Đề án 1 triệu héc ta lúa chất lượng cao đáp ứng sự kỳ vọng của nông dân

Quang cảnh hội nghị.

Sáng 5-2, tại Kiên Giang, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang và Bộ Trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đồng chủ trì hội nghị triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu héc ta lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 (gọi tắt đề án).

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ Trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh đề án được phê duyệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc định hướng chuyển đổi phương thức canh tác lúa bền vững ở đồng bằng sông Cửu Long, hình thành phát triển các vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn ổn định lâu dài, đảm bảo chất lượng, canh tác bền vững và hiệu quả.

Đền án còn đóng góp vào tăng trưởng xanh và góp phần thực hiện các cam kết của Chính phủ tại hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp quốc lần thứ 26 (COP26), hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đề án triển khai tại tại 12 tỉnh, thành phố đồng bằng sông Cửu Long bao gồm: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Long An, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bạc Liêu, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Tiền Giang và Vĩnh Long, với diện tích một triệu ha.

Kỳ vọng của đề án đó chính là nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nông dân thông qua việc áp dụng quy trình canh tác bền vững giảm phát thải sẽ góp phần giảm 20% chi phí đầu vào sản xuất của hộ nông dân ước tính khoảng 9.500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, việc áp dụng các quy trình xử lý và tái chế phụ phẩm, xây dựng thương hiệu gạo phát thải thấp sẽ góp phần nâng cao giá trị toàn chuỗi lúa gạo lên 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận của người trồng lúa tăng 50%; giảm 10% lượng khí nhà kinh phát thải góp phần bảo vệ môi trường.

Việc triển khai đề án sẽ góp phần chuyển đổi tư duy, nhận thức, phương thức sản xuất của các chủ thể tham gia đề án theo hướng xây dựng các vùng nguyên liệu lúa giảm phát thải quy mô lớn theo chuỗi giá trị liên kết giá trị.

Nông dân huyện Hòn Đất (Kiên Giang) thu hoạch lúa hè thu 2023.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, trong giai đoạn 2024-2025, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chủ trì phối hợp các bộ, ngành liên quan, các tỉnh xây dựng kế hoạch hành động tổ chức triển khai đề án, trong đó có việc rà soát nhanh các diện tích lúa thuộc dự án VnSAT, hướng dẫn các tỉnh củng cố, kiện toàn mô hình tổ chức quản lý thực hiện đề án trên cơ sở tận dụng lực lượng có sẵn của Ban Quản lý dự án VnSAT, lên kế hoạch cho vụ hè 2024.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nhanh chóng hoàn thiện chính sách tín dụng, xây dựng các gói tín dụng hỗ trợ cho hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu, các doanh nghiệp cung ứng đầu vào và đầu ra cho ngành hàng lúa gạo. Chủ trì phối hợp các bộ, ngành Trung ương hoàn thiện hồ sơ với Quỹ chuyển đổi tài sản carbon (TCAF) đủ điều kiện để có nguồn hỗ trợ thực hiện đề án...

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Lê Quốc Anh cho biết tỉnh Kiên Giang thống nhất cao với việc triển khai thực hiện đề án. Với trách nhiệm của địa phương, tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện. Nhằm mục tiêu đến năm 2025, diện tích canh tác các vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp trên địa bàn tỉnh đạt 100.000ha, đến năm 2030 đạt 200.000ha trở lên. Riêng năm 2024, Kiên Giang thực hiện 60.000ha.

Thời gian tới, tỉnh Kiên Giang nghiên cứu ban hành các cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư của doanh nghiệp, hỗ trợ và phát triển các hợp tác xã tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất lúa bền vững; ưu tiên bố trí kinh phí để hoàn thiện các điều kiện ban đầu để triển khai đề án trong năm 2024 và những năm tiếp theo.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang bày tỏ sự đồng tình, thống nhất với nội dung đề án, cùng những ý kiến đóng góp của các chuyên gia đầu ngành lúa gạo tại hội nghị. Đồng chí Trần Lưu Quang đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển tiếp thu, chắt lọc, hoàn chỉnh đề án.

Sản xuất lúa gạo được xem là lợi thế của vùng đồng bằng sông Cửu Long và có vai trò nòng cốt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế, ổn định xã hội, nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam. Sản xuất lúa gạo của Việt Nam đã có những thành tựu đột phá. Tuy nhiên, nông dân vẫn đối mặt với những áp lực về giá cả bấp bênh, ngành hàng lúa gạo tồn tại những hạn chế cần khắc phục, nhằm hướng tới sản xuất bền vững và hiệu quả.

Để thực hiện có hiệu quả đề án này, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, sau đó là các doanh nghiệp phải từng bước thúc đẩy nông dân hết lòng tham gia đề án này; dựa vào tình hình thực tế tại địa phương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng như các địa phương cần có sự linh hoạt, sáng tạo trong việc triển khai thực hiện; các cơ quan, bộ, ngành Trung ương và các địa phương, doanh nghiệp cần có sự tuần thủ nguyên tắc, phối hợp chặt chẽ với nhau, lòng ghép tốt các chương trình để công việc chạy, tạo được sức mạnh, thực hiện thắng lợi mục tiêu đề án.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần thường xuyên kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ từng nội dung đề án để đảm bảo không lệch chuẩn, lệnh hướng, kịp thời điều chỉnh linh hoạt để phù hợp tình hình thực tế đang biến động từng ngày, đồng thời kịp thời thực hiện sơ kết tổng kết những mô hình, cách làm hay để nhân rộng cho các địa phương...

Tin và ảnh: THÙY TRANG