'Đế chế' Vạn Thịnh Phát và cách đại gia Trương Mỹ Lan quản trị ngàn doanh nghiệp

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa công bố bản kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (VTP), Ngân hàng SCB và các đơn vị, tổ chức có liên quan.

Bà Trương Mỹ Lan bị khởi tố với 3 tội "Tham ô tài sản; Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng và Đưa hối lộ".

Theo Cơ quan CSĐT, hệ sinh thái VTP được xây dựng và hoạt động theo mô hình Công ty CP Tập đoàn VTP giữ vai trò trung tâm, nắm giữ cổ phần, kiểm soát toàn bộ hoạt động của các công ty trong hệ sinh thái và thường không tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh doanh. Tập đoàn VTP với ngành nghề kinh doanh chính là kinh doanh bất động sản (BĐS), nhà hàng, khách sạn...

Trụ sở Tập đoàn VTP ở TP.HCM. Ảnh: VTP

Quá trình hoạt động, Tập đoàn VTP đã xây dựng hệ sinh thái VTP với hơn 1.000 doanh nghiệp gồm các công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, được chia thành nhiều tầng lớp, với hàng trăm cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp luật hoặc là người có quan hệ họ hàng, cán bộ, công nhân viên Tập đoàn VTP; được chia làm 4 nhóm chính có quan hệ chặt chẽ với nhau.

Cụ thể, nhóm 1 - nhóm định chế tài chính tại Việt Nam gồm: SCB, Công ty Chứng khoán Tân Việt, Công ty CP Đầu tư Tài chính Việt Vĩnh Phú, trong đó SCB có vai trò đặc biệt quan trọng, được sử dụng như một công vụ tài chính để cấp vốn cho các công ty trong hệ sinh thái VTP.

Nhóm 2 - nhóm công ty có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam phần lớn hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh BĐS, nhà hàng, khách sạn ... đều là công ty có vốn điều lệ lớn, nắm cổ phần chỉ phối các công ty con, công ty thành viên, như Công ty CP Tập đoàn Sài Gòn Peninsula vốn điều lệ 18.000 tỷ đồng, Công ty CP Tập đoàn Đầu tư An Đông vốn điều lệ 9.000 tỷ đồng...

Nhóm 3 - nhóm các công ty được gọi công ty "ma" tại Việt Nam được thành lập để lấy pháp nhân góp vốn đầu tư vào các dự án, vay vốn ngân hàng, thực hiện việc đảo nợ hoặc ký hợp đồng hợp tác, thi công...

Nhóm 4 - mạng lưới công ty tại nước ngoài, bà Lan xây dựng mạng lưới nhiều công ty vỏ bọc, tại các vùng lãnh thổ, quốc gia "thiên đường thuế" phục vụ hoạt động đầu tư, kinh doanh tại nước ngoài hoặc sử dụng danh nghĩa "nhà đầu tư nước ngoài" đầu tư vào Việt Nam có nhiệm vụ quản lý nguồn vốn, tài sản của gia đình bà Lan tại nước ngoài.

Đưa con cháu vào tập đoàn để hợp thức hóa sai phạm

Công ty CP Tập đoàn VTP có vốn điều lệ 13.000 tỷ đồng. Người đại diện theo pháp luật: Trương Huệ Vân, Tổng Giám đốc chính là cháu bà Lan. Tập đoàn này gồm 4 cổ đông gồm: Trương Mỹ Lan sở hữu 60% cổ phần; bà Elizabeth Chu Yuet Han (Chu Duyệt Hằng), con Trương Mỹ Lan, sở hữu 10%; bà Mary Chu Yuet Fan (Chu Duyệt Phấn), con gái Trương Mỹ Lan, sở hữu 10%; Công ty CP Emerald, đại diện là Trương Huệ Vân, sở hữu 20%.

HĐQT gồm 6 thành viên gồm: Trương Mỹ Lan, Chủ tịch HĐQT; Ngô Thanh Nhã, Phó Chủ tịch HĐQT; 4 thành viên HĐQT là bà Chu Duyệt Hằng, bà Chu Duyệt Phấn, ông Trương Lập Hưng (cháu bà Lan), Trương Huệ Vân.

Các dự án đầu tư do Tập đoàn VTP làm chủ đầu tư: Dự án Khu dân cư Bonville thuộc Lô số 6 - Khu chức năng 9A-B Đô thị mới Nam thành phố, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TP.HCM với diện tích là 56.293 m2 và nhiều dự án, hợp đồng khác.

Tương tự, ở Công ty CP Tập đoàn Đầu Tư VTP, vốn điều lệ 12.800 tỷ đồng. Tổng Giám đốc là Ngô Thanh Nhã chính là em dâu bà Lan. Công ty gồm 4 cổ đông: Tập đoàn VTP, sở hữu 49% cổ phần; bà Chu Duyệt Hằng sở hữu 15,5%; bà Chu Duyệt Phấn sở hữu 15,5%; Công ty CP Emerald, đại diện là Trương Huệ Vân, sở hữu 20%.

HĐQT gồm 3 thành viên: Ông Trương Chí Trung (em bà Lan), Chủ tịch HĐQT; Ông Trương Lập Hưng và Trương Huệ Vân là thành viên HĐQT. Các dự án đầu tư do Công ty Đầu tư VTP làm chủ đầu tư: Dự án Khu dân cư Sterling Residence thuộc Khu II - Khu 6A thuộc Khu chức năng số 6A - Đô thị mới Nam Thành phố, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TP.HCM với quy mô 264.633 m2 và nhiều dự án, hợp đồng khác.

Trong khi, Công ty CP Tập đoàn Sài Gòn Peninsula có vốn điều lệ 18.000 tỷ đồng. Cơ cấu cổ đông gồm 10 cổ đông cá nhân và 21 cổ đông pháp nhân. Người đại diện pháp luật Nguyễn Ngọc Dương, Tổng Giám đốc (đã qua đời). HĐQT gồm: Trương Vincent Kinh, Chủ tịch và 2 thành viên: Kwok Hakman Oliver và Nguyễn Phương Anh.

Dự án sở hữu là Khu công viên Mũi Đèn Đỏ và Khu nhà ở Đô Thị tại phường Phú Thuận, quận 7, TP. HCM, với quy mô dự án là hơn 1,17 triệu m2, đang trong quá trình làm thủ tục đầu tư, chưa được phê duyệt dự án, chưa được giao đất.

Còn tại Công ty CP Đầu tư Tài chính Việt Vĩnh Phú, vốn điều lệ 2.868 tỷ đồng. Cổ đông lớn nhất là Trương Huệ Vân, sở hữu 50,50% cổ phần.

Bên cạnh đó, còn có một số công ty có hoạt động kinh doanh, tạo doanh thu cho nhóm VTP gồm: Công ty CP Tập đoàn Quản lý BĐS Windsor; Công ty CP Tập đoàn Đầu tư An Đông; Công ty CP Đầu tư Times Square Việt Nam; Công ty CP Xuất nhập khẩu hàng tiểu thủ công nghiệp Sài Gòn; Công ty TNHH MTV Khách sạn Quốc tế Thiên Phúc; Công ty TNHH Vinametric…

Cơ quan CSĐT cho biết, bà Lan còn tổ chức các công ty "ma" để phục vụ cho mục đích cá nhân. Việc thành lập các công ty "ma" được bà Lan giao cho các đồng phạm thực hiện, gồm: đặt tên công ty, tìm thuê người đứng tên thành lập công ty dưới các vai trò là người đại diện theo pháp luật, cổ đông, thành viên Công ty TNHH, tìm địa chỉ đặt trụ sở công ty, chọn ngành nghề kinh doanh... cho phù hợp với yêu cầu của bà Lan và đồng phạm.

Với phương thức này, bà Lan đã chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoàn VTP thành lập/nhận chuyển nhượng sử dụng hàng nghìn pháp nhân để: Đứng tên khoản vay; Chuyển/nhận tiền từ nước ngoài; Phát hành trái phiếu; Đứng tên dự án; Cơ cấu lại sở hữu cổ phần giữa các công ty, chuyển nhượng cổ phần, tài sản cho các cá nhân theo mục đích cá nhân và đồng phạm (chuyển nhượng nhiều lần để nâng giá trị tài sản, hoặc chuyển nhượng để lập phương án rút tiền ra khỏi SCB...).

Điển hình của việc đưa tài sản không đủ pháp lý và nâng khống giá trị là các khoản vay liên quan đến tài sản bảo đảm là dự án Mũi Đèn Đỏ. Cụ thể, tài sản bảo đảm trên sổ sách là 584.487 tỷ đồng. Trong đó, tài sản bảo đảm là phần vốn góp, cổ phần là 433.473 tỷ đồng; quyền tài sản phát sinh từ dự án Mũi Đèn Đỏ là 147.650 tỷ đồng; các BĐS, quyền tài sản khác là 3.363 tỷ đồng. Trong khi, Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá trị 22.003 tỷ đồng; tài sản bảo đảm là phần vốn góp, cổ phần không định giá được; quyền tài sản phát sinh từ dự án Mũi Đèn Đỏ là 18.317 tỷ đồng; các BĐS khác là 3.686 tỷ đồng.

Còn SCB đánh giá về tài sản bảo đảm đủ căn cứ pháp lý để trích lập dự phòng rủi ro với giá trị là 17.597 tỷ đồng, trong đó, quyền tài sản phát sinh từ dự án Mũi Đèn Đỏ là 17.597 tỷ đồng, các BĐS khác là 0 đồng.

Kết luận của cơ quan điều tra cũng nêu rõ, có một số lượng lớn công ty "ma" được bà Lan thành lập không có hoạt động kinh doanh mà chỉ để đứng tên khoản vay tại SCB, lập các phương án vay vốn khống hợp thức hóa rút tiền SCB để bà Lan sử dụng.

Ngoài ra, Bà Lan cũng chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoạn VTP thuê/nhờ hàng nghìn cá nhân để: Đứng tên khoản vay tại SCB; đứng tên đại diện pháp luật công ty "ma"; đứng tên tài sản đảm bảo; đứng tên cổ phần; mở tài khoản nhận tiền, rút tiền mặt, phục vụ cho các mục đích cá nhân.

Theo Vũ Phạm/Nhà đầu tư