết bị phục vụ thực hành nghề nghiệp cũng phải đạt chuẩn và hiện đại.

Theo đại biểu, nếu dạy học xong mà thực hành trên thiết bị lạc hậu thì người học ra thực tế sẽ không thể tiếp cận máy móc thiết bị của doanh nghiệp. Do vậy, cần đầu tư, trang bị để các cơ sở dạy nghề được tiếp cận điều kiện hiện đại nhất.

ĐBQH Hoàng Văn Cường (Ảnh: Cao Hoàng).

Chương trình gồm 5 cấu phần dự án, trong đó 3 cấu phần tập trung đầu tư cơ sở vật chất từ giáo dục mầm non, phổ thông, đến giáo dục nghề nghiệp và đại học, nhằm tạo lập cơ sở vật chất đủ điều kiện khang trang, hiện đại.

"Tôi mong rằng với chương trình này, khi đến các vùng, các địa phương, cơ sở khang trang nhất phải là cơ sở của giáo dục. Nếu đến địa phương trường học sạch sẽ, khang trang, đẹp thì chắc chắn giáo dục ở địa phương đó sẽ tốt lên. Làm sao học sinh đến trường phải cảm thấy phấn khởi, hấp dẫn, mong muốn được đến trường, có môi trường học tập tốt nhất", ông Cường nói.

Đại biểu cũng chia sẻ, trong thực tế, đặc biệt khi đến Đồng bằng sông Cửu Long hoặc miền núi, e ngại có những nơi học sinh phải xắn quần lội qua đoạn ngập mới vào được trường.

Cảnh quan trường học nhiều nơi không khang trang, thậm chí rêu mốc, xuống cấp, không tạo được sự phấn khởi cho học sinh khi đến trường.

"Trường học phải là không gian thu hút người học. Vì vậy, với 3 cấu phần đầu tư cơ sở vật chất, sẽ tạo ra được những cơ sở giáo dục thực sự là nơi học sinh mong muốn đến và có đầy đủ điều kiện học tập", ông Cường nói.

Ông cũng đề nghị ưu tiên nguồn kinh phí cho việc nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên, bởi máy móc dù hiện đại đến đâu cũng sẽ vô nghĩa nếu người vận hành không đủ năng lực.

"Phải xóa trường tạm cho học sinh"

Cuối phiên thảo luận tổ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục bám rất sát để thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đã ban hành.

Để thực hiện được Nghị quyết 71, theo Bộ trưởng cần rất nhiều việc, trong đó chương trình mục tiêu quốc gia là một trong những biện pháp, công cụ quan trọng hàng đầu. Bộ cũng có kế hoạch cụ thể để triển khai.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn (Ảnh: Cao Hoàng).

Với ba nhóm nhiệm vụ về phát triển và hiện đại hóa hạ tầng, theo Bộ trưởng vấn đề về con người quyết định chất lượng giáo dục đó là con người, là nhà giáo. Đặc biệt các nội dung dạy và học chuyên môn thì cũng được tập trung và quán triệt.

Đối với chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng cho hay với tính chất của chương trình đầu tư công, hợp phần nhiều nhất thường dồn cho hạ tầng.

Trong đó, có rất nhiều việc lớn như phấn đấu đến năm 2030 kiên cố hóa hết các trường học, đây là một mục tiêu rất lớn. Hiện nay còn 13% trường học tạm.

"Đã cơ bản kiên cố xóa được nhà tạm cho dân, nhưng dứt khoát cũng phải xóa trường tạm cho học sinh", Bộ trưởng nói và cho biết 13% trường tạm là bình quân cả nước nhưng chỉ tập trung ở một số tỉnh khó khăn.

Thậm chí, có những tỉnh khó khăn, tỉ lệ trường lớp học chưa kiên cố còn đến hơn 40%, tập trung chủ yếu ở cơ sở giáo dục mầm non và tiểu học.

Do đó, mục tiêu đặt ra của chương trình là bằng cả nguồn vốn Nhà nước, nguồn Trung ương và địa phương, huy động cả nguồn lực xã hội và nhiều biện pháp khác bằng mọi cách phải ưu tiên xóa trường tạm cho học sinh.

Cùng với đó là các mục tiêu cấp bách trong việc đủ cơ sở vật chất để có thể thực hiện được chương trình giáo dục phổ thông phát triển toàn diện học sinh.

"Đặc biệt là những yêu cầu mới về giáo dục STEM, ngoại ngữ, công nghệ thông tin… thì càng cần điều kiện cơ sở vật chất kịp thời, chỉ "dạy chay" rất khó theo đuổi được các mục tiêu đề ra", Bộ trưởng nói.

Trong các dự án thành phần, chương trình cũng nêu nội dung chế độ đãi ngộ và đầu tư cho nhà giáo, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đây là nội dung rất quan trọng. Song Bộ trưởng thẳng thắn thừa nhận "chi cho con người mặc dù rất quan trọng nhưng tiêu tiền không dễ". Do đó, cũng có những định mức và tính toán dành một phần chi cho con người, số kinh phí khiêm tốn so với các phần khác.

Nói thêm về đề xuất dành 580.133 tỷ đồng để hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng đã được tính toán, nếu đạt được các mục cơ bản như mục tiêu mà Nghị quyết 71 nêu thì con số này cũng mới chỉ là cơ bản.

Bộ trưởng đưa ra dẫn chứng, chỉ riêng việc xây dựng hệ thống trường học tại các vùng biên giới đã cần tới gần 50.000 tỷ đồng, do đó con số 100.000 tỷ đồng thực tế vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu bức thiết.

"Đây mới chỉ là mức đầu tư tối thiểu và thực sự còn rất khiêm tốn. Chính phủ đang nỗ lực cân đối nguồn thu hàng năm để có thể bố trí thêm, bởi nếu nguồn lực dồi dào hơn, tiến độ thực hiện các mục tiêu sẽ nhanh hơn", Bộ trưởng nói.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư và các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cam kết sẽ hoàn thiện chi tiết các đề án, đảm bảo chương trình đi vào thực tiễn đạt hiệu quả cao nhất.

Hoàng Thị Bích