Đại biểu Quốc hội băn khoăn về loạt dự án phải 'đắp chiếu' chờ quy hoạch điều chỉnh

Sáng ngày 7/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Trong phiên thảo luận tại tổ, các đại biểu Quốc hội đã tập trung phân tích những vướng mắc thực tiễn trong công tác quy hoạch, đặc biệt liên quan đến chất lượng, tính ổn định và vấn đề phân cấp, phân quyền.

Đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên. Ảnh: Media Quốc hội.

Tránh quy hoạch "đóng cứng không gian phát triển"

Góp ý vào dự thảo luật, đại biểu Phan Đức Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên nhìn nhận, một trong những điểm nghẽn lớn nhất nằm ở giá trị pháp lý của bản quy hoạch. Quy hoạch, về bản chất, là công cụ định hướng và là căn cứ triển khai dự án.

Tuy nhiên, theo đại biểu Hiếu, đến nay vẫn chưa được xác định rõ vị trí pháp lý trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Chính điều đó khiến địa phương mỗi nơi hiểu một kiểu: có nơi xem quy hoạch là "cứng", buộc tuân thủ tuyệt đối; nơi khác lại chỉ coi là định hướng, linh hoạt điều chỉnh theo thời điểm hoặc chủ thể.

Theo đại biểu, sự thiếu thống nhất còn thể hiện trong mối quan hệ giữa các loại quy hoạch. Một dự án có thể phù hợp với quy hoạch này nhưng lại mâu thuẫn với quy hoạch khác. Khi triển khai, muốn đẩy nhanh tiến độ thì lại phải sửa quy hoạch, tạo vòng lặp không hồi kết: Sửa quy hoạch này lại vướng quy hoạch khác. Chính vì thực tế đó, hàng loạt dự án phải "đắp chiếu", chờ quy hoạch điều chỉnh, mà điều chỉnh quy hoạch thì phải cần thủ tục, quy trình và thời gian.

Đại biểu nhấn mạnh, nếu luật không quy định rõ hiệu lực pháp lý, cơ chế áp dụng và xử lý xung đột giữa các quy hoạch, thì tình trạng này sẽ tiếp tục kéo dài, gây rủi ro cho nhà đầu tư và lãng phí nguồn lực xã hội.

Một vấn đề khác được ông Hiếu đề cập là mức độ chi tiết quá cao trong lập quy hoạch, dẫn đến "đóng cứng không gian phát triển". Nhiều bản quy hoạch hiện nay vẽ cụ thể đến từng vị trí, từng tuyến đường, khiến khi thực tiễn thay đổi thì không còn khả năng thích ứng. Do đó, đại biểu Hiếu cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc "tôn trọng thực tiễn khách quan", tức quy hoạch phải dựa trên điều kiện hiện hữu, không thể xóa bỏ thực trạng chỉ bằng vài nét bút trên bản đồ.

Về phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu đồng tình với đề xuất của Chính phủ là Quốc hội phê duyệt một loại quy hoạch là Quy hoạch tổng thể quốc gia, còn lại phân cấp cho Chính phủ quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia.

"Quy định như vậy là phù hợp, vì trong Quy hoạch tổng thể quốc gia đã có một số chỉ tiêu lớn về sử dụng đất và không gian biển. Việc phân cấp này cũng sẽ bảo đảm cho mục tiêu điều hành cũng như diễn biến phát triển kinh tế - xã hội," đại biểu nhìn nhận.

Bên cạnh đó, theo đại biểu Nguyễn Hữu Toàn, thực hiện sáp nhập địa giới hành chính, phạm vi của các tỉnh, thành phố hiện nay đã có nhiều thay đổi. Chẳng hạn, với TP Đà Nẵng hiện đã bao gồm cả vùng biên giới, vùng sâu xa. Do vậy, đại biểu đề nghị dự thảo Luật cần quy định rõ nội hàm của quy hoạch tỉnh, thành phố và "chỉ sử dụng một quy hoạch để tránh trùng, chồng chéo".

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên. Ảnh: Media Quốc hội.

Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên nêu rõ dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) lần này được xác định là đạo luật khung, quy định các nguyên tắc chung của hệ thống quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và trình tự, thủ tục thực hiện công tác quy hoạch.

Về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, Bộ trưởng cho rằng một trong những vấn đề lớn mà thời gian qua các địa phương vướng mắc không phải ở mối quan hệ giữa quy hoạch cấp trên và cấp dưới, mà là mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp. Đơn cử như giữa quy hoạch khoáng sản với quy hoạch giao thông hoặc các quy hoạch ngành khác.

"Lần sửa đổi này đề cập trọng tâm đến xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp, quy định rõ thẩm quyền và trình tự xem xét để bảo đảm tính khả thi khi triển khai," Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng cũng ủng hộ việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm". Bộ trưởng đề nghị phân cấp thẩm quyền phê duyệt Quy hoạch chung của thành phố trực thuộc Trung ương về cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thay vì Thủ tướng Chính phủ, nhằm đảm bảo đồng bộ với Quy hoạch tỉnh và tránh chậm tiến độ trong triển khai các dự án đầu tư ở các trung tâm năng động.

Kiều Chinh