Đề nghị xử lý vi phạm môi trường nghiêm như xử phạt nồng độ cồn

Đại biểu Nguyễn Công Hoàng (Thái Nguyên) cho rằng cần có cơ chế và thí điểm ở một số địa phương, ví dụ như "nói không với túi nylon, nói không với chai nhựa".

Ông đề xuất lập bảng đánh giá và hậu kiểm các tiêu chí về môi trường giống như các chỉ số về kinh tế, công khai bắt buộc các chỉ số môi trường trên toàn quốc, khuyến khích xã hội hóa đầu tư vào công nghệ xử lý rác thải, có cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp, ví dụ như giảm thuế, giảm tiền điện trong xử lý môi trường...

Đại biểu Nguyễn Công Hoàng. Ảnh: Quốc hội

Đặc biệt, đại biểu Hoàng nhấn mạnh việc thực hiện pháp luật phải nghiêm. "Việc phạt nặng vi phạm nồng độ cồn đã chứng tỏ hiệu quả, đối với thực phẩm chức năng chúng ta cũng làm rất quyết liệt, bây giờ liệu có nên nghiêm túc xử phạt vi phạm về môi trường không? Nếu làm được việc này, tôi nghĩ việc thực thi pháp luật sẽ rất tốt".

Đại biểu dẫn chứng ở Singapore, một người chỉ cần làm ô nhiễm môi trường, xả thải hoặc vứt 1 cái tăm ra đường là phạt hàng trăm SGD (đô la Singapore), vi phạm lần 2 sẽ bị phạt hàng nghìn SGD và lao động công ích, có thể truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chúng ta giàu lên nhưng lại chung sống với ô nhiễm

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) cũng kiến nghị xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Xử lý vi phạm hành chính theo hướng tăng mức tiền phạt trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và vệ sinh môi trường. Ông cũng đề xuất bổ sung hình thức công bố, thông báo đến nơi cư trú, nơi làm việc, học tập, công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực này.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) nhìn nhận pháp luật về bảo vệ môi trường cho đến nay khá đầy đủ, không đến nỗi thiếu hay bất cập. Theo ông, tình trạng môi trường không được bảo vệ và ô nhiễm ngày càng tăng mà không được xử lý một cách thỏa đáng chủ yếu nằm ở khâu tổ chức thực hiện.

Ông cho hay báo chí mới đăng về khai thác khoáng sản bất hợp pháp mấy triệu tấn nhưng xử phạt 80 triệu đồng; khai thác đất hiếm, xuất khẩu lậu hàng chục năm trời và cuối cùng mới xử lý hình sự, "tại sao hàng chục năm trời không phát hiện".

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa. Ảnh: Quốc hội

Phân tích nguyên nhân, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết, nguyên nhân khách quan là thiên tai, không đủ người, thu nhập thấp khiến cán bộ, nhân viên không thể nào làm thật tốt công việc vì họ phải lo đời sống. Ông cũng chỉ ra nguyên nhân do tiêu cực, tham nhũng, tắc trách, làm ngơ trước những sai phạm.

"GDP càng tăng, thu nhập càng cao thì người ta thải ra càng nhiều rác, đó là một quy luật. Bây giờ chúng ta ăn vào không được bao nhiêu nhưng tiêu dùng rất nhiều và thải ra rất nhiều rác, từ tivi, tủ lạnh, từ các chất thải nhựa, điện tử...", đại biểu nêu thực tế.

Ông cho rằng quy hoạch phát triển phải đồng bộ với quy hoạch xử lý chất thải và bảo vệ môi trường, nếu không, "chúng ta giàu lên nhưng lại chung sống với ô nhiễm".

Đại biểu phân tích, trong phát triển nên giảm bớt khai thác tài nguyên vật chất, giảm bớt phá rừng, đào núi, lấp biển và đi theo đường lối Đảng đã đề ra, tức là xem khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, khai thác tài nguyên trí tuệ của con người là phương thức tăng trưởng mới.

Mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa

Phát biểu giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa. Số lượng rác này đã tạo áp lực, thách thức rất lớn cho hạ tầng thu gom, phân loại và xử lý.

Bộ trưởng thừa nhận mặc dù đã có nhiều nỗ lực song vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong công tác xử lý rác thải, bảo vệ môi trường.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng. Ảnh: Quốc hội

Bộ trưởng cũng cho biết, bên cạnh nguyên nhân từ một số cơ chế, chính sách chậm được triển khai thì có 2 nguyên nhân chính, đó là hạ tầng kỹ thuật thu gom, phân loại và xử lý rác thải còn thiếu, yếu và thói quen của người dân chậm thay đổi.

Về ô nhiễm không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Kế hoạch đề xuất một số giải pháp như hoàn thiện thể chế, chính sách về kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải chính; nâng cao năng lực quan trắc, kiểm kê phát thải, cảnh báo, dự báo; chuyển đổi phương tiện giao thông xanh; truyền thông nâng cao nhận thức của cộng đồng và thanh tra, kiểm tra...

Về bảo vệ rừng tự nhiên, Bộ trưởng Trần Đức Thắng thông tin năm 2024 tổng diện tích rừng đạt 14,87 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên còn 10,13 triệu ha. Tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc đạt 42,03%, tăng 1,15% so với năm 2015.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tham mưu cho Chính phủ tiếp tục đóng cửa rừng tự nhiên đến năm 2030, tăng cường trồng rừng, đầu tư phục hồi rừng, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất rừng, nhất là rừng tự nhiên.

Trần Thường