Đề án số 08-ĐA/TU - khơi nguồn nội lực, tạo đà bứt phá: Bài 3 - Dịch vụ Hòa Bình: Mở cửa, bứt phá, hội nhập

Trong 3 năm triển khai Đề án 08, tổng doanh thu từ các ngành dịch vụ trên địa bàn tỉnh Hòa Bình vượt mốc 14.500 tỷ đồng, tăng hơn 1,5 lần so với cùng kỳ giai đoạn trước. Riêng trong năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt gần 42.000 tỷ đồng. Nhưng những con số ấy, dù ấn tượng, chưa phản ánh hết một dòng chảy sâu hơn: Hòa Bình đang chủ động xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ bản địa, không chỉ để phục vụ khách đến, mà để phục vụ chính người dân, từ giao thương, tài chính, đến logistics, chuyển đổi số.

Khu du lịch Legacy Hill Resort & Villas, xã Cư Yên (Lương Sơn) - minh chứng cho xu hướng dịch vụ "ngôi nhà thứ hai” của du khách đô thị tại Hòa Bình, nơi nghỉ dưỡng và đầu tư cùng hội tụ.

Đổi vai nền kinh tế địa phương

Không đợi đến khi du lịch phát triển rồi mới "bồi thêm” dịch vụ, cấp ủy, chính quyền tỉnh Hòa Bình xác định rõ ngay từ đầu: dịch vụ không đi sau, mà song hành, thậm chí đi trước để tạo thế liên kết. Với đặc thù hơn 70% dân số sống ở khu vực nông thôn, miền núi - nơi sản xuất nhỏ lẻ, khó tiếp cận thị trường, thì dịch vụ hậu cần, vận tải, tài chính vi mô và thương mại điện tử (TMĐT) chính là chiếc cầu nối then chốt để nông sản không bị "tắc đầu ra”.

Từ định hướng đó, các địa phương triển khai đồng bộ nhiều mô hình "dịch vụ nông thôn thế hệ mới”: đưa nông sản lên sàn TMĐT, kết nối giao hàng tận xã, mở điểm giới thiệu sản phẩm OCOP, thiết lập hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt… Hiện, toàn tỉnh có hơn 450 sản phẩm được kinh doanh trên các sàn TMĐT, nhiều nhất là mật ong, măng, chuối, cam, thổ cẩm, chè Shan tuyết. Các sàn Postmart, Voso, Shopee... đều có gian hàng tỉnh Hòa Bình, do chính người dân và hợp tác xã (HTX) trực tiếp vận hành.

Tại xã Xuân Thủy, huyện Kim Bôi, HTX dịch vụ nông nghiệp Sơn Thủy là một trong những đơn vị đầu tiên mạnh dạn đưa quả nhãn lên sàn VoSo.vn. "Trước đây chúng tôi bán qua người buôn, cứ được mùa thì mất giá. Nay có tem truy xuất, đóng gói chuẩn, có người hướng dẫn bán online, bà con tự tin hơn hẳn” - ông Bùi Văn Miển, Giám đốc HTX chia sẻ.

Không chỉ bán hàng theo cách truyền thống, nhiều HTX đã biết dùng mạng xã hội. HTX 3T Farm ở Cao Phong, với sản phẩm cam hữu cơ OCOP 4 sao đã thành thạo việc livestream, đăng video, cập nhật đơn hàng ngay trên điện thoại. "Lúc đầu bỡ ngỡ lắm, giờ chúng tôi xem công nghệ là phần việc hàng ngày,” chị Vũ Thị Lệ Thủy, Giám đốc HTX cho biết.

Ngay tại bản Lác (Mai Châu), khách du lịch có thể thanh toán bằng mã QR khi mua thổ cẩm, rượu cần, bánh dày. Người dân giờ không còn e ngại "mất tiền mặt” mà còn chủ động mở ví điện tử, gửi hàng sau khi khách rời bản. Ở nhiều xã vùng cao, tổ chuyển đổi số cộng đồng "có việc làm thật”: giúp nông dân mở tài khoản, đăng bài bán hàng, hướng dẫn đóng gói đúng chuẩn TMĐT.

Đồng chí Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh từng khẳng định: Dịch vụ không thể bị xem là phần việc phụ. Phát triển dịch vụ là một cách để nâng chất lượng sống người dân, là cánh cửa để Hòa Bình hòa nhập vào chuỗi giá trị quốc gia và quốc tế.

Không dừng ở TMĐT, tỉnh Hòa Bình còn triển khai đồng bộ các dịch vụ phụ trợ khác cho nông nghiệp, từ cung ứng vật tư đầu vào, bảo hiểm cây trồng, đào tạo kỹ năng kinh doanh cho phụ nữ nông thôn, đến vận chuyển lạnh cho thực phẩm sạch. Các tổ công nghệ số cộng đồng, tổ tư vấn chuyển đổi số được thành lập tại các xã, thị trấn. "Phục vụ người dân, phục vụ sản xuất cũng là một dịch vụ” - tư duy ấy đang lan tỏa tới từng cán bộ cơ sở.

Chính quyền không làm thay mà làm đầu mối, làm chất xúc tác: xây dựng hạ tầng, hướng dẫn quy trình, mời doanh nghiệp về xã, kết nối giữa người nông dân và thị trường bằng công nghệ. Đó là cách cấp ủy các cấp ở Hòa Bình thể hiện vai trò kiến tạo - từ tư duy chỉ đạo đến cách tổ chức thực thi.

Dịch vụ thông minh - kết nối để cất cánh

Nếu dịch vụ thương mại, hậu cần ở bản làng là "chân đế” của nền kinh tế mới, thì dịch vụ thông minh, dịch vụ đô thị, chuyển đổi số và tài chính hiện đại là phần "ngọn” đang được Hòa Bình xây dựng để sẵn sàng hội nhập.

Hiện nay, 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đã có hạ tầng viễn thông tốc độ cao; hơn 9.000 km cáp quang được kéo tới tận thôn, bản. Trên 97% người dân trưởng thành có tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử. Các dịch vụ hành chính công trực tuyến, chữ ký số, hóa đơn điện tử đã phổ cập xuống cấp xã. Hòa Bình là một trong những tỉnh miền núi đầu tiên có hệ thống Cổng Dịch vụ công tích hợp mạnh với hệ thống quản lý văn bản và điều hành điện tử.

Tại TP Hòa Bình, mô hình kinh tế ban đêm với phố đi bộ, ẩm thực đêm, dịch vụ trải nghiệm về đêm đã bước đầu hình thành. Các điểm dịch vụ, từ cà phê, cửa hàng lưu niệm, ẩm thực truyền thống đều áp dụng mã QR, menu điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt. Phố đi bộ không chỉ tạo không gian vui chơi cho người dân, mà còn mở ra một chuỗi dịch vụ hỗ trợ mới: giữ xe, vận tải mini, giải trí công nghệ...

Không chỉ nội tỉnh, Hòa Bình đang tích cực xây dựng các liên kết vùng dịch vụ. Tuyến cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình trở thành trục logistics quan trọng nối Tây Bắc với vùng Thủ đô. Tỉnh đang nghiên cứu xây dựng trung tâm logistics tại trục Hòa Lạc - Hòa Bình và vùng phụ cận, nhằm hình thành điểm trung chuyển hàng hóa kết nối vùng Tây Bắc với Thủ đô Hà Nội, phát triển cảng hàng hóa dọc sông Đà, hình thành vành đai dịch vụ vệ tinh kết nối Hòa Bình - Hà Nội - Hòa Lạc - Xuân Mai.

"Hạ tầng mềm phải đi trước một bước để dịch vụ không đi sau mãi”, đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chia sẻ. "Chúng ta không chờ ai tới đầu tư, mà chủ động mở đường bằng công nghệ, bằng dữ liệu, bằng quy hoạch số hóa”.

Trong ngành tài chính - ngân hàng, các tổ chức tín dụng đã mở rộng mạnh mẽ đến vùng sâu, vùng xa. Hàng trăm phụ nữ ở các xã đặc biệt khó khăn đã có thể tiếp cận vốn vi mô qua điện thoại. Dịch vụ bảo hiểm số, tư vấn đầu tư, thanh toán QR được phổ cập thông qua các tổ công nghệ số cộng đồng. Dịch vụ ngân hàng giờ không chỉ ở "phố huyện”, mà đã có mặt ở cả bản làng.

Ở tầm chính sách, tỉnh đã ban hành Đề án chuyển đổi số gắn với phát triển dịch vụ, thành lập các tổ chỉ đạo từ tỉnh tới cơ sở. Cổng thông tin du lịch thông minh (hoabinh.tourism.vn) với bản đồ số, video 360 độ, dữ liệu mở, là ví dụ tiêu biểu cho cách làm bài bản, chuyên nghiệp.

Từ một tỉnh miền núi với nền sản xuất nhỏ lẻ, dịch vụ manh mún và du lịch còn "ẩn mình”, Hòa Bình đang từng bước kiến tạo một nền kinh tế dịch vụ hiện đại, có bản sắc, có chiều sâu và có năng lực cạnh tranh. Những phiên livestream giữa bạt ngàn cam Cao Phong, những đơn hàng thổ cẩm đi châu Âu từ bản Lác, những mã QR gắn trên từng hũ mật ong, từng túi măng xuất khẩu... là minh chứng sống động cho một Hòa Bình đang chuyển mình.

Nhưng sự chuyển mình ấy không phải tự nhiên mà có. Nó được dẫn dắt bởi một Đảng bộ tỉnh quyết liệt trong định hướng, nhất quán trong tổ chức và nhạy bén trong hành động. Ngay giữa tâm dịch Covid-19, Đề án 08 trở thành một quyết sách không "chống đỡ” tạm thời mà mở đường chiến lược cho tương lai. Không co cụm, không cầu an mà chọn dịch vụ làm mũi nhọn, chọn du lịch làm đầu kéo, chọn nội lực làm điểm tựa để phát triển.

Và nếu hôm nay những điểm sáng trong du lịch - dịch vụ đã bắt đầu hiện rõ thì ngày mai, với quyết tâm của đảng bộ, sự tham gia của nhân dân, tầm nhìn không còn "bám lưng địa hình”, một Hòa Bình khác từng bước định hình: không chỉ đẹp ở cảnh sắc mà đang vươn lên, chủ động phát triển bằng dịch vụ, từ chính nội lực của mình.

Hòa Bình không đi trước nhưng đang chọn đi đúng, đi sâu và đi cùng thời đại.

Đức Anh - Hoàng Uyên