Đề nghị không miễn thuế đất nông nghiệp được giao nhưng bỏ hoang

Góp ý dự án Nghị định của Chính phủ về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp (SDĐNN), Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam cho rằng, việc miễn thuế SDĐNN trong một thời gian dài, không phân biệt quy mô sản xuất, loại hình sử dụng hay hiệu quả sử dụng đất có thể làm suy giảm vai trò điều tiết của chính sách thuế, chưa có cơ chế kiểm soát chặt chẽ đối với việc lợi dụng chính sách miễn thuế đối với trường hợp không sử dụng, bỏ hoang đất nông nghiệp...

Bên cạnh đó, mục đích xây dựng Nghị định cần mở rộng theo hướng tăng cường hiệu quả SDĐNN, tạo động lực mới để thúc đẩy quá trình tích tụ đất đai. Quan điểm xây dựng Nghị định nên theo hướng tiếp cận hiệu quả nghĩa vụ sử dụng đất. Dự thảo Nghị định không chỉ để cụ thể hóa Nghị quyết, mà còn để sửa đổi toàn diện các quy định liên quan đến miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

(Ảnh minh họa)

Bộ Tài chính cho hay, việc thực hiện kéo dài thời hạn miễn thuế SDĐNN đến hết ngày 31/12/2030 theo Nghị quyết số 216/2025/QH15 góp phần thực hiện chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Việc miễn thuế SDĐNN thời gian qua chưa gặp vướng mắc phát sinh. Các địa phương đều cho rằng việc tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp như quy định hiện hành cho giai đoạn tiếp theo là cần thiết. Việc giám sát, theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai (trong đó có đất nông nghiệp) đã được quy định tại Chương XV Luật Đất đai năm 2024 và không thuộc phạm vi hướng dẫn của Nghị định.

Góp ý về khoản 4 Điều 2, Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam cho hay, tại khoản 4 Điều 2 chỉ quy định về tổ chức được nhà nước giao đất nhưng không trực tiếp sử dụng mà giao cho tổ chức cá nhân khác nhận thầu, trong khi không có quy định đối với hộ gia đình, cá nhân bỏ hoang đất nông nghiệp.

Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam đề nghị cần bổ sung quy định không miễn thuế đối với hộ gia đình, cá nhân được giao đất nhưng không sử dụng trong thời gian nhất định. Cần tăng cường phân loại đối tượng miễn thuế trên cơ sở hiệu quả và mục tiêu sử dụng đất, tránh tình trạng miễn thuế tuyệt đối.

Cũng tại khoản trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị bổ sung thuyết minh, quy định cụ thể đối tượng phải nộp thuế SDĐNN và thời điểm sử dụng đất vào mục đích khác phải nộp thuế SDĐNN.

Bộ Tài chính cho biết, theo quy định hiện hành thì chính sách thuế SDĐNN đang được miễn đến hết ngày 31/12/2030 theo các Nghị quyết số 55/2010/QH12, Nghị quyết số 28/2016/QH14, Nghị quyết số 107/2020/QH14 và Nghị quyết số 216/2025/QH15 của Quốc hội, chỉ trừ diện tích đất nông nghiệp mà nhà nước giao cho tổ chức quản lý nhưng không trực tiếp sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp mà giao cho tổ chức, cá nhân khác nhận thầu theo hợp đồng để sản xuất nông nghiệp thì thực hiện thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai, trong thời gian nhà nước chưa thu hồi đất thì phải nộp 100% thuế SDĐNN.

Theo quy định tại Luật Đất đai năm 2024 thì nhà nước thu hồi diện tích đất không sử dụng, sử dụng không đúng mục đích, đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền, đất được nhà nước giao quản lý mà để bị lấn đất, chiếm đất... (Điều 81). Do đây là các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai, nên việc thu 100% thuế SDĐNN trong thời gian chưa bị thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai là cần thiết.

Trên thực tế, do nhiều nguyên nhân nên các trường hợp này vẫn chưa bị thu hồi và trên giấy tờ vẫn đang được nhà nước giao đất. Do đó, theo quy định của Luật thuế SDĐNN thì các trường hợp được giao đất nông nghiệp phải nộp thuế SDĐNN. Theo đó, việc thu 100% thuế SDĐNN trong thời gian thu chưa bị thu hồi đất theo quy định của pháp luật về đất đai là phù hợp. Việc nộp thuế SDĐNN không phải là việc hợp thức hóa hay là căn cứ để giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất.

Bảo An