Để Huế thêm điểm nhấn về đêm

Huế đang là thành phố có tỷ lệ chiếu sáng bằng đèn LED cao nhất trong cả nước hiện nay

Hướng đến quản lý chiếu sáng thông minh

Với định hướng phát triển thành phố theo mô hình đô thị thông minh, chiếu sáng công cộng ở Huế không ngừng được đầu tư và cải tiến. Hệ thống đèn LED đang dần thay thế các công nghệ chiếu sáng truyền thống, mang lại hiệu quả rõ rệt về năng lượng và thẩm mỹ. Theo thống kê từ Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Huế (HEPCO), tại hai quận Phú Xuân và quận Thuận Hóa hiện đang vận hành hơn 24.600 bóng đèn, trong đó có đến 68% là đèn LED, trải dài trên gần 480km đường phố chính và hơn 240km ngõ hẻm. Huế cũng là thành phố có tỷ lệ chiếu sáng bằng đèn LED cao nhất trong cả nước hiện nay.

HEPCO đồng thời đầu tư hệ thống điều khiển chiếu sáng tập trung. Trung tâm điều khiển hiện kết nối 341 tủ điện thông qua công nghệ truyền thông không dây, cho phép bật tắt linh hoạt theo thời tiết và nhu cầu sử dụng. Đây là tiền đề quan trọng để thành phố từng bước triển khai nền tảng quản trị chiếu sáng đô thị thông minh.

Bên cạnh chiếu sáng công cộng phục vụ giao thông và sinh hoạt, HEPCO đồng thời phụ trách chiếu sáng kiến trúc ở một số công trình nổi bật của thành phố, phục vụ du lịch và định vị bản sắc đô thị về đêm. Những công trình như cầu Trường Tiền, Kỳ Đài, Đại Nội hay gần đây là cầu Nguyễn Hoàng không chỉ được chiếu sáng đơn thuần mà còn trở thành “tác phẩm ánh sáng”, tạo điểm nhấn thẩm mỹ cho toàn thành phố. Ánh sáng tại những nơi này không chỉ dẫn lối mà còn khơi dậy chiều sâu văn hóa Cố đô, tạo nhiều ấn tượng cho du khách trong và ngoài nước.

Bài toán đa tầng trong quản lý chiếu sáng

Theo ông Hoàng Văn Tiến, Giám đốc Xí nghiệp điện chiếu sáng thuộc HEPCO, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là sự phân mảnh trong hệ thống quản lý. Các tuyến đường, công viên, khu di tích và các công trình công cộng đang do nhiều đơn vị khác nhau phụ trách: HEPCO phụ trách chiếu sáng giao thông hai quận trung tâm và TX. Hương Thủy; Trung tâm Công viên cây xanh phụ trách chiếu sáng các công viên; các huyện Phú Lộc, Phú Vang, Quảng Điền, A Lưới và TX. Hương Trà do các chính quyền đô thị quản lý; trong khi chiếu sáng các khu di tích do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phụ trách. Đây là một trở ngại trong việc lập quy hoạch, kế hoạch phát triển hệ thống chiếu sáng đồng bộ và hiện đại trên địa bàn thành phố. Tình trạng "mỗi nơi một kiểu", "mỗi nơi một hướng chiếu sáng" phần nào làm giảm hiệu quả tổng thể của hạ tầng chiếu sáng.

Chia sẻ tại Hội nghị khoa học Chiếu sáng toàn quốc diễn ra tại Huế vào cuối tháng 5 vừa qua, ông Trần Quốc Khánh, Tổng Giám đốc HEPCO bày tỏ sự băn khoăn về nguồn lực tài chính. Theo đó, những hạn chế về tài chính trong việc ưu tiên đầu tư cho chiếu sáng nghệ thuật và chi phí đầu tư ban đầu cao là một rào cản đối với việc áp dụng rộng rãi công nghệ chiếu sáng thông minh. Song song với đó, sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển cũng là yếu tố quan trọng, bởi việc lắp đặt hệ thống chiếu sáng tại các di tích lịch sử đòi hỏi hiểu biết sâu sắc về kiến trúc, chất liệu và giá trị văn hóa của công trình. Một ánh sáng không đúng tông, không đúng cường độ, có thể phá vỡ cảm xúc mà di tích mang lại. Trong khi đó, áp lực thu hút khách du lịch, phát triển kinh tế đêm lại yêu cầu tăng cường chiếu sáng, tạo điểm nhấn. Cân bằng giữa bảo tồn nguyên trạng và nhu cầu hiện đại hóa là một bài toán tế nhị, cần được giải quyết bằng cách tiếp cận đa ngành và đồng thuận xã hội.

Để vượt qua các thách thức hiện hữu và phát huy những thành quả đã đạt được cần một chiến lược quản lý chiếu sáng tổng thể, đồng bộ và có tầm nhìn dài hạn. Ông Trần Quốc Khánh cho rằng, thành phố nên sớm ban hành quy hoạch chuyên ngành chiếu sáng theo hướng đô thị thông minh, ưu tiên triển khai một hệ thống điều khiển chiếu sáng thông minh trên toàn thành phố để có biện pháp giám sát, điều khiển và tối ưu hóa từ xa.

HEPCO đề xuất việc xây dựng một cơ sở dữ liệu tập trung cho hạ tầng chiếu sáng sẽ tạo thuận lợi cho công tác bảo trì, nâng cấp và phối hợp liên ngành. Các dữ liệu về thiết bị, thời gian vận hành, mức tiêu thụ, khu vực phụ trách... nếu được số hóa và quản lý thống nhất sẽ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm rủi ro trong quản lý. Đồng thời, thành lập một ủy ban hoặc nhóm làm việc chuyên trách bao gồm các chuyên gia về chiếu sáng, kiến trúc, bảo tồn và đại diện chính quyền, nhằm đảm bảo mọi dự án chiếu sáng tại khu vực di sản được đánh giá khách quan, khoa học và giàu tính nhân văn

Bài, ảnh: ĐĂNG TRÌNH