Để trẻ lớn lên với tuổi thơ không áp lực về kiến thức, thành tích, điểm số

Một giờ học của học sinh lớp 1, trường Tiểu học Dương Quang, huyện Gia Lâm (Hà Nội). Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Giáo sư - Tiến sĩ Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho biết: Chủ đề làm như thế nào để trẻ em Việt lớn lên với tuổi thơ không áp lực luôn nhận được sự quan tâm lớn từ các nhà trường, giáo viên và phụ huynh.

Ở một số quốc gia trên thế giới, thời gian ở bậc Tiểu học của trẻ em được kéo dài hơn 5 năm, với mong muốn học sinh được sống, học tập trong môi trường ít áp lực. Ở bậc học này, học sinh không nên chịu áp lực ở câu chuyện kiến thức, thành tích, điểm số mà các em phải được rèn luyện tính cách, thái độ để vững vàng trên cuộc đời.

“Đơn cử như việc, chúng ta vẫn thường nói học sinh bậc phổ thông, sinh viên đại học phải tăng cường việc tự học, nhưng việc tự học phải được xuất phát, rèn luyện ngay ở bậc Tiểu học. Đây là một bậc học vô cùng quan trọng, là nền tảng phát triển của một đứa trẻ chứ không phải bậc học để nhồi nhét kiến thức nhiều nhất có thể. Chúng ta luôn mong muốn những gì dễ dàng nhìn thấy nhất như điểm số, kết quả các kỳ thi và biến nó thành kỳ vọng, nhưng chúng ta quên rằng, một đứa trẻ cần phải có nền tảng tốt nhất, sự tự tin tốt nhất để có thể bước đi một chặng đường dài”, Viện trưởng Lê Anh Vinh chia sẻ.

Từ thực tiễn hiện nay, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung thảo luận, bàn về nguyên nhân gây ra áp lực của học sinh tiểu học; làm thế nào để giảm áp lực học tập, để trẻ vẫn hồn nhiên, vô tư, sống đúng với tuổi thơ mà vẫn phát huy tối đa năng lực của bản thân…

Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam Hà Đình Bốn cho rằng: Áp lực là tình trạng trẻ nào cũng có thể phải đối mặt trong suốt hành trình lớn lên của mình. Tình trạng áp lực có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân và gây ra những tác hại khôn lường, làm ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần của trẻ.

Nếu cha mẹ tạo áp lực cho con phải đạt điểm số cao, phải giành giải nhất, phải thành quán quân hay nhà vô địch trong các cuộc thi mà không phải mong muốn của trẻ, dẫn đến những hậu quả về sức khỏe tinh thần của các con thì cũng có thể coi là vi phạm quyền trẻ em.

Tuy nhiên, theo ông Hà Đình Bốn, mức độ vi phạm trong lĩnh vực này nhiều khi mang tính trừu tượng, giao thoa với nhau, khó xác định lỗi của cha mẹ, thậm chí cha mẹ còn biện minh cho hành vi của mình là đúng. Vì thế, vô hình chung, khi trẻ bị áp lực sẽ chịu nhiều thiệt thòi do ranh giới giữa đúng và sai, giữa yêu thương và lạm dụng yêu thương rất mong manh, trẻ khó tìm được sự đồng cảm, chia sẻ kịp thời.

Từ đó, ông Hà Đình Bốn đề xuất giải pháp cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em. Trong đó, phải xây dựng, ban hành cơ chế thực hiện đồng bộ, đầy đủ tất cả các quyền của trẻ em, không được coi nhẹ quyền nào và các quyền phải đảm bảo thực hiện hài hòa, hợp lý.

Theo nghiên cứu của UNICEF, sức khỏe tâm thần và tâm lý xã hội của trẻ em và thanh thiếu niên tại Việt Nam đang gặp nhiều thách thức. Áp lực học tập, kỳ vọng từ gia đình và sự cạnh tranh trong xã hội là những yếu tố chính gây ra tình trạng này. Vì vậy, các chuyên gia đã đưa ra khuyến nghị, đề xuất giải pháp để trẻ không bị áp lực, lớn lên trong sự vô tư và phát triển toàn diện.

Đối với các cơ sở giáo dục, cần thực hiện đầy đủ pháp luật về giáo dục và hệ thống chính sách pháp luật về bảo vệ chăm sóc trẻ em; không tạo áp lực cho các em và gia đình; thực hiện cải cách giáo dục, áp dụng khoa học công nghệ vào giảng dạy. Cùng với đó, Nhà nước và các cơ quan tổ chức có các hình thức phù hợp như xây dựng, biên soạn, tập huấn cho gia đình, các bậc cha mẹ và các em về kỹ năng, tâm lý lứa tuổi trẻ em, kỹ năng bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.

Đối với gia đình, các bậc cha mẹ học sinh phải hiểu và thực hiện đồng bộ hài hòa các quyền của trẻ em, không tạo áp lực đối với con cháu, theo nguyên tắc “Lấy trẻ em làm trung tâm, hãy dành những gì tốt nhất cho trẻ em” và lắng nghe trẻ em, đáp ứng tâm tư nguyện vọng của trẻ. Cha mẹ phải thực hiện trách nhiệm nuôi dưỡng giáo dục con trở thành công dân có ích cho xã hội, để theo kịp và thích ứng với cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện nay.

Việt Hà (TTXVN)