ĐBQH: Thanh tra mà báo trước, doanh nghiệp sẽ lấy 'vở sạch chữ đẹp' ra đón

Tại buổi thảo luận dự án Luật Thanh tra sửa đổi diễn ra vào chiều nay (1/6), ĐBQH Phan Đức Hiếu (đoàn Thái Bình) cho biết, Luật Thanh tra đang được sửa đổi toàn diện. Đây là thời điểm để luật hóa các cơ chế, quyết định hành chính của Chính phủ trong hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu (đoàn Thái Bình)

Theo ông Hiếu, năm 2016, Nghị quyết 35 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 có quy định riêng nội dung về thanh tra, kiểm tra, yêu cầu: Các cơ quan nhà nước khi tiến hành việc thanh, kiểm tra phải theo hướng lồng ghép, phối hợp và kế thừa kết quả hoạt động giữa các cơ quan. Công khai trước kế hoạch thanh tra, kiểm tra và kiểm toán doanh nghiệp để tránh trùng lặp, chồng chéo. Không thanh tra, kiểm tra khi không có căn cứ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là trong lĩnh vực về quản lý thuế...

Ông Hiếu cho rằng đây là các chỉ đạo hành chính, không bền vững, khiến doanh nghiệp không an tâm. Những nội dung này phải được luật hóa.

Theo ông Hiếu, hoạt động của doanh nghiệp là đa ngành, đa địa bàn, nên sẽ là đối tượng của các cơ quan thanh tra chuyên ngành, rủi ro trùng lắp, chồng chéo lớn, nếu không có quy định cụ thể về quy trình, thủ tục, các nguyên tắc thừa nhận kết quả thanh tra của nhau... Theo báo cáo của Chính phủ, có tới 72 cơ quan chuyên ngành có chức năng thanh tra.

Bên cạnh đó, thanh tra để thúc đẩy doanh nghiệp thực thi pháp luật, chứ không phải vì mục tiêu bắt sai phạm, nên cần theo nguyên tắc quản lý rủi ro, phù hợp với tính chất, quy mô kinh doanh và tình hình tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

"Tôi đề nghị thực hiện nguyên tắc áp dụng cách hiểu có lợi nhất cho doanh nghiệp trong trường hợp quy định pháp luật thiếu rõ ràng, dẫn đến có nhiều cách hiểu khác nhau", ông Hiếu nêu quan điểm.

Song, vị Đại biểu Quốc hội cho biết, đây là quan điểm cá nhân của ông. Nếu áp dụng theo nguyên tắc này, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ có động lực hoàn thiện các quy định, đảm bảo minh bạch và công khai trong thực thi.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM)

Tranh luận với ý kiến của đại biểu Phan Đức Hiếu, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM) đặt câu hỏi "tại sao trong các lĩnh vực có nhiều vi phạm, nhưng kết quả báo cáo thanh tra, tỉ lệ phát hiện vi phạm rất thấp?".

Theo bà, đó là vì cách thanh tra theo kế hoạch, thanh tra báo trước, để doanh nghiệp đón tiếp đoàn thanh tra.

"Thanh tra theo kế hoạch lại còn báo trước, người ta chuẩn bị hết "vở sạch chữ đẹp" để đón tiếp đoàn thanh tra. Tôi luôn nói với đội ngũ thanh tra của chúng tôi, khi thanh tra phải bất ngờ, phát hiện các sai phạm, tổng hợp thông tin từ quần chúng, làm được như vậy, hoạt động thanh tra mới hiệu quả", bà Phong Lan nói.

Cũng theo vị đại biểu này, hiện nay, đội ngũ thanh tra thường tập trung vào vấn đề tiền kiểm, làm sao để thẩm định cấp một giấy phép cho tốt, nhưng sau đó trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp, lực lượng thanh tra lại không đủ lực lượng để tiến hành.

Vì vậy, nếu chỉ trông cậy vào hoạt động thanh tra theo kế hoạch sẽ không thể hoàn thành nhiệm vụ. Còn nếu sợ có tiêu cực trong thanh tra thì cần có cơ chế giám sát, luân chuyển cán bộ và có các biện pháp răn đe.

"Không phải vì điều này mà chúng ta lựa chọn phương án dễ nhất là thanh tra theo kế hoạch, thông báo trước cho doanh nghiệp", bà Lan nói.

Phùng Tuệ An