Để quy hoạch trở thành động lực phát triển

Không nên “đóng cứng” mọi chi tiết trong quy hoạch

Cho ý kiến vào dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), Bí thư Tỉnh ủy, ĐBQH tỉnh Phú Thọ Trương Quốc Huy nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Quy hoạch là hết sức cần thiết trong bối cảnh cả nước đang thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh và định hướng lại không gian phát triển vùng. Chỉ khi quy hoạch đi trước một bước, phát huy tiềm năng và lợi thế từng vùng thì mới tạo được động lực tăng trưởng kinh tế, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Toàn cảnh phiên thảo luận. Ảnh: Xuân Quý

Theo đại biểu, quá trình thực thi Luật hiện hành thời gian qua đã bộc lộ nhiều bất cập; nhất là, sự chồng chéo, mâu thuẫn giữa các quy hoạch, như: quy hoạch tỉnh và quy hoạch vùng; quy hoạch xây dựng với quy hoạch sử dụng đất và các loại quy hoạch khác.

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 66.1/2025 quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về việc lập mới, điều chỉnh và phê duyệt quy hoạch phân khu đối với khu vực hình thành đô thị khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Song, đây mới chỉ là giải pháp tạm thời vì nghị quyết của Chính phủ chỉ có thời hạn đến tháng 1/2027. Vì vậy, để giải quyết vấn đề này phải giải quyết từ chính hệ thống pháp luật để bảo đảm tính căn cơ, đồng bộ.

ĐBQH Trương Quốc Huy (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Đại biểu Trương Quốc Huy đề nghị, dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) cần xác định rõ định hướng theo các quy hoạch chung, quy hoạch cấp cao, bảo đảm tính khung và định hướng không gian tổng thể. Nếu quy hoạch tỉnh đi quá chi tiết đến từng khu vực, từng vị trí trên bản đồ thì khi triển khai sẽ phát sinh nhiều vướng mắc, buộc phải điều chỉnh tốn thời gian và nguồn lực. Ví như thiết kế một ngôi nhà, dù tính toán kỹ vẫn có thể phải chỉnh sửa; vì vậy, một địa phương lớn càng không nên “đóng cứng” mọi chi tiết trong quy hoạch.

Các đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ tham dự phiên thảo luận Tổ. Ảnh: Xuân Quý

Theo đại biểu, quy hoạch phân khu 1/2000 và quy hoạch 1/500 hiện cơ bản trùng lặp, dẫn tới khi nhà đầu tư cần điều chỉnh nhỏ cũng đã không phù hợp, điều này sẽ cản trở thu hút đầu tư. Do đó, trong quy hoạch chung chỉ nên quy định các chỉ tiêu: đất ở, đất cây xanh, đất giao thông, các loại đất khác cùng hệ thống kết nối hạ tầng điện, nước, giao thông. Làm được như vậy sẽ tạo điều kiện linh hoạt cho nhà đầu tư, phù hợp thực tiễn.

Đại biểu Trương Quốc Huy cho rằng, quy hoạch chung, quy hoạch tổng thể nên theo các bộ chỉ tiêu, theo các hệ thống quy hoạch giao thông quốc gia, bảo đảm tính liên kết vùng và tránh ách tắc khi triển khai. Nếu quá chi tiết trong các quy hoạch lớn dẫn đến sẽ khó thực hiện trong thực tiễn sau này.

Bảo đảm đồng bộ khi phân cấp phê duyệt quy hoạch cho cấp xã

Đại biểu cũng cho biết, dự thảo Luật đã thể chế hóa mạnh mẽ việc phân cấp, phân quyền cho địa phương, tạo sự chủ động và rút ngắn thời gian triển khai. Tuy nhiên, việc giao cho cấp xã thẩm quyền phê duyệt quy hoạch phân khu 1/2000 là quá tải đối với nhiều địa phương; vì đội ngũ chuyên môn còn hạn chế, dễ phụ thuộc tư vấn và thiếu tầm nhìn không gian phát triển vùng. Do đó, cần có quy định rõ ràng hơn trong dự thảo, có thể được phân cấp nhưng phải có ý kiến thẩm định của Sở Xây dựng nhằm bảo đảm kết nối đồng bộ.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Đánh giá cao quy định cho phép một số dự án đầu tư công được triển khai thực hiện theo quy trình đặc biệt mà không phải điều chỉnh quy hoạch, đại biểu Trương Quốc Huy khẳng định: đây là giải pháp hết sức cần thiết, điều này sẽ tạo điều kiện để giải phóng nhanh các nguồn lực, triển khai nhanh các dự án thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, nhất là trong bối cảnh sáp nhập địa giới, nhu cầu hình thành các trục kết nối vùng tăng cao.

Song đại biểu cũng đề nghị, dự thảo Luật chỉ nên quy định những điều chung nhất về phần khung, mang tính nguyên tắc; còn quy định chi tiết nên giao Chính phủ hướng dẫn để kịp thời xử lý vướng mắc phát sinh trong thực tiễn. Như vậy, quy hoạch mới nhanh chóng đi vào cuộc sống, đáp ứng yêu cầu phát triển của các địa phương và của đất nước.

Phân cấp thẩm quyền thành lập hội đồng thẩm định quy hoạch cho địa phương

Tham gia ý kiến tại Tổ, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cho biết, dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã đặt ra nhiều giải pháp quan trọng nhằm tháo gỡ “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, đặc biệt là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch. Tuy nhiên, điều khiến đại biểu băn khoăn là quy định tại khoản 3, Điều 15 về việc lựa chọn tổ chức tư vấn quy hoạch, tư vấn phản biện phải độc lập không có đủ điều kiện về năng lực chuyên môn phù hợp với công việc đảm nhận.

ĐBQH Thái Quỳnh Mai Dung (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Đại biểu phân tích, với các quy hoạch thuộc phạm vi Luật Đấu thầu như quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng hay quốc gia, tổ chức tư vấn được lựa chọn thông qua đấu thầu đều đã được xác nhận đủ điều kiện. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy, nhiều đơn vị tư vấn khi thực hiện nhiệm vụ còn hạn chế về kinh nghiệm, kỹ năng, trách nhiệm, dẫn đến chậm tiến độ và ảnh hưởng chất lượng quy hoạch. Trong trường hợp đó, việc xác định cơ quan lập quy hoạch có “vi phạm hành vi bị nghiêm cấm” hay không sẽ rất khó khăn, bởi lỗi không hoàn toàn xuất phát từ phía địa phương.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị, cần thiết kế lại quy định này theo hướng rõ ràng, phù hợp với thực tiễn; tránh tạo áp lực pháp lý cho địa phương trong lựa chọn đơn vị tư vấn, đồng thời có cơ chế đánh giá năng lực tổ chức tư vấn dựa trên tiêu chí cụ thể để nâng cao chất lượng quy hoạch.

ĐBQH Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Bên cạnh đó, theo đại biểu, tại Điều 32 về hội đồng thẩm định quy hoạch, việc quy định Chính phủ quyết định chi tiết thành phần và hoạt động của hội đồng ở các cấp là chưa phù hợp với tinh thần phân cấp mạnh mẽ trong dự thảo Luật. Khi thẩm quyền phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch đã giao cho địa phương thì cần tiếp tục phân cấp thẩm quyền thành lập hội đồng thẩm định cho tỉnh, nhằm tăng tính chủ động và linh hoạt. Luật chỉ nên quy định những tiêu chí cứng về cơ cấu, còn việc lựa chọn cụ thể tổ chức, cá nhân tham gia hội đồng phải giao cho địa phương quyết định theo yêu cầu thực tiễn và đặc thù phát triển.

Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk tham dự phiên thảo luận. Ảnh: Xuân Quý

Đại biểu cũng lưu ý, dự thảo chỉ quy định hội đồng thẩm định quy hoạch, nhưng không đề cập đến hội đồng thẩm định điều chỉnh quy hoạch. Trong bối cảnh các địa phương sắp phải đồng loạt điều chỉnh quy hoạch để thu hút đầu tư và tạo không gian phát triển mới, cần làm rõ quy định thành lập và hoạt động của hội đồng này để tránh lúng túng, chồng chéo khi triển khai trên thực tế.

Trần Tâm